10 faktów o Ludwiku XIV, o których mogłeś nie wiedzieć |
Ludwik XIV to najdłużej panujący monarcha francuski. Jego czasom poświęcono wiele publikacji, a mimo to wciąż badacze interesują się jego osobą. Poniżej znajduje się podsumowanie tego, co robił oraz jaki był Król Słońce.
Portret Ludwika XIV i Colberta pędzla Charlesa le Brun
1. Państwo to ja
„Państwo to ja„ jest zdaniem, które przypisuje się Ludwikowi XIV. Jest to pierwsze skojarzenie, jakie mamy z tym władcą i to już od czasów szkolnych. Tak jak w wielu przypadkach, tak i tutaj nigdy nie będziemy mieli pewności, czy słowa te na pewno zostały wypowiedziane. W publikacji „Fabrykacja Ludwika XIV” Petera Burke’a czytamy, że jeśli to zdanie nie padło, to monarcha zezwolił na spisanie słów ”kto ma państwo w swojej pieczy, zawsze walczy o siebie„1 .
2. Król Słońce
Trudno jest jednoznacznie powiedzieć skąd wziął się ten przydomek. Wśród informacji o Ludwiku XIV najczęściej wymienia się odwołanie do układu słonecznego oraz rolę wschodzącego słońca, jaką grał król w jednym z przedstawień. Niezależnie od tego, która z wersji jest właściwa, to określenie „Król Słońce” było blisko związane z jego wizerunkiem. Bardzo często, zwłaszcza na monetach, Ludwik był przedstawiany właśnie jako Słońce.
3. Polowania
Polowanie nie było czymś niezwykłym wśród monarchów. Ludwik chętnie uczestniczył w tego typu rozrywce. W „Pamiętnikach” Saint-Simona znajdziemy informację, że w tym celu najczęściej wybierał się do Fontainebleau albo Marly przynajmniej raz w tygodniu. Wyprawy te kończyły się najczęściej kolacją w lesie w towarzystwie jednej z kochanek.
4. Absolutyzm
Początków absolutyzmu we Francji możemy doszukiwać się za panowania Henryka IV. Wtedy jednak nie udało się wprowadzić tego rodzaju rządów. W następnych latach, w których rządził Ludwik XIII, dużą rolę w budowaniu władzy absolutnej odegrał kardynał Richelieu. Dopiero jednak panowanie Ludwika XIV przyniosło ustrój, na którym wzorowali się inni monarchowie. Sprawowany przez Króla Słońce system władzy był inspiracją m.in. dla Fryderyka II Wielkiego.
5. Najdłużej panujący władca Francji
Ludwik XIV odziedziczył tron w 1643 roku mając niecałe 5 lat. Rządy regencyjne sprawowała jego matka - Anna Austriaczka. Samodzielne rządy Ludwika rozpoczęły się wraz ze śmiercią kardynała Mazariniego w 1661 r. Jego panowanie było najdłuższe w historii Francji, bowiem wynosiło 72 lata (w tym 54 lata samodzielne).
6. Odwołanie edyktu nantejskiego
Niewątpliwie jest to jedna z porażek Króla Słońce. Edykt, który został wprowadzony przez Henryka IV, aby ułatwić
swobodę religijną, został zniesiony przez Ludwika w 1685 r. Represje protestantów miały jednak miejsce już wcześniej. Ograniczono liczbę nauczycieli, przez co dochodziło do absurdalnych sytuacji, np. jeden nauczyciel musiał uczyć 600 dzieci. Ogłoszenie edyktu z Fontainebleau w 1685 r. uzasadniano tym, iż edykt nantejski stracił na znaczeniu, ponieważ wszyscy już się nawrócili na katolicyzm.
7. Wersal
Budowę pałacu wersalskiego rozpoczęto w 1623 roku. Powstał ze względu na częste polowania Ludwika XIII w pobliskich lasach. Początkowo była to skromna siedziba, która miała pomieścić króla oraz dwór. Ludwik XIV rozbudował Wersal, aby móc przenieść się tam ze swoim ogromnym dworem. Przebudowany pałac miał nie tylko zapewnić lokum wszystkim, którzy chcieli być blisko króla, ale przede wszystkim pomóc wyrwać się królowi z Luwru. Było to bowiem miejsce, które przypominało mu o Frondzie.
8. Miłośnik baletu
Zamiłowanie do sztuki zaszczepiła w młodym Ludwiku XIV jego matka. Król w szczególności upodobał sobie balet, dlatego też często sam brał udział w przedstawieniach. Najczęściej grał Apolla, gdzie mógł pokazać się w stroju nawiązującym do Słońca. To właśnie z tej roli pochodzi słynny kostium króla z kapeluszem, w który wetknięto duże pióra. Uwielbienie monarchy do baletu możemy zobaczyć w filmie „Król tańczy” z 2000 r. w reżyserii Gérarda Simona.
9. Rozwój edukacji
Edukacja była dostępna jedynie dla osób uprzywilejowanych. W kolejnych latach za niedużą opłatą można było nauczyć się czytać lub pisać (w publikacji „Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV” F. Bluche możemy przeczytać, że już za 3 sou można było nauczyć się czytać. Czytanie po francusku oraz po łacinie było nieco droższe, bowiem kosztowało 5 sou. Najdroższe było pisanie i rachowanie, które kosztowało 7 sou). Ludwik XIV dążył do zapewnienia darmowej edukacji, co udało się po wprowadzeniu edyktu szkolnego w 1695 r.
10. Przepych
Ludwikowi XIV przypisuje się modę na przepych, jaki zapanował na dworze wersalskim. Bogato zdobione sale pałacu zdecydowanie przykuwały wzrok. Ludzie otaczający króla również ubierali się w stroje z najlepszych materiałów. Sam opis stroju króla jest w publikacjach dość sprzeczny. Z jednej strony mamy Pamiętniki Saint-Simona, gdzie czytamy, że Ludwik ubierał się w stroje koloru brązowego z niewielkim haftem. Miał również kamizelkę, która była wykonana z atłasu albo sukna, zwykle w kolorze czerwonym lub niebieskim. I tu, jak dodaje Saint-Simon, król nie nosił żadnych pierścieni ani klejnotów. Z drugiej strony mamy niewielki opis w pracy Wojciecha Magdziarza „Uwodziciele władzy…”, z którego wynika że to Ludwik dawał przykład bogatego stroju, chociażby podczas ślubu diuka burgundzkiego.
Bibliografia:
- Bluche Fronçois, Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV, Warszawa 1990, s. 327.
- Burke Peter, Fabrykacja Ludwika XIV, Warszawa 2011, s. 246.
- Saint-Simon Louis, Pamiętniki, t. 1, Warszawa 1961, s. 446.
- Versailles. Guide promenade pour l’ensemble du domaine royal, Gerald van der Kemp, Daniel Meyer Paris 1984, s.128.
- P. Burke, Fabrykacja Ludwika XIV, Warszawa 2011, s. 23. [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
wczoraj oglądałem ciekawy film na kanale history o Ludwiku XIV i okazuje się ‚że to był największy śmierdziel w całej europie, w całym swoim życiu umył się tylko trzy razy,cuchnęło od niego niemiłosiernie jak i w całym Wersalu, a ten niebywały smród próbował tuszować litrami perfum, które dla niego tworzyli. Efekt powalał.Jedna z jego kochanek, jak się do niej dobierał ‚to zatykała nos klamerką ‚bo wzbierało ją na wymioty.I to jest XI ciekawostka
bardzo interesuje mnie ten film o którym piszesz,może byś był tak uprzejmy i podał mi namiary na kanał na ktorym można to obejrzeć i w jakich terminach-z góry dziękuję.
tyle się mówi o tym braku higieny ówczesnych ludzi, ale aż ciężko w to uwierzyć, tym bardziej, że miał z 14 oficjalnych kochanek o ile sie nie mylę, a ile nieoficjalnych to nie wie nikt. bardzo możliwe, że wszyscy tak śmierdzieli, ale jak by sie miala do tego historia z Wersalem? Król podobno dlatego przeniósł się do wersalu bo przeszkadzał mu smród panujący w Paryżu. (ak wiadomo brak kanalizacji, smród odchodów, pomyj i gnijących resztek jedzenia i śmieci....
opis komunistow nie sadze ze smrodem cuchneli napewno inteligentni ludzie byli komuchy oczernili ich wrecz zgnoili a co do kochanek to same sie pchały kase czuly no no k„„ wiedza jak ludwik august jak nie zadawal sie z k„, to go gnoja niesamowicie
Podobno jadał pasztet z języków skowronków
Z tą „higieną” na francuskim dworze w tamtych czasach, to może być prawda. Ludwik XIV zmarł dlatego, że po powrocie z przechadzki w początkach sierpnia 1715, w Wersalu poślizgnął sie na ekskrementach(sic!) i doznał kontuzji nogi. Być może nie było to otwarte złamanie, ale musiało dojść do zranienia i przy braku higieny wdała się GANGRENA. Dlaczego lekarze nie zdecydowali się na amputację - nie wiadomo. Za to do leczenia monarchy dopuszczono jakiegoś szarlatana rodem z Marsylii, który zaoferował „cudowny eliksir” sporządzony z nasienia byka (sic!). To wiadomo na pewno z pamiętników niejakiego Louisa de Rouvroy, księcia de Saint-Simon. Gdyby nie nieudolność lekarzy, król mógł jeszcze prawdopodobnie sporo pożyć, bo sekcja jego zwłok wykazała, że narządy wewnętrzne miał wyjątkowo zdrowe. I to jest XII ciekawostka.
Podobno jego „lekarz” zalecił mu wyrwanie wszystkich zębów bo miał tak zepsute. Wyrywając mu przy tym kawałek szczęki. Jego pobódka i kładzenie się do snu było obserwowane przez służbe i przybocznych. Podobno lubił spożywać kolacje w gronie rodziny i znajomych. Budził się o 8.30 szedł spać 22.30
żle zroboine wiesz
Bardzo interesujące ciekawostki
pez to potwierdzam
no piszecie o higenie o smrodzie to komunistyczne wyznania watpie w takie oskarzenia znam potomkow z tej rodziny i ono pomimo nieduzego wyksztalcenia sa inteligentnymy osobamy wielu by im zazdroscilo higene utrzymuja kilka lat szukalem az doszedlem do sedna sprawy czy to ludwik 13 czy 14 15 16 ktory mlody krol zawierzyl swym doradzcom i kase skarbu panstwa francuskiego przeslal amerykanom ktore mialy powrocic z procentem mawiazka niestety nie powrocily i ammeryka winna jest walute do dnia dzisiejszego o tym sie nic nie pisze ba sam przyplacil glowa zona tez antonina ale syn ich przezyl co historycy bzdury pisza byl wychowywany w yunelach wersalu to w grobowcu ja bym tak nie chcial dopuki az napoleon nie doszedl do wladzy nastepnie chciano zlikwidowac jego ale bonaparte nie wiec wcielono mlodego kapeta w korpus michala neya i z nim szedl na moskwe az do wazmy w drodze powrotnej nadal mu 1000ha ksiezy dwor k dzialdowa tam jest posadzonych tez 1000szt lip jak w wersalu cala ul ksiezodworska policzcie bral udzial tez w powstaniu styczniowym mlawa lomza ostroleka po 1854r wybyl do remis zostal juz nie rozpoznany i wyproszony wiec udal sie do holandi do delft i tam dozyl swoich dni i napewno jego grob tam jest pozostali potomkowie to franciszeg syn jego strzalkowoobecnie miszka tam szydlowska pochowanystupsk mazowiecki nastepnie to sa w mlawie oraz w okolicy mlawy no wiec co bzdury opisuja wracam sie do francji fontenblau to miejsce narodzin capetow ba we francji jak sie dowiedzialem jest zadluzenie siegajace ok 170mln funtow w banku swiatowym w szwajcarii nie pisze sie o tym w tych programach tv ogladam to ciekawych spraw sie dowiaduje to sa potomkowie po jezusie chrystusie na prowansji madga magdalena urodzilea ostatniego syna jezusa ba kawalek skory jezusa grafrafik tv wypatrzec to comkues francja pielgrzymki tam sie udaja jak widze francja duzo kruje to duza kolebka chrescianska oprocz sagi sopi stambul to jerozolima ci potomkowie to jest swiety gral no no ico naukowcy sadzicie o tym sa ludzie co wysokie szkoly ukonczyli sa tez tacy co za duzo nie ukonczyli a sa medrcamy bog jest naszym ojcem pozdrawiam
Marian, chciał bym z Tobą porozmawiać o Rodzinie Capetów. gerardwarych małpa gmail.com
sa ciekawe opisy o moich pradziadkach krolach ciekawe
Pov: Pani z historii kazał szukać informacji o Ludwiku 16
jak juz, to to jest Ludwik XIV (14) a nie XVI (16) xDDDD