Najciekawsze muzea pancerne na świecie

Muzea najczęściej kojarzone są z galeriami sztuki, gdzie eksponuje się obrazy, rzeźby lub starodruki. W ostatnich latach muzea dodatkowo wykorzystują nowoczesną technologię, by opowiedzieć  w ten sposób ciekawą historię. Osobną kategorią są muzea, w których obiekty ważą po kilkadziesiąt ton i budzą grozę. Należą do nich muzea broni pancernej. Kilka z nich warte jest szczególnej uwagi.

Bovington Tank Museum

Legendarny Tygrys 131 w Tank Museum w Bovington / fot. Wojtek Duch

Lokalizacja: Bovington Camp, Anglia

Muzeum Czołgów w Bovington położone jest w hrabstwie Dorset, 200 kilometrów od Londynu. Znajduje się tam unikalny zbiór ponad 300 pojazdów, przez wielu uważany za najlepszy na świecie. Zawiera pełny przegląd historii techniki pancernej, od pierwszego w historii wyprodukowanego modelu czołgu Little Willie, poprzez maszyny II wojny światowej, po nowoczesnego Challenger 2. Największą chlubą muzeum jest jedyny na świecie, nadal sprawny i jeżdżący, Tygrys 131.

Czytaj także → Tiger 131. Jedyny drugowojenny Tygrys, który nadal ryczy

Muzeum każdego roku organizuje Tiger Day, gdy uruchamia właśnie ten pojazd. Niewątpliwą wartością kolekcji są również unikatowe pojazdy okresu I wojny światowej i okresu międzywojennego. Jedna z wystaw pokazuje, na przykładzie konkretnych maszyn, rozwój techniki czołgowej na przestrzeni 100 lat. Inna wystawa poświęcona jest I wojnie światowej, na której zrekonstruowano okopy Wielkiej Wojny. Będąc na niej można wejść do wnętrza jednego z pierwszych czołgów.

Muzeum współpracuje także z firmą Wargaming, która jest wydawcą jednej z najpopularniejszych na świecie gier internetowych. Mowa o World of Tanks, w której gracze mogą walczyć w wirtualnych bitwach pancernych. Firma niezwykle dba o to, by modele czołgów w grze jak najlepiej odpowiadały oryginałom. Stąd współpraca z takim muzeum jak Muzeum Czołgów w Bovington. Wargaming nie zapomniał o muzeum podczas epidemii COVID-19. Pomógł w zorganizowaniu Tankfest Online 2020 oraz wsparł placówkę finansowo, bowiem cała sprzedaż modelu premium czołgu Tiger 131 w World of Tanks trafiła do muzealników. Warto o tym wspomnieć, gdyż muzeum jest niezależną fundacją, która utrzymuje się przede wszystkim z biletów gości i datków od darczyńców i sponsorów. W przeszłości Wargaming także wspierał muzeum w Bovington, przekazując pomoc finansową na renowację pojazdów przeprowadzanych przez tę instytucję.

Deutsches Panzermuseum

Panzerkampfwagen VI „Tiger II” Ausf.B / fot. baku13, CC-BY-SA 3.0

Lokalizacja: Munster, Niemcy

To niemieckie muzeum prowadzone jest wspólnie przez miasto Munster i Bundeswehrę. Pokazuje czołgi, pojazdy pancerne, broń, mundury, sprzęt i insygnia wojskowe. Kolekcję stanowią głównie maszyny niemieckiego przemysłu zbrojeniowego, w tym m.in. jedyną replikę czołgu A7V. Oczywiście na wystawie nie mogło zabraknąć takich maszyn jak: Pz I-IV, Panthera, Tiger I i II, czy Leopard I.

Musee des Blindes

Musée des Blindés / fot. Alf van Beem, CC-BY-SA 1.0

Lokalizacja: Saumur, Francja

Muzeum powstało w 1965 r. z inicjatywy francuskiego Ministerstwa Obrony, które chciało zebrać i pokazać w jednym miejscu wszystko, co związane z francuską i zagraniczną bronią pancerną. Kolekcja jest stale uzupełniana o nowe pojazdy, które następnie są wykorzystywane w wydarzeniach dla publiczności. Wystawa liczy 880 pojazdów, z czego 200 jest w pełni sprawnych.

