Wystawa: „Sapiehowie. Kolekcjonerzy i mecenasi” na Wawelu

Wystawa dedykowana jednemu z najznakomitszych rodów dawnej Rzeczypospolitej będzie dostępna dla szerokiej publiczności od wtorku. Dzisiaj odbyła się konferencja dla prasy na której zaprezentowano i omówiono zbiory.

Prof. Ostrowski (z lewej) i kuratorki wystawy / fot. Wojtek Duch

„Prezentujemy Państwu wystawę bardzo niezwykłą, która właściwie nie ma precedensu w polskim wystawiennictwie. Wystawę poświęconą wielkiej rodzinie magnackiej, która przez kilka stuleci odgrywała bardzo ważną rolę w życiu politycznym i kulturalnym Polski” - rozpoczął spotkanie z mediami Dyrektor prof. dr hab. Jan Ostrowski.

Jak wyjaśniał prof. Ostrowski projekt wystawy dojrzewał od wielu lat i był odkładany ze względów konserwatorskich. Nie bez znaczenia był także wymiar finansowy. Jak podkreślił wystawę udało się zorganizować dzięki znalezieniu bardzo hojnych sponsorów. Przede wszystkim głównego sponsora wystawy Tauron Polska Energia.

Ważnym elementem przygotowania wystawy były prace konserwatorskie, które zrealizowali konserwatorzy z Zamku Królewskiego na Wawelu.

„Znaczna część obiektów, które pokazujemy miała bardzo skomplikowane, niemal dramatyczne dzieje. Doprowadzenie je do stanu, w którym mogły się znaleźć na wystawie było bardzo poważnym zadaniem” - mówił Dyrektor.

Kurator wystawy Stanisława Link-Lenczowska dodała, że wiele z prezentowanych obrazów przeszło trudne koleje losu przez co ich renowacja była niezwykle trudna.

Prof. Ostrowski przypomniał, że Zamek na Wawelu jest od lat zaprzyjaźniony z rodziną książąt Sapiehów. Muzeum posiadanie tak dużej ilości obiektów związanych z tą rodziną zawdzięcza temu, że właścicielem większości spuścizny sapierzyńskiej był i jest książę Michał Sapieha mieszkający na co dzień w Belgii. „Od lat znakomicie współpracujemy i się rozumiemy” - powiedział profesor.

Druga kurator wystawy Joanna Winiewicz-Wolska przedstawiła podstawowe dane dt. ekspozycji:

„Na wystawie zaprezentowano 247 eksponatów, z których większość jest własnością Zamku Królewskiego na Wawelu. Tym nie mniej wypożyczyliśmy cenne zabytki z kraju i zagranicy. Obiektów użyczyły m.in. Fundacja Książąt Czartoryskich, Kuria Metropolitalna w Krakowie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Lietuvos dailės muziejus w Wilnie i Nacionalinis muziejus Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės valdovų rūmai w Wilnie”.

W głębi portret jednego z przedstawicieli rodu Sapiehów, po bokach prezentowane są pasy kontuszowe / fot. Wojtek Duch

Jak zauważyła kurator Link-Lenczowska Zamek Królewski na Wawelu stał się depozytariuszem zbiorów rodu Sapiehów, gdyż w 1953 r. doszło do głośnego procesu kurii krakowskiej. Skonfiskowane przedmioty z Pałacu Arcybiskupiego w Krakowie zdeponowano właśnie na Wawelu.

„Przy całym tym bogactwie trzeba mieć świadomość, że jest to bardzo niewielka część pierwotnego stanu posiadania rodu. Wystarczy spojrzeć na portrety, by zdać sobie sprawę ile w tej rodzinie było buław, lasek marszałkowskich, insygniