„Stalingrad 1942-43” - T. Konecki - recenzja

Bitwa stalingradzka doczekała się ogromnej literatury tematu, zarówno w rodzimym jak i innych językach. Można by było sądzić, że została opisana już na wszelakie możliwe sposoby – tak naukowy jak i popularny, ale i tak prawie co roku wychodzi jakieś nowe opracowanie jej dotyczące. Jednym z nich jest prezentowana poniżej „leciwa” już praca Tadeusza Koneckiego1.

Autor podzielił swoją książkę na pięć rozdziałów. Pierwszy z nich omawia kampanię letnią 1942 roku w Rosji. Drugi prezentuje działania wojenne jakie toczyły się w kierunku Stalingradu. Kolejna ukazuje walki o samo miasto. Następny radziecką operację „Uran„, która doprowadziła do zamknięcia 6. Armii i części 4. Armii Pancernej w kotle. Przedostatni został poświęcony niemieckim próbom przełamania blokady. Ostatni zaś operacji ”Pierścień”, która zadecydowała ostatecznie o kapitulacji wojsk niemieckich w stalingradzkim kotle.

Po lekturze tej książeczki nachodzą mnie mieszane uczucia. W zasadzie niewiele da się o niej powiedzieć dobrego. Jedynym, najważniejszym plusem tej publikacji jest przede wszystkim skondensowana forma przedstawienia operacji radzieckich i niemieckich pod Stalingradem w latach 1942-1943. Do których zamieszczono fragmenty tekstów źródłowych. A także niewielka objętość i format, które umożliwiają zabranie książki do torby czy plecaka i przeczytanie jej w pociągu czy autobusie.

Więcej plusów niestety nie znalazłem. Wspomniana wyżej skrótowość powoduje, że Autor skumulował na niewielkiej ilości stron znaczną ilość informacji wśród, których znajdują się nazwy walczących formacji, miejscowości i nazwisk dowódców. Może to spowodować, że czytelnik nie tylko może się pogubić podczas lektury, która w połączeniu z dosyć „ciężkim„ do czytania stylem Autora może ją jeszcze utrudnić. Poza tym sam tytuł jest mylący. Samej bitwie poświęcono bowiem tylko jeden rozdział (s. 23-42), którego na dodatek znaczną część zajmują ilustracje i mapy. Zawarte w nich informacje są najbardziej szczegółowe, gdy opisują one początek walk, potem stają się coraz ogólniejsze, a ukazanie walk w samym mieście w okresie późniejszym ograniczyły się tylko do jednego akapitu (s. 23). Bardziej szczegółowo, ale tylko nieznacznie, zostały zaprezentowane walki wokół Stalingradu, mające na celu bądź to okrążenie i zniszczenie wojsk niemieckich w Stalingradzie bądź deblokadę wojsk Paulusa. Można odnieść wrażenie, że niniejsza praca jest ”zlepkiem” rozdziałów pracy Autora o prawie, że tym samym tytule z 2003 roku mającym być próbą (niestety nieudaną) jej streszczenia.

Największą wadą tego opracowania jest jednak brak nawet podstawowej bibliografii, która umożliwiłaby początkującemu czytelnikowi znalezienie prac nie tylko większych objętościowo, ale przede wszystkim bardziej szczegółowych.

Jeżeli chodzi o szatę graficzną to składa się na nią kilkadziesiąt mało oryginalnych zdjęć, które nie dość, że można było zobaczyć w innych publikacjach. Lecz również nie najlepszej jakości. Niektóre z nich bowiem są pełne pikseli, mimo że są wyraźne to są jednak mało czytelne. Zdecydowanie ładniejsze są mapy, których jest siedem i które zostały wykonane porządnie i szczegółowo. Dzięki czemu ułatwiają one śledzenie wydarzeń wraz z książką. Warto również wspomnieć o strukturach i pełno-stronicowych planszach żołnierzy, które dodatkowo urozmaicają i wzbogacają tekst. Można się jedynie doczepić, że wśród struktur dominują wojska radzieckie i co zaskakujące, znajduje się wśród nich również 8. Armia włoska, a nie ma wśród nich chociażby 6. Armii gen. Paulusa.

Podsumowując. Książki niestety nie polecam nikomu, nawet osobie chcącej rozpocząć swoją przygodę z bitwą stalingradzką. Opracowanie jest niestety ogólne i ukazuje w znacznej mierze walki wokół Stalingradu, samemu miastu poświęcając stosunkowo niewiele miejsca. Nie ratuje jej nawet niewielki format i szata graficzna, która również pozostawia wiele do życzenia. Pozostaje mi wiec odesłać do innej literatury tematu

Plus minus:
Na plus:
+ „krótka historia” walk o Stalingrad i wokół niego
+ pełno-stronicowe plansze żołnierzy
+ struktury wojsk
+ mapy
+ tabele
+ fragmenty tekstów źródłowych
Na minus:
- „kolejna” praca o Stalingradzie
- „ciężki” styl Autora
- mało oryginalne ilustracje
- brak bibliografii z chociaż z podstawową literaturą tematu
- natłok informacji na tak, niewielkiej objętości utrudnia lekturę
- w strukturach dominują wojska radzieckie

Tytuł: Stalingrad 1942-43
Autor: Tadeusz Konecki
Wydawca: Taktyka i Strategia, Alma-Press
Data wydania: 2007
ISBN/EAN: 978-83-7020-359-7
Liczba stron: 64
Oprawa: miękka
Cena: ok. 20 zł
Ocena recenzenta: 2/10

1. (Ur. 1926), historyk wojskowości, pracownik Wojskowego Instytutu Historycznego w latach 1970-1988. Autor wielu publikacji naukowych i popularnych, m.in. Pokojowe dzieje Wojska Polskiego (1988, wspólnie z L. Grotem i E. Nalepą), Sewastopol (1987), Wojna radziecko-fińska 1939-1940 (1998),Stalingrad (2003), Skandynawia w II wojnie światowej (2003), Operacja Cytadela. Największa bitwa w dziejach (2005), Konstanty Rokossowski (1976), Srebrny lis w potrzasku (1968), Za laplandzkim wałem(1973), Ostatnia boża floty (1971), Czarnomorski bastion (1976), Sygnał Stoi (1982), W celowniku Ferdynandy (1984), Alarm w Sztokholmie (1980) [za notką z tyłu okładki pracy T. Koneckiego - Labirynt dezinformacji w drugiej wojnie światowej, Warszawa 2008] [↩]