Największe, najsilniejsze i najtragiczniejsze trzęsienia ziemi w historii ludzkości

Trzęsienie ziemi w Shaanxi (1556)

Magnituda (to liczba jaką mierzy się wielkość trzęsienia ziemi) ok. 8.0 w skali Richtera | ok. 100-800 tys. ofiar śmiertelnych

Współczesne yaodongi / fot. CC-BY-SA 3.0

Trzęsienie ziemi w Shaanxi, znane także jako wielkie trzęsienie ziemi w Jiajing, miało miejsce wczesnym rankiem 23 stycznia 1556 r. w chińskiej prowincji Shaanxi.

Większość tamtejszych mieszkańców mieszkała w yaodongach - sztucznych jamach w lessowych klifach, które zawaliły się, grzebiąc żywcem śpiących mieszkańców. Współczesne szacunki wskazują, że bezpośrednią śmierć w wyniku trzęsienia ziemi poniosło ponad 100 000 osób, podczas gdy ok. 700 000 wyemigrowało lub zmarło z powodu głodu i zarazy, która wkrótce wybuchła. Było to jedno z najbardziej śmiercionośnych trzęsień ziemi i zarazem jedna z największych klęsk żywiołowych w historii. Wstrząsy wtórne odczuwalne były przez kolejne 6 miesięcy, a pas zniszczenia miał długość ponad 800 km.

Trzęsienie ziemi w Lizbonie (1755)

Magnituda co najmniej 7.7 w skali Richtera | ok. 15-50 tys. ofiar śmiertelnych

XVIII-wieczny niemiecki drzeworyt, przedstawiający Lizbonę po kataklizmie

Trzęsienie ziemi jakie w 1755 r. nawiedziło Portugalię, Półwysep Iberyjski i północno-zachodnią Afrykę miało swój początek w sobotę 1 listopada w święto Wszystkich Świętych, około godziny 9:40 czasu lokalnego. Wywołało tsunami oraz pożary, które doszczętnie zniszczyły stołeczną Lizbonę. Było to trzecie znane duże trzęsienie ziemi, które nawiedziło miasto (po 1321 i 1531 r.).

Jego epicentrum znajdowało się na Oceanie Atlantyckim około 200 km na południowy-zachód od Przylądka św. Wincentego i około 290 km na południowy-zachód od Lizbony. Według szacunków liczba ofiar śmiertelnych w Lizbonie wyniosła od ok. 12 000 do ok. 50 000 osób, co czyni to trzęsienie ziemi jednym z najbardziej śmiercionośnych w historii.

Już nazajutrz po trzęsieniu zdecydowano o odbudowie miasta. Misję tę od króla Portugalii Józefa I otrzymał markiz de Pombal. Sam król na skutek traumy nie chciał przebywać w zamkniętych pomieszczeniach, stąd kolejne lata funkcjonował pod bogatymi konstrukcjami namiotowymi. Markiz przystąpił do energicznej i sprawnej odbudowy miasta, wcześniej grzebiąc ofiary aby zapobiec wybuchowi epidemii. Nowe budynki wznoszono z myślą o ochronie antysejsmicznej. Dodatkowo de Pombal zbierał i dokumentował dane o skutkach trzęsienia w innych miejscach Portugalii, dając początek sejsmologii (dział geofizyki zajmujący się badaniem trzęsień ziemi).

Trzęsienie ziemi w Kalabrii (1783)

Magnituda co najmniej 7.0 w skali Richtera | ok. 30-50 tys. ofiar śmiertelnych

Ilustracja trzęsienia ziemi w Kalabrii w 1783 r.

Trzęsienia ziemi w Kalabrii (region na południu Włoch) w 1783 r. były serią pięciu silnych trzęsień ziemi, które nawiedziły region Kalabrii w południowych Włoszech (wówczas część Królestwa Neapolu), z których pierwsze dwa spowodowały duże tsunami. Epicentrum pierwszego trzęsienia ziemi miało miejsce na równinie Palmi. Wiele wiosek zostało uszkodzonych, a ok. 180 prawie całkowicie zniszczonych. Wywołane wstrząsami tsunami nawiedziło linię brzegową po obu stronach Cieśniny Mesyńskiej, niszcząc mury portu w Mesynie.

Trzęsienia ziemi w tym rejonie występowały przez okres prawie dwóch miesięcy, wszystkie o szacowanej sile 5,9 w skali Richtera lub większej, z czego największe z nich miały siłę co najmniej 7,0 w skali Richtera. Szacunki całkowitej liczby zgonów mieszczą się w przedziale od 30 tys. do 50 tys.

Trzęsienie ziemi w Chile (1868)

Magnituda 8.5-9.3 w skali Richtera | ok. 25 tys. ofiar śmiertelnych

Uszkodzony główny plac Arequipy / fot. UCMC Archives, CC-BY-SA 2.0

Trzęsienie ziemi w chilijskim mieście Arica miało miejsce 13 sierpnia 1868 r. Trzęsienie ziemi odnotowano również na Hawajach, w Japonii, Australii i Nowej Zelandii. Wywołało ono tsunami na Oceanie Spokojnym.

Trzęsienie ziemi spowodowało prawie całkowite zniszczenie w północnym Chile oraz w południowej części Peru, w tym takich miast jak: Arica, Tacna, Moquegua, Mollendo, Ilo, Iquique, Torata i Arequipa, powodując około 25 000 ofiar śmiertelnych. Tsunami wyrządziło znaczne szkody na Hawajach, zmywając m.in. most na rzece Waiohi.

Trzęsienie ziemi w San Francisco (1906)

Magnituda 7.9 w skali Richtera | ok. 15-50 tys. ofiar śmiertelnych

Ruiny w pobliżu Post i Grant Avenue w San Francisco

Trzęsienie ziemi jakie nawiedziło wybrzeże północnej Kalifornii o godz. 5:12 w środę 18 kwietnia 1906 r., było jednym z największych katastrof w historii ludzkości. Jednym z miast, które najmocniej ucierpiało na skutek tego trzęsienia było amerykańskie San Francisco. Epicentrum miało miejsce ok. 3 km. od miasta. Trwało 65 sekund. W mieście wybuchły pożary, które gaszono przez kilka dni. Zginęło ok. 3 tys. osób, a ponad 80% miasta zostało całkowicie zniszczone. Bez domu pozostało ok. 250-300 tys. mieszkańców tego miasta.

Trzęsienie ziemi w Kant0 (1923)

Magnituda 7.9-8.2. w skali Richtera | ok. 100 tys. ofiar śmiertelnych

Tokijskie dzielnice Kanda i Nihonbashi po trzęsieniu

Wielkie trzęsienie ziemi w Kanto to trzęsienie ziemi, które nawiedziło ten japoński region znajdujący się na jej głównej wyspie Honsiu o godzinie 11:58:44 czasu lokalnego, w sobotę 1 września 1923 r. Trzęsienie ziemi trwało od czterech do dziesięciu minut. Jego epicentrum znajdowało się głęboko pod wyspą Izu Oshima w zatoce Sagami.

Trzęsienie ziemi zrujnowało Tokio, Jokohamę, a także liczne miasta w prefekturach: Chiba, Kanagawa, Shizuoka. Szacunkowa liczba zabitych to ok. 100 tys. osób. W następstwie zniszczenia Tokio rozważano nawet przeniesienie stolicy Japonii w inne miejsce. Ostatecznie jednak miasto odbudowano i pozostawiono jego stołeczny charakter.

Zniszczenia w Jokohamie

Dzień 1 września w 1960 r. został w Japonii wyznaczony jako Dzień Zapobiegania Katastrofom, celem uczczenia ich ofiar i przypomnienia Japończykom o zagrożeniu trzęsieniami ziemi.

Trzęsienie ziemi w Chile (1960)

Infrastruktura Altos Hornos y Acerías de Corral po trzęsieniu ziemi w Valdivii w 1960 / fot. CC-BY-SA 3.0

Magnituda 9.5 w skali Richtera | ok. 1-6 tys. ofiar śmiertelnych

Trzęsienie ziemi w Chile zwane trzęsieniem w Valdivia jest uznawane za najsilniejszy wstrząs tektoniczny w historii dotychczasowych pomiarów sejsmicznych. Miało miejsce o 15:11 czasu lokalnego i trwało ok. 10 minut. Wywołane trzęsieniem tsunami uderzyło w południowe Chile, Hawaje, Japonię, Filipiny, wschodnią Nową Zelandię, południowo-wschodnią Australię i Wyspy Aleuckie.

Jego epicentrum znajdowało się w pobliżu Lumaco, około 570 kilometrów na południe od Santiago, przy czym najbardziej dotkniętym jego skutkami było miasto Valdivia. Wstrząsy spowodowały lokalne tsunami, które poważnie uderzyły w chilijskie wybrzeże. Fale miały nawet 25 m. wysokości. Tsunami dotarło także na Hawaje niszcząc miejscowość Hilo. Szacunki co do zabitych mówią o ok. 1-6 tys. osób.

Najsilniejsze trzęsienia ziemi w historii wg magnitudy