„Ilustrowana encyklopedia. Samoloty wojskowe” - J. Winchester - recenzja

Człowiek od wieków chciał latać...Wyrazem tych dążeń stał się samolot, którym udało się po raz pierwszy wznieść w powietrze braciom Wright w 1903 roku. Świat zawsze szybko adoptował nowinki techniczne, dlatego już niecałe dziesięć lat później użyto po raz pierwszy samolotu do celów wojskowych. A potem było już szaleństwo... Niemal sto lat później ukazuje się Ilustrowana encyklopedia Jima Winchestera, który spróbował w encyklopedyczny sposób przedstawić Czytelnikom ten długi i niezwykle płodny czas rozwoju lotnictwa wojskowego. Przeznaczył na to 447 stron i ponad 1000 kolorowych ilustracji. Do Czytelnika należy ocena tego, czy cel swój osiągnął. Zawsze też można przeczytać poniższą recenzję.

Ta imponujących rozmiarów książka posiada tradycyjny podział na rozdziały. Jest ich cztery, zatytułowane następująco: Era dwupłatowców, II wojna światowa, Zimna wojna i współczesność – wszystkie opatrzone krótkim wstępem. Natomiast w przypadku podrozdziałów Jim Winchester zaprezentował nam – można chyba tak powiedzieć – całkiem nowatorski podział, gdyż w każdym z nich Autor opisuje samoloty biorące udział w walkach na poszczególnych teatrach działań i co ciekawszych operacjach, tytułując właściwie odpowiednie podrozdziały i dodając kilkuzdaniowy wstęp. Spotkać też można podział ze względu na typy maszyn (np. Myśliwce nocne, Ciężkie bombowce, Wczesne harriery, Maszyny pionowego startu, Samoloty bezzałogowe, itp.), oraz takie, w których Autor dokładniej analizuje jeden typ samolotu, a w tym różne jego wersje – ten podział jednak tylko w odniesieniu do najbardziej rozpoznawalnych czy najsłynniejszych typów.

Na końcu książki znajdzie Czytelnik indeks samolotów ułożony w porządku alfabetycznym jak i również indeks ogólny, który pozwala na poszukiwania według różnych kryteriów, takich jak np.: kraj, wojna, siły lotnicze danego państwa, typ samolotu i inne. Powiedzieć trzeba, iż jest to rodzaj indeksu bardzo pomocny, pozwalający szybko odszukać samoloty np. jednego interesującego nas państwa w danej wojnie czy operacji wojskowej.

Pozytywnym zaskoczeniem jest słowniczek terminów lotniczych i skrótów obcojęzycznych.

Ilustrowana encyklopedia jest typowym przedstawicielem swojego gatunku, tzn. utrzymana w „duchu encyklopedycznym”. W każdym podrozdziale znajdziemy sylwetki kilku samolotów, ukazane z profilu i opatrzone krótką notką, na który najczęściej składają się ciekawostki dotyczące danej maszyny, nazwiska pilotów, którzy odnosili na niej największe sukcesy (te głównie w rozdziale II wojna światowa), główne tereny działań, liczebność danej wersji i wiele innych informacji.

Obok każdej ilustracji znajduje się tabelka z danymi taktyczno-technicznymi, gdzie znajdziemy:
- Kraj
-Typ
-Napęd
-Osiągi
-Masy
-Wymiary
-Uzbrojenie

Jak wiadomo tego typu dane mogą się różnić w zależności od źródeł, dlatego wydawnictwo informuje nas już na początku książki, że mile widziany będzie kontakt mailowy (adres podany), w celu wymiany informacji czy ew. dyskusji na ten temat.

W recenzowanej pozycji pojawia się niestety kilka błędów, czasami dosyć znaczących, które uwidaczniają się w trakcie lektury. Pierwszym, jaki zwrócił uwagę recenzenta jest brak samolotu PZL Łoś w opisie jednostek polskich biorących udział w kampanii wrześniowej (Blitzkrieg w Polsce). Wydaje się to poważnym niedopatrzeniem, bo, pomimo, iż nie mieliśmy wówczas odpowiedniej ilości tych maszyn i wielkiej roli w wojnie nie odegrały (choć prawdę powiedziawszy to nasze lotnictwo ogólnie odegrało małą role w kampanii polskiej, gdyż głównie ponosiło znaczne straty – co też i Autor zaznacza), to ze względu na jakość tejże konstrukcji w tamtym czasie (najnowocześniejszy samolot naszej armii), wydaje się oczywistym, iż należało Łosia w wykazie ująć1. Tym bardziej, iż na zagięciu okładki mamy informację, że encyklopedia ta jest, cyt: „(...) przewodnikiem po wszystkich typach samolotów wojskowych, jakie kiedykolwiek eksploatowano (...)”.

