„Historia brody. Zaskakujące dzieje męskiego zarostu” – C. Oldstone-Moore – recenzja


Nowoczesna historia to nie tylko dzieje polityczne i wojskowe, chociaż historii zarostu się nie spodziewałem. Christopher Oldstone-Moore zabiera czytelnika w fascynującą podróż z brodami, wąsami i brzytwami od pradziejów do dziś.

Zwykle nie czytam takich książek, nie interesuje mnie „historia czegoś„, jeśli to ”coś” nie jest czołgiem, karabinem czy innym sprzętem wojennym. Ale broda tak, to mnie zaciekawiło. Tyle lat nosiłem brodę, potem wąsy, później było golenie, ale nigdy nie zastanawiałem się nad kulturową czy polityczną funkcją męskiego zarostu. A tu proszę!

Okazuje się, że pochodzenie i funkcja brody nie są jasne. Chociaż myśliciele i naukowcy kolejnych epok mieli swoje pomysły na wytłumaczenie tego fenomenu, to jednak do dziś nie wiadomo po co właściwie mężczyznom rośnie szczecina na twarzach, czemu jedni ją mają, a drudzy nie. Faktem jest jednak, że zarost u mężczyzn jest doskonałym przekaźnikiem myśli i idei.

Wartość zarostu jako komunikatu waleczności, potęgi, a przede wszystkim męskości, dostrzegały zwłaszcza wczesne wieki ludzkości. Przekonują o tym pierwsze cztery rozdziały książki, omawiające sytuację brodaczy w Mezopotamii, Egipcie, Grecji i Rzymie. Autor podkreśla tam silną różnicę pomiędzy dostojnością, walecznością i potęgą ludzi z zarostem a dystynkcją i dyscypliną ogolonych kapłanów. Ciekawostką jest omówienie w tych rozdziałach wczesnych przykładów propagandy, w których gęsta broda lub jej brak były szalenie istotne.

Niezwykle interesująca jest część poświęcona brodzie w chrześcijaństwie. Od kształtowania się wizerunku Jezusa Chrystusa, który ustalił się z zarostem średniej długości, przez obraz Boga Ojca, po zmiany w wyglądzie kapłanów – raz to zarośniętych, raz gładko ogolonych – autor prowadzi czytelnika przez meandry walki o wpływy, władzę i pieniądze, toczącej się pomiędzy władcami świeckimi i klerem. Jest to część pełna metafizycznych wyjaśnień, koncepcji władzy, deklaracji siły i momentów krytycznych w historii Europy.

Kolejne rozdziały przechodzą przez renesans, odrodzenie, romantyzm, epokę przemysłową. Te okresy zmieniały ideał mężczyzny raz za razem, nakazując golenie się lub zapuszczanie brody, co miało określać status człowieka w społeczeństwie. Doskonałym przykładem tego rodzaju zabiegów i identyfikacyjnej roli zarostu było rozróżnienie brodatych protestantów od gładkich katolików w trakcie wojny trzydziestoletniej.

Ostatnie cztery rozdziały (z ogółem trzynastu) omawiają sytuację zarostu w XX w. Jest to epoka zdecydowanie najbardziej dynamiczna, co nie powinno dziwić, jeśli się weźmie pod uwagę nie tylko coraz większą ilość prądów umysłowych, postęp w nauce, ale także wojny i wzrost ilościowy komunikacji społecznej. W ten sposób Oldstone-Moore omawia pozycję brodaczy w początkach ubiegłego stulecia, identyfikacyjną (na poziomie wręcz cywilizacyjnym) rolę zarostu w latach Wielkiej Wojny (na przykładzie znakomitego Lawrence’a z Arabii) i międzywojniu (z dwoma wielkimi przykładami Hitlera i Stalina), by gładko przejść przez ogolonych korposzczurów w USA w latach 50. i 60., brodaty manifest Johna Lennona, po metroseksualizm Davida Beckhama i Conchitę Wurst.

Podróż przez wieki zarostu prowadzona jest śmiało językiem dosadnym, ale nie wulgarnym. Jest w nim moc przekonywania do swojej racji, której uległem. Całość wzbogacają zdjęcia lub reprodukcje obrazów, jednak wszystkie one są czarno-białe. Na uwagę zasługuje także interesujące opracowanie graficzne pozycji, z głównym motywem różnych form zarostu, przewijającym się od okładki, przez wstępy do rozdziałów po ostatnie strony.

Jeśli ktoś szuka lekkiej, ale ciekawej pozycji historycznej, oddalonej od utartych schematów „data-osoba-wydarzenie”, szukającej odpowiedzi na interesujące i rzadko zadawane pytania – to jest właśnie książka, którą mogę uczciwie polecić.

 

Plus minus:

Na plus:

+ szerokie przedstawienie tematu
+ interesująca szata graficzna

Na minus:

- brak

 

Tytuł: Historia brody. Zaskakujące dzieje męskiego zarostu

Autor: Christopher Oldstone-Moore

Wydawca: Znak

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-240-3823-7

Liczba stron: 511

Okładka: twarda

Cena: 44,90 zł

Ocena recenzenta: 9/10

 

Redakcja merytoryczna: Artur Markowski

Korekta językowa: Patrycja Grempka

Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.

Zostaw własny komentarz