„Okręty podwodne III Rzeszy” - J. V. García - recenzja


Winston Churchill, premier Wielkiej Brytanii w latach 1940-1945, wspominał: „jedyną rzeczą, której się naprawdę bałem podczas tej wojny, to zagrożenie ze strony okrętów podwodnych”. Praca Juana Vázquez Garcíi, pozwala zrozumieć, że obawy Churchilla nie były nieuzasadnione.

okretyO działaniach niemieckich U-bootów w czasie II wojny światowej napisano już całkiem sporą ilość książek. Wystarczy wymienić monumentalną pracę amerykańskiego historyka Clay’a Blaira Hitlera wojna U-botów czy liczne wspomnienia niemieckich podwodników. Można więc zadać pytanie, czy jest sens wydawania kolejnej pozycji zajmującej się tematyką niemieckich okrętów podwodnych?

Takie pytanie towarzyszyło mi, gdy przystępowałem do lektury recenzowanej przeze mnie książki. Okazało się jednak, że moje wątpliwości rozwiały się zaledwie po kilkunastu minutach czytania. Praca Juana Vázquez Garcíi przedstawia historię niemieckich okrętów podwodnych od chwili powstania pierwszego z nich w XIX wieku, a kończy się na kapitulacji III Rzeszy w maju 1945 roku. Tym samym, tytuł zaproponowany przez wydawnictwo Bellona Okręty podwodne III Rzeszy jest błędny. W oryginalnym hiszpańskim wydaniu brzmi on „Submarinos Alemanes. U-Boote„ czyli w wolnym tłumaczeniu „Niemieckie okręty podwodne”. Gdyby wydawnictwo pozostało przy zachowaniu oryginalnego tytułu, nie budziłby zdziwienia fakt umieszczenia na okładce postaci Maxa Valentinera, niemieckiego asa U-bootów z okresu I wojny światowej.

Książka jest podzielona na dziesięć rozdziałów, z których pierwszy dotyczy I wojny światowej, a dziewięć następnych działalności „Szarych Wilków” podczas II wojny światowej. Zapoznajmy się z największymi sukcesami niemieckich U-bootów w latach 1939-1942, aby przejść następnie do lat 1942-1945, kiedy szczęście odwróciło się od niemieckiej marynarki wojennej, a inicjatywa w wojnie, została przejęta przez Aliantów. Całość uzupełniają rozdziały dotyczące środków zwalczania U-bootów oraz kieszonkowych okrętów podwodnych.

Muszę przyznać, że styl autora (oraz świetne tłumaczenie, którego autorką jest Ewa Morycińska-Dzius) sprawiają, że książkę czyta się błyskawicznie i nie można się od niej oderwać. Moje zastrzeżenia budzą jednak dwie rzeczy. Pierwsza z nich to użyty w książce termin „husaria niemieckiej broni podwodnej” odnoszący się do U-bootów typu VII. Według mnie przyrównanie husarii, która odnosi się do jednostek unikalnej kawalerii do najpopularniejszej wersji niemieckiego okrętu podwodnego w czasie II wojny światowej jest nieadekwatne. Po drugie, w fragmencie odnoszącym się do przejęcia przez Brytyjczyków U-110 w 1941 roku, gdzie została zdobyta przez nich Enigma wraz z książkami kodów, można odnieść wrażenie, że udział w złamaniu szyfru Enigmy mieli wyłącznie Brytyjczycy. Szkoda, że nie pojawił się przypis ze strony wydawnictwa informujący, że wkład w jej rozszyfrowanie mieli również Polacy.

Oprócz wyżej wymienionych przeze mnie uwag, pozycja nie posiada poważniejszych błędów. Na szczególną uwagę zasługuje wydanie książki. Oprócz głównego tekstu, w pozycji znajdziemy liczne „kapsułki” czyli zbliżenia na postaci niemieckich asów podwodnych, opis rodzajów U-bootów,  ważnych wydarzeń (takie jak atak U-47 Günthera Priena w Scapa Flow) czy przedstawienie broni używanych przez Aliantów do zwalczania okrętów podwodnych. Poza tym książka posiada arcyciekawe ikongrafiki, które bardzo dokładnie przedstawiają wybrane modele niemieckich U-bootów, czy schemat, w jaki sposób był organizowany aliancki konwój. Dodatkowo w pracy znajdują się liczne rysunki marynarzy oraz oficerów okrętów podwodnych. Wisienką na torcie jest przebogaty materiał zdjęciowy, przedstawiający właściwie wszystkie aspekty życia niemieckich podwodniaków i wojny podwodnej w latach 1939-1945. Całość pięknie prezentuje się na kredowym papierze oraz w twardej oprawie.

Nadszedł czas na podsumowanie niniejszej pozycji. Nie będę ukrywał, że pomimo drobnych błędów, czytałem książkę Garcii z wielkim zainteresowaniem. Przyczyniło się do tego przede wszystkim lekkie pióro autora, jak i doskonały materiał ikonograficzny i zdjęciowy. Pozycja ma charakter popularnonaukowy, stąd też nie uświadczymy żadnych przypisów. Jedynie na końcu jest podana krótka bibliografia pozycji, z których korzystał autor przygotowując książkę. Osobiście uważam, że ‚Okręty podwodne III Rzeszy stanowią dobrą pozycję dla osób, które chcą rozpocząć przygodę z niezwykle interesującą historią niemieckiej U-bootwaffe, aby przejść następnie do książek o charakterze naukowym.

Plus minus:

Na plus:

+ interesujący opis działań niemieckiej U-bootwaffe podczas II wojny światowej

+ przebogaty materiał ilustracyjny, ikonograficzny

+ bardzo ciekawe „kapsułki”

+ pięknie wydanie książki

+ pozycja zachęca po przeczytaniu do sięgnięcia po inne książki dotyczące Bitwy o Atlantyk i okrętów podwodnych

Na minus

- mylący tytuł polskiego wydania książki

- drobne błędy merytoryczne

Tytuł: Okręty podwodne III Rzeszy
Autor: Juan Vazquez Garcia
Wydanie: 2015
Wydawca:  Bellona
ISBN: 978-83-11-13415-7
Stron:  184
Oprawa: twarda
Cena:  około 45 zł
Ocena recenzenta: 8/10

Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.

2 komentarze

  1. Piotr pisze:

    Książka bardzo ciekawa.
    Zapomniana rola redaktora merytorycznego oraz korekty.
    Braki w słownictwie morskim

    Strona tytułowa

    Tytuł oryginału - U-booty. Niemieckie okręty podwodne.

    strona 10
    Obraz „U-boot by Ferrer-Dalmau” pokazuje jedną tylko banderę.

    strona 12
    Podpis pod zdjęciem „Mała wartownia (wieżyczka) ...”

    strona 13
    Okręty nie wyrzucają torped (chyba że chcą się ich pozbyć) ale je wystrzeliwują.
    (określenie powtarzane wielokrotnie w tekście książki).

    strona 14
    Moc powinna być podawana w kW ewentualnie w KM.

    U-81 był uzbrojony w cztery wyrzutnie torpedowe, dwie na dziobie i dwie na rufie.

    strona 15
    Tylko Deutschland przemianowany na U-155 oraz Bremen były użyte do przewozów handlowych.

    strona 16
    Dowódca podnosi a nie zawiesza swoją banderę na okręcie (nie na statku).

    Co to są „kable dla uniknięcia awarii podczas zanurzania”?

    strona 19
    U-100 był poza pierwszą dwudziestką najskuteczniejszych okrętów podwodnych drugiej wojny światowej.
    Joachim Schepke z zatopieniem 37 statków (155.882 ton) oraz uszkodzeniem 4 statków (17.229 ton) uzyskał 11 miejsce w rankingu dowódców.

    strona 20
    Okręt UB przy wysokości bocznej 7,3 m po zanurzeniu się w 20 sekund na głębokość 5 m nadal wystawał ponad powierzchnię.

    Okręt UC I zabierał nie 6 ale 12 min.

    strona 21
    Zasieki minowe - rzadkie to określenie.

    strona 23
    Opis przy zdjęciu: „...z wieżyczki wartowniczej...”
    Opis przy zdjęciu: „...U-53... w trakcie obsługiwania działa kalibru 105 mm...”. U-53 nie posiadał działa o tym kalibrze.

    strona 24
    Opis przy zdjęciu: „...Okręt podwodny wyrzuca torpedy...”.

    strona 28
    Opis przy zdjęciu: „...wobec braku telegrafu bez drutu...” do dziś sygnaliści przekazują sygnały w ten sposób.

    strona 31
    W roku 1922 Niemcy nie rozpoczęły budowy okrętów podwodnych ale ich projektowanie.