Brak również i kilku maszyn w rozdziałach poświęconych Zimnej wojnie i samolotom najnowszym. Z tego można wysnuć wniosek, że jednak nie wszystkie samoloty zostały w książce opisane...

Tego samego rodzaju błąd, co przy stronie polskiej wydaje się być powtórzonym w opisie strony niemieckiej – brak Ju87 Sztukasa i Heinkla 111, tak jakby w ogóle nie brały udziału w walkach wrześniowych (pojawiają się dopiero w podrozdziale poświęconym kampanii francuskiej: Bitwa o Francję: Luftwaffe).

Dziwnym pomysłem Autora wydaje się być sposób przedstawiania maszyn w niektórych  podrozdziałach, gdzie umieszczono opis jednego typu samolotu, konkretnie chodzi o podrozdział  Trójpłaty Fokkera z rozdziału Era dwupłatowców i z rozdziału Druga wojna światowa,  Bitwa o Anglię: Spitfire i Hurricane. Mamy w nich kilka sylwetek dokładnie tego samego lub nawet takiej samej wersji samolotu, z identycznymi wręcz danymi taktyczno -technicznymi! Jedyna różnica to malowanie i oznaczenia na kadłubach i informacje Autora, jaki pilot na jakiej maszynie latał. Takie ujęcie wydaje się zbędne i zabiera jedynie miejsce, gdzie można by np. umieścić bardziej rozbudowaną charakterystykę samolotu...

Ostatnią rzeczą, do której można mieć małe zastrzeżenie jest czcionka w tabelach z danymi technicznymi. Jest po prostu trochę zbyt mała, dane mogą się zlewać i tracić na przejrzystości, no i nie jest to komfortowe dla osób ze słabszym wzrokiem.

Poza wymienionymi minusami Ilustrowana encyklopedia Jima Winchestera wydaje się być książką godną polecenia szerokiemu gronu Czytelników ogólnie zainteresowanemu lotnictwem, gdyż układ treści i sposób jej przedstawienia nie wymaga bycia specjalistą w dziedzinie lotnictwa. Kto chciałby jednak szerzej zapoznać się z określonymi typami samolotów niezbędnym jest jednak sięgnięcie po monografie, gdyż powyższa encyklopedia pozwala raczej na łatwe porównanie samolotów (i takie z pewnością było jedno z zamierzeń Autora). Dodać należy, iż stronie graficznej nie można nic zarzucić (prócz wspomnianej powyżej czcionki), wydanie przedstawia się bardzo okazale, z twardą okładką (plus dodatkowa okładka z papieru kredowego), strony również z bardzo dobrej jakości papieru kredowego, szyte. Wszystkie zdjęcia samolotów (jest ich ponad 1000) odpowiedniej wielkości, czytelne i kolorowe. Książka do najtańszych nie należy, ale porównując tego rodzaju inne wydania, nie odstaje cenowo od normy.

Książkę tę mogę polecić z jeszcze jednego prostego powodu: kiedy ma się małego synka (dajmy na to 3 letniego...) istnieje duże prawdopodobieństwo, iż wkrótce, lub nawet już teraz „kręcą” Go samoloty. Wtedy możemy małego uszczęśliwić nie wychodząc z domu... : )

Plus minus:
Na plus:
+ oryginalny układ książki, pozwalający na łatwe porównanie samolotów
+ liczne ciekawostki w opisach maszyn
+ pomocne indeksy i słowniczek
+ bardzo ładne wydanie, twarda okładka, papier kredowy, kartki szyte
Na minus:
- brak niektórych istotnych typów samolotów
- niepotrzebne powtarzanie identycznych danych tego samego samolotu
- trochę za mała czcionka w tabelkach z danymi taktyczno-technicznymi

Tytuł: Ilustrowana encyklopedia. Samoloty wojskowe
Autor: Jim Winchester
Wydawnictwo: Vesper
Data wydania: 2010
ISBN: 978-83-61524-89-2
Liczba stron: 447
Oprawa: twarda
Cena: 119,90zł
Ocena recenzenta: 8.5/10

1. Lotnictwo nasze posiadało też pierwszy polski dolnopłat myśliwski Jastrząb. Maszyn tych było jednak bardzo niewiele, a wygląd miały tak nowoczesny jak na standardy polskie, iż zdarzały się przypadki ostrzeliwania go przez polskich żołnierzy. Tego samolotu też w encyklopedii nie znajdziemy. [↩]