Muzeum posiada przykłady najważniejszych pojazdów opancerzonych z wielu armii świata, takich jak: Francja, USA, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Szwecja, Portugalia, Izrael, Brazylia oraz kraje z byłego ZSRR. Muzeum informuje, iż posiada najbardziej liczną kolekcję pojazdów opancerzonych na świecie. Wśród nich znajduje się m.in. St. Chamond M16, AMC 1935, ARL 44, Mk II Matilda, Panzerkampfwagen VI Tiger, Panzerkampfwagen VI B Königstiger, Centurion i wiele innych.

Muzeum Czołgów w Kubince

PzKpfw VIII Maus w Muzeum Czołgów w Kubince / fot. Danila Batalin, CC-BY-SA 3.0

Lokalizacja: Kubinka, Rosja

Muzeum Czołgów w Kubince posiada największą na świecie kolekcję radzieckich czołgów i pojazdów opancerzonych. W jego zbiorach znajdują się także bardzo okazałe zbiory niemieckich i japońskich wozów bojowych. Wśród 200 prezentowanych czołgów znajdują się takie maszyny, jak Sturer Emil, Pz.VI Tiger I, IS-4,ISU-152,Obiekt 172, Obiekt 430.

Za najbardziej cenny egzemplarz uchodzi prototyp PzKpfw VIII Maus. Z masą dochodzącą do 188 ton był najcięższym i największym czołgiem, jaki kiedykolwiek skonstruowano. Dla porównania olbrzymi Tiger II ważył „ledwie” 70 ton. Czołg jednak nigdy nie został wprowadzony na front walki. Wyprodukowano dwa prototypy, które w 1945 roku zdobyli Sowieci. Maszyna skonstruowana z tych dwóch egzemplarzy zdobi kolekcję w Kubince.

W 2014 roku pojawiły się informacje na temat rekonstrukcji Mausa w Kubince. To jest doprowadzenie go do pełnej sprawności, tak by mógł podobnie jak Tiger 131 w Bovington, wyjechać w pole. Również tutaj Wargaming zadeklarował wsparcie dla tej idei.

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie wraz z Oddziałami

Część kolekcji MBP CSWL / fot. Henryk Borawski, CC-BY-SA 3.0

Lokalizacja: Warszawa i Poznań, Polska

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i  stanowiącego jego Oddział Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu posiadają w swoich zbiorach bogatą kolekcję pojazdów radzieckich. Obecnie trwa budowa na warszawskiej Cytadeli nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. Z kolei poznańskie muzeum w 2019 roku przeprowadziło się do nowego gmachu.

Do najcenniejszych pojazdów MWP należą T-34/85 grający w serialu Czterej pancerni i pies, Renault FT-17, czołg rozpoznawczy TK-S, Sherman „Grizzly”, IS-2, IS-3. Natomiast MBP może pochwalić się m.in. udanymi renowacjami czołgów Centaur Mk I, typ C oraz PzKpfw III Ausf. N. Dodatkowo w Poznaniu można zobaczyć: brytyjskiego niszczyciela czołgów Achilles, amerykańskiego niszczyciela czołgów M36 Jackson oraz działo szturmowe Sturmgeschütz IV. W Polsce warto także zobaczyć Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, gdzie również znajduje się  kolekcja czołgów.

Wargaming współpracuje z polskimi muzeami broni pancernej. Jest to współpraca niezwykle cenna, gdyż w World of Tanks pracowano nad wprowadzeniem polskiej linii czołgów. Obecnie gracze mogą zagrać kilkunastoma polskimi pojazdami. Było to możliwe dzięki dokumentom dostarczonym przez polskich muzealników. Przy tej okazji Wargaming zorganizował wraz z MWP imprezę, na której pojawili się gracze i twórcy gry.

Muzeum Jad la-Szirjon

Sherman M-50 w Muzeum Yad la-Shiryon / fot. Bukvoed, CC-BY-SA 3.0

Lokalizacja: Latrun, Izrael

Muzeum Yad la-Shiryon oprócz swojej funkcji ekspozycyjnej pełni także rolę pomnika poświęconego poległym żołnierzom izraelskiego korpusu pancernego i mauzoleum. Miejsce jest nieprzypadkowe, gdyż w znajdującym się na terenie obiektu forcie rozegrała się krwawa bitwa w trakcie I wojny izraelsko-arabskiej. Muzeum prezentuje także „prototypy” czołgów, egipskie rydwany, rycerskie zbroje czy projekt czołgu Leonarda da Vinci. Ekspozycja 200 czołgów zawiera głównie egzemplarze alianckie i takie, które walczyły w siłach zbrojnych Izraela. Unikatowa jest prezentowana rodzina izraelskich czołgów Merkava.