    Vesikko był okrętem zbudowanym w stoczniCrichton-Vulcan w Turku przez Finów a nie przez Niemców.
    Projekt powstał na podstawie planów Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw, niemieckiej firmy założonej w Holandii.

    strona 32
    Nie „statków podwodnych” ale zawsze - okrętów podwodnych.

    strona 33
    Opis przy zdjęciu: „...na jednej z dużych jednostek podczas wynurzenia...” jednostka na zdjęciu nie jest okrętem podwodnym i zawsze jest w wynurzeniu.

    strona 34
    U-boot typu II wystrzeliwał a nie wyrzucał torpedy. Jego długość/szrokość kadłuba wynosiła 40/4 metry.
    Typ II nie posiadał działa.

    Na zdjęciu jest Vesikko.

    strona 35
    Na zdjęciu jest Vesikko.

    strona 36
    Opisy przy zdjęciach:
    „...wnętrze wartowni...”
    „...pomieszczenie na torpedy...”
    strona 37
    Opisy przy zdjęciach:
    ”...na Vesikko nie było luku do ładowania torped w centrali.

    strona 38
    Opisy przy zdjęciach:
    „Widok wnętrza kadłuba to część dolna „wartowni” ze z strony 36-37.

    Otto Weddingen nie zatonął na U-9 na skutek ataku trzech brytyjskich krążowników pancernych ale je zatopił.

    strona 40
    „... pojemniki na balast lub balans...” - co to jest?

    strona 41
    Opisy przy zdjęciach:
    „... podłoga kadłuba okrętu..” to dolna część „wieżyczki wartowniczej”

    Mesa
    Pomieszczenie na mapy nawigacyjne to przedział silników elektrycznych (zdjęcie str. 37).

    Wielka Brytania jest oddzielona morzem nie tylko od Europy ale też i od reszty świata.

    strona 43
    SSAthenia a nie HMS Athenia. Jest to duża róznica.

    Mina na zdjęciu nie była na uzbrojeniu U-bootów.

    strona 48
    Deutschland został przemianowany 25 stycznia 1940 r. na Lützow. Jako Deutschland, a później Lützow nie odnusł żadnych sukcesów w zwalczaniu żeglugi alianckiej.

    strona 52
    W oryginale niemieckim jest:

    1 Vertikal-oderSeltenruder
    2 HinteresTiefenruder (beiderseitig)
    3 VorderesTiefenruder (beiderseitig)
    4 Hecklampe
    5 Heckpoller
    6 Schiffsschraube
    7 Bugpoller
    8 HintereTrimmzelle
    9 VordereTrimmzelle
    10 Wohnraum mit 4 Kojen
    11 W.C.
    12 Auspuffrohr
    13 Elekrische SchalttafelRozdzielniaelektryczna
    14 Elektromotor bzw. DynamoSilnik elektrycznylubdynamo
    15 Dieselmotorsilnik Diesla
    16 Motorenfundamentfundament silnika
    17 Kombüse (Küche)Spiżarnia(kuchnia)
    18 Flutzelle (leerdargestellt, In Wirklichkeitgeflutet)
    19 Einstelgeluk
    20 Luftungsrohre
    21 Telephonboje
    22 ReservesehrohrRezerwowyperyskop
    23 Turm-oder Hauptsehrohrchacht
    24 Turmluk
    25 Verbindungsluk vom Turm zur Zentrale
    26 Handräder für die beiden Tiefenruder
    27 Rudergänger am Vertikalruder bei Unterwasserfahrt
    28 Handrad fürVertikalruder bei Oberwasserfahrt
    29 Sehrohrschacht (abgebrochengezeichnet)
    30 Reglerzelle
    31 Wohnraum mit 12 Kojen
    32 Akkumulatoren-Batterie
    33 Reservetorpedo
    34 Antennenschacht
    35 Geschütz
    36 Torpedo-Ubernahmeluk
    37 Torpedorohre
    38 Torpedozelle
    39 Gestänge zur Ankerwinde
    40 Druckkorperwand

    Zdjęcia z Vasikko.

    strona 58
    Opis zdjęcia
    To jest centrala okrętu typ VII (podobnie str. 40 i 87).

    strona 62
    „...50 starych niszczycieli klasy Flush Deck...” To były niszczyciele klas: Town, Caldwell, Wickes, Clemson.

    strona 72
    Opis zdjęcia
    „...dla pomieszczenia większego uzbrojenia przeciwlotniczego, zwanego „Wintergarten””. Uzbrojenie przeciwlotnicze tak sie nie nazywało.

    Opis zdjęcia
    „...w centrali okrętu typu VII”. To jest centrala typu IX.

    strona 75
    Opis zdjęcia
    „Luk wejściowy do maszynowni”. To jest luk dziobowy do centrali.

    strona 77
    Na okrętach są wachty a nie warty.

    strona 81
    Opis zdjęcia
    „...Drugi został zdemontowany”. Nie jest to aparat sprawdzający kierunek ale stanowisko sterowe kierunku. Na okrętach typu IX nie było podwójnego stanowiska sterów kierunku.

    strona 82
    Squid to wyrzutnia rakietowych bomb głębinowych a nie urządzenie do pomiarupola magnetycznego. Poprawny opis jest na str. 99.

    strona 87
    Opis zdjęcia
    Na zdjęciu jest podświetlana tablica gotowości dziobowych wyrzutni torpedowych. Dźwignia spustowa dla wyrzutni nr. 1.

    strona 94
    Opis zdjęcia
    „Głośniki w centrali...”. Na zdjęciu są rury głosowe.

    strona 95
    Grafika
    „...przed jego ostatnim patrolem...”. Nieogolony KorvettenkapitänWolfgang Lüth na tle swojego okrętu z chorągiewkami i wymalowanym zatopionym tonażem - to może być jedynie powitanie po powrocie z ostatniego patrolu. Fantazja rysownika jest jednak dozwolona.

    strona 100
    Prawidłowa pisownia dowódcy U-331 to: Hans-Diedrich Freiherr von Tiesenhausen.

    strona 103
    Prawidłowa pisownia dowódcy Grupy Eskortowej to: F.J. Walker.
    Dowodzone przez niego okręty (do śmierci Walkera) zatopiły 21 niemieckich okrętów podwodnych.

    strona 105
    „...okręt zatopił jeden po drugim cztery frachtowce, po czym swobodnie zaatakował [...] statki handlowe”.
    Czy frachtowce były również statkami handlowymi?

    strona 106
    Opis zdjęcia
    Komunikacja miedzy przedziałami odbywała się lukiem grodziowym. Na zdjęciu widoczna tylko pokrywa luku.

    Kartka pocztowa - marynarze przy sterach głębokości.

    strona 107
    Opis zdjęcia
    STRATEGIA
    Czapka ma charakter strategiczny.
    Należy jednak pamiętać że od 5 września 1939 r. wszystkie taśmy z nazwami okrętów zostały zastąpione, ze względu na konieczność zachowania tajemnicy, jednakową u wszystkich marynarzy taśmą z napisem „Kriegsmarine”.

    strona 109
    Karl Thurmann Korvettenkapitän ma pozycję 71 na liście asów U-bootwaffe.
    Erich Topp jest na miejscu 3.

    strona 111
    U-352 15 ofiar śmiertelnych, przeżuło 32 członków załogi.

    strona 112/113
    Zamienione oznaczenia dowódcy konwoju i dowódcy eskorty.

    strona 114
    zasięg na powierzchni:
    typ VIIA 6200 mil morskich/10 węzłów
    typ VIIB 8700 mil morskich/10 węzłów
    typ VIIC 8500 mil morskich/10 węzłów
    typ VIIC/41 8500 mil morskich/10 węzłów
    typ VIIC/42 12600 mil morskich/10 węzłów

    strona 121
    Nadtlenek wodoru nie jest paliwem i nie mógł napędzać okrętu „Walter”.

    Torpeda FIDO nie była wystrzeliwana z samolotów ale była z nich zrzucana.

    strona 122
    Emgelbert Endrass zatopił 19 statków, 2 okręty oraz uszkodził 4 statki w tym jeden całkowicie. Tonaż zatopień to 118528 ton.

    strona 140
    Montaż okrętów typu XXI oraz XXIII (jak również pozostałych OP) odbywał się w stoczniach a nie w portach.

    strona 141
    Rozpoczęto budowę dwóch OP typu XVII (U-796, U-797). Żaden z tych okrętów nie został ukończony.

    strona 142
    Boje sonarowe nie wydawały dźwięków odbieranych przez samoloty.

    strona 144
    Pas startowy poszerzono aż osiągnął 3 km długości.

    strona 152
    „...działka przeciwlotnicze Flak,”

    strona 161
    „...sidła na ASDIC.”

    strona 162
    Royal Navy posiadała okręty a nie statki eskorty.

    „...nowy rodzaj radaru, na taśmie 3 cm,...”

    strona 163
    U-1232 zatopił trzy statki z konwoju BX-141 po czym został staranowany przez HMCS ETTRICK i z poważnymi uszkodzeniami powrócił do bazy w Norwegii.

  2. Bilbo pisze:

    I takie uwagi to ja rozumiem. Brawo kolego!!!

Zostaw własny komentarz