Jasne strony czarnego sportu. Historia żużla w Polsce

Krajowy żużel wkrótce będzie obchodził swoje stulecie. Pierwsze indywidualne mistrzostwa Polski zostały rozegrane w latach 30. XX wieku w Mysłowicach, na motocyklach drogowych. Ich datę można uznać za początek żużla w Polsce, choć już wcześniej nie brakowało osób zafascynowanych tym sportem.

Już dekadę po pierwszych mistrzostwach żużel był na tyle popularną dyscypliną, że powstała regularna liga żużlowa. W roku 1948 na tory trafiły pierwsze motocykle przystosowane do startów na specjalnych nawierzchniach.

Zakochani w ryku silników

Pierwszy polski tor żużlowy w Mysłowicach, który liczył 800 metrów długości i 40 metrów szerokości, zaczął powstawać w roku 1930. Już wcześniej wielu fanów tego sportu czekało na taką inwestycję. Historia żużla w Polsce zaczęła się już na początku XX wieku, kiedy to Warszawskie Towarzystwo Cyklistów na torze kolarskim zorganizowało wyścigi motocykli. Wcześniej tor pokryty został mieszanką gliny i popiołu. Był rok 1903 i niewiele osób mogło sobie wówczas pozwolić na własny motocykl, ale popularność wydarzenia przerosła oczekiwania organizatorów. Od tego czasu przybywało zarówno wielbicieli żużla, jak i zawodników. Motocyklowe marki, które wtedy dominowały w wyścigach, to Peugeot czy Wanderer. Niejeden fan sportu czekał na budowę mysłowickiego toru, którą rozpoczęto kilka dekad później. W wielu miastach zaczęły rozwijać się żużlowe ligi, a do wyścigów wykorzystywano istniejące tory, takie jak ten na stadionie Legii, który przede wszystkim miał służyć cyklistom. To właśnie w Warszawie niczym grzyby po deszczu zaczęły wyrastać towarzystwa żużlowe, które domagały się budowy kolejnego toru. Miał on powstać na Żoliborzu, jednak plany spełzły na niczym. Mimo to warszawskie zawody organizowane wraz z drużynami z Berlina czy Wiednia przyciągały coraz więcej wielbicieli czarnego sportu.

Historia żużla w Polsce to…

…przede wszystkim rywalizacja między miastami. Początkowo największym rywalem Warszawy była Łódź, w której działało kilka żużlowych stowarzyszeń. Wkrótce do konkurencji dołączyli zawodnicy z Bydgoszczy i Poznania, gdzie odbywały się słynne turnieje o Złoty Kask. Nie minęło wiele lat i w szranki stanęli również profesjonaliści z Krakowa, Bielska, Sosnowca, Grudziądza oraz Gdańska. Tak szybko i dynamicznie rozwijająca się dyscyplina sportu miała oczywiście swoje gwiazdy. Najdłużej jeżdżącym polskim żużlowcem, który może pochwalić się 32 latami kariery zawodniczej, jest Andrzej Huszcza. To wychowanek Falubazu Zielona Góra, kolejnej mocnej marki ze świata polskiego żużla. To właśnie w barwach tego klubu Huszcza uzyskał licencję w 1975 roku, a zakończył karierę w 2007 roku. Mówiąc o historii polskiego żużla, nie można nie wspomnieć również o Edwardzie Jancarzu, wielokrotnym reprezentancie Polski w tej dyscyplinie oraz drużynowym mistrzu świata. Przez całą karierę związany był ze Stalą Gorzów, gdzie święcił największe triumfy aż do roku 1986, kiedy to wypadek przerwał jego karierę zawodniczą. Dziś o nadziei polskiego żużla mówi się w kontekście Macieja Janowskiego, zawodnika ze stajni Red Bulla.

^{Artykuł powstał we współpracy z redbull.com/pl-pl}