IX Międzynarodowy Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru - relacja

Już po raz dziewiąty odbyły się w Białymstoku uroczystości upamiętniające polskich zesłańców na Sybir. Hasło tegorocznych obchodów, które w szczególności dotyczyły tych spośród Sybiraków, którzy w czasie drugiej wojny światowej przeszli przez piekło „nieludzkiej ziemi„ i walczyli na różnych frontach o niepodległość, brzmiało: ”Sybirak – Tułacz – Żołnierz”. W tegorocznym Marszu wzięło udział znacznie ponad 10 tysięcy kombatantów, ich potomków, żołnierzy, członków delegacji z Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i USA, posłów i senatorów ziemi podlaskiej oraz młodzieży szkolnej z całej Polski.

Uroczystości rozpoczęły się w środę 9 września o godzinie 15:00 w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego wystąpieniem wykładowcy UwB, prof. dr. hab. Krzysztofa Filipowa, na temat: „Agresja Związku Radzieckiego na Polskę – 17.09.1939 r.„ Po wygłoszeniu referatu uczniowie Zespołu Szkół Technicznych im. gen. Władysława Andersa z Białegostoku zaprezentowali część artystyczną, którą uświetnił swym występem chór „Czerwone Maki„ z Mińska. Następnie w Pałacyku Gościnnym Branickich uhonorowano zasłużonych Medalem ”Pro Memoria”, Złotymi Medalami Opiekuna Pamięci Miejsc Narodowych oraz Honorowymi Odznakami Związku Sybiraków.

Główne obchody miały jednak miejsce w czwartek 10 września. Rozpoczęła je o godzinie 8:00 liturgia święta w Katedrze prawosławnej pw. św. Mikołaja, celebrowana przez Ordynariusza prawosławnej diecezji Białostocko –  Gdańskiej J.E. abp. Jakuba. Następnie o godzinie 10:00 zebranych pod Pomnikiem Katyńskim przywitał i wygłosił przemowę Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź, który przypomniał o 70 rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej i agresji ZSRR na terytorium państwa polskiego. Zaapelował do wszystkich Polaków, a w szczególności młodzieży o pamięć dla wydarzeń z polskiej historii oraz budowanie przyszłych stosunków z sąsiadami w oparciu o prawdę, zgodę i przebaczenie.

Po błogosławieństwie uczestnikom Marszu w obrzędzie katolickim i prawosławnym przemaszerowano ulicami Świętojańską, Warszawską i Piastowską do kościoła pw. Ducha Świętego. Odprawiona tam została uroczysta Msza święta pod przewodnictwem Metropolity Białostockiego, J.E. ks. abp. prof. Edwarda Ozorowskiego, podczas której homilię wygłosił ks. kmdr por. Zbigniew Rećko Kapelan Garnizonu Białystok. Przypomniał w niej polskich zesłańców na Wschód oraz ich wojenne losy okresu drugiej wojny światowej.

Po Mszy uczestnicy obchodów zebrali się pod Pomnikiem – Grobem Nieznanego Sybiraka, gdzie pod kilkumetrowym żelaznym krzyżem spowitym łańcuchami spoczywają prochy nieznanych z imienia polskich zesłańców. Przy pomniku odśpiewany został przez ppłk. Jerzego Abramowicza hymn Związku Sybiraków, a także odprawiono modlitwy za zmarłych w obrzędzie katolickim i prawosławnym.

Swe przemówienia okolicznościowe wygłosili: szef Kancelarii Prezydenta RP Władysław Stasiak, w imieniu Prezesa Rady Ministrów minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka, Marszałek Województwa Podlaskiego Jarosław Dworzański oraz Prezydent Miasta Białegostoku Tadeusz Truskolaski.

Po oficjalnych wystąpieniach kpt. Piotr Pieczur poprowadził apel poległych, który zakończył się salwą honorową w wykonaniu kompanii honorowej 18 pułku rozpoznawczego. Następnie złożone zostały kwiaty i wieńce od administracji państwowej i samorządowej, delegacji zagranicznych, członków Związku Sybiraków oraz szkół z całej Polski.

Po zakończeniu uroczystości w dolnej części kościoła pw. Ducha Świętego można było jak co roku obejrzeć Panoramę Golgoty Wschodu Polskich Zesłańców, na którą składają się obrazy autorstwa Dymitra Grozdewa, Muzeum Sybiraków oraz nową, okolicznościową ekspozycję pt. „Sybirak – Tułacz – Żołnierz”, przygotowaną przez Komisję Historyczną Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Białymstoku wraz z Muzeum Wojska w Białymstoku.