„Armia Lagidów. Organizacja i struktura” - S. Jędraszek - recenzja

W wydawanej przez Inforteditions serii „Wojownicy” ukazała się praca Sławomira Jędraszka1 pt. Armia Lagidów. Organizacja i struktura, będącą pierwszą na naszym rynku wydawniczym samodzielnym studium poświęconym armii państwa hellenistycznego, wypełniając tym samym w pewnym stopniu istniejącą lukę.

Autor podzielił swoja pracę na dziewięć rozdziałów. W pierwszym omówił pokrótce armię Aleksandra Wielkiego. W drugim ukazał początki armii Ptolemeuszy będącej jej kontynuatorką. Trzeci przedstawia egipskie osadnictwo wojskowe i oddziały najemne na służbie egipskiej. Kolejny prezentuje udział rodowitych Egipcjan w lagidzkich siłach zbrojnych. Następne rozdziały omawiają odpowiednio flotę, słonie bojowe, armię egipską za ostatnich Ptolemeuszy, a także w okresie rzymskim i ich inżynierię wojskową.

Przechodząc zaś do omówienie niniejszej publikacji. Na wstępie należy się pochwała dla Autora za poruszoną w pracy tematykę, która jest rzadko omawiana przez rodzimych badaczy. Kolejny należy się za wykorzystany materiał źródłowy, reprezentowany nie tylko przez źródła pisane, ale również epigraficzne, papirusy, ale przede wszystkim archeologiczne, będące pokłosiem jednego z jego kręgów zainteresowań. Wzbogacając tym znacznie samą publikację. Następny należy się za krótkie, ale zwięzłe ukazanie armii Aleksandra Wielkiego przechodząc od razu do głównej tematyki pracy jaką jest armia ptolemejska. Część jej poświęcona została ukazana przez Autora jasnym i klarownym językiem, omawiając poszczególne zagadnienia jej dotyczące. Wśród których S. Jędraszek poruszył kilka kwestii mogących szczególnie zainteresować czytelnika, do których należy zaliczyć przede wszystkim omówienie zagadnienia osadnictwa wojskowego i najemników w armii egipskiej, a także samych Egipcjan. Niewątpliwym plusem jest również ukazanie egipskiego wojska po objęciu władzy przez Rzymian w trakcie której istniały jeszcze pewne elementy z dawnej armii Lagidów. Wartymi uwagi są również przypisy, które zajmują znaczną część tekstu i stanowią doskonałe jego uzupełnienie, ponieważ zawierają one wiele ciekawych informacji.

Do minusów publikacji należy zaliczyć przede wszystkim użycie współczesnej terminologii wojskowej wobec wojsk antycznych. Co może wzbudzić pewną irytację wobec zagorzałych starożytników. Pewien niedosyt może powodować również ilość miejsca poświęconego poszczególnym z poruszanych przez Autora zagadnień, z których niektóre zostały przedstawione przez niego szerzej (m.in. zagadnienia osadnictwa wojskowego), a niektóre mniej (flota). Mogły zostać opisane szerzej. Ponadto trochę mało zauważalnych i nieprzeszkadzających w lekturze literówek.

Bibliografia zgromadzona w tej niewielkiej publikacji (samego tekstu z przypisami nieco powyżej 70 stron), która liczy 26 źródeł, 511 opracowań w języku polskim, angielskim, niemieckim i francuskim, a także 14 stron internetowych robi zarówno imponujące jak i pozytywne wrażenie.

Szata graficzno-edytorska książki prezentuje się skromnie, ale prosta zielona okładka z kolażem ze zdjęć wykorzystanych w książce wygląda ładnie. W książce znajdziemy kilkadziesiąt zdjęć i rysunków, na które składają się figurki, rzeźby i zdjęcia wykonane przez samego Autora. Będącym ciekawym i oryginalnym materiałem ilustracyjnym za co należy się zarówno Autorowi jak i wydawnictwu pochwała. Wśród nich znajduje się również kilka rekonstrukcji wojowników, których mogłoby być jednakże więcej. Uzupełnia je jedna mapa przedstawiająca Aleksandrię. Można żałować, że S. Jędraszek nie zdecydował się umieścić mapki ukazującej zbadane dotychczas osady wojskowe kleruchów bądź miejsca osiedlenia się najemników.

Konkludując. Recenzowane opracowanie jest warte polecenia każdemu zainteresowanego antyczną wojskowością. Z jednej strony otrzymujemy bowiem solidnie napisane i oparte na bogatej literaturze opracowanie ciekawego zagadnienia jakim jest armia okresu hellenistycznego w tym wypadku ptolemejską. Z drugiej natomiast dobry przewodnik dla początkującego czytelnika, który chciałby się zainteresować nie tylko samą antyczną wojskowością, ale również jego archeologią. Przy czym pomocna okaże się zawarta w pracy bibliografia.

Plus minus:
Na plus:
+ styl autora
+ wartość merytoryczna
+ bibliografia
+ tematyka
+ bogaty materiał źródłowy wykorzystany przez autora
+ tablica chronologiczna i słownik terminów
+ ilustracje
+ oprawa edytorska (okładka i papier)
Na minus:
- zastosowanie współczesnych określeń wojskowych wobec armii antycznych
- różna objętość ukazywanych zagadnień
- literówki i drobne wpadki redakcji
- tylko jedna mapa

Tytuł: Armia Lagidów. Organizacja i struktura
Autor: Sławomir Jędraszek
Wydawca: Wydawnictwo INFORTeditions
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 9788389943576
Liczba stron: 96
Oprawa: miękka
Cena: ok. 25 zł
Ocena recenzenta: 8.5/10

1. Jest adiunktem w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej na Uniwersytecie Gdańskim. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na zagadnieniach związanych z wojskowością okresu hellenistycznego oraz archeologią Egiptu okresu późnego i hellenistycznego. [↩]