Rosja usuwa polskie symbole z cmentarza w Katyniu |
Administracja Memoriału „Katyń” w obwodzie smoleńskim poinformowała na swojej stronie internetowej, że z terenu polskiego cmentarza wojennego usunięto płaskorzeźby Orderu Virtuti Militari oraz Krzyża Kampanii Wrześniowej. Rosyjskie portale regionalne, powołujące się na oficjalny komunikat kompleksu, podały, że decyzja wynika z nakazu prokuratury obwodu smoleńskiego.
Rosyjska prokuratura: naruszenie rosyjskich ustaw o „dziedzictwie” i „upamiętnieniu zwycięstwa”
Krzyż Kampanii Wrześniowej na cmentarzu w Katyniu / fot. Soul Train, CC-BY-SA 3.0
Według treści przedstawionych w rosyjskich mediach, prokuratura uznała obecność polskich odznaczeń za naruszenie dwóch aktów prawnych: ustawy federalnej nr 73-FZ „O obiektach dziedzictwa kulturowego” oraz ustawy nr 80-FZ „O upamiętnieniu zwycięstwa radzieckiego narodu w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”. W rosyjskiej narracji państwowej tym określeniem obejmuje się całość II wojny światowej.
W praktyce oznacza to, że wszelkie symbole, które nie wpisują się w obowiązującą w Rosji jednolitą narrację o wyłącznej roli ZSRR jako zwycięzcy i ofiary II wojny światowej, mogą być uznawane za „niewłaściwe” lub „sprzeczne z prawem”.
Tego rodzaju działania wpisują się w coraz częściej obserwowaną w Rosji praktykę kontrolowania przestrzeni pamięci historycznej, w której nie ma miejsca na akcentowanie polskiej walki, polskich strat ani odpowiedzialności Związku Sowieckiego za zbrodnię katyńską. Usuwanie symboli takich jak Virtuti Militari czy Krzyż Kampanii Wrześniowej staje się więc elementem szerszego procesu - ograniczania, marginalizowania albo eliminowania treści, które mogłyby przypominać o polskich ofiarach i sprawcach zbrodni. W efekcie miejsce pamięci, które powinno służyć zachowaniu i przekazywaniu prawdy historycznej, podlega dziś selektywnemu kształtowaniu zgodnie z bieżącą polityką państwa, co prowadzi do stopniowego wypierania i zniekształcania niewygodnych dla Rosji faktów.
Polityczna presja komunistów
Demontażu domagał się także Walerij Kuzniecow, wiceprzewodniczący Dumy obwodu smoleńskiego z ramienia Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej. Formacja ta od lat kwestionuje odpowiedzialność ZSRR za zbrodnię katyńską i popiera działania mające „zdepolityzować” polskie upamiętnienia na rosyjskim terytorium.
To już drugi taki przypadek. Wcześniej Miednoje
Jak przypominają rosyjskie artykuły, w maju 2025 r. władze obwodu twerskiego podjęły identyczną decyzję wobec płaskorzeźb polskich odznaczeń znajdujących się na terenie memoriału w Miednoje. Tam również usunięcie symboli odbyło się na podstawie lokalnej uchwały i w duchu nowej polityki państwa rosyjskiego wobec miejsc polskiej pamięci.
Katyń - miejsce spoczynku 4421 polskich oficerów
W Katyniu znajdują się szczątki 4421 polskich jeńców wojennych zamordowanych przez NKWD w 1940 r. W sumie ofiarą zbrodni katyńskiej padło ok. 22 tys. obywateli polskich, w tym 15 tys. wojskowych więzionych w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie.
Lubisz czytać nasze historie?
Na historia.org.pl codziennie opowiadamy dzieje Polski i świata tak, jak na to zasługują - rzetelnie, pasjonująco, z szacunkiem do faktów. Ale żadna opowieść nie przetrwa bez tych, którzy chcą jej słuchać i ją wspierać.
Postaw nam wirtualną kawę - to darowizna, która realnie pomaga nam działać dalej. To dzięki takim gestom możemy nadal pisać o zwycięstwach, bohaterach i wydarzeniach, które zbudowały naszą tożsamość.
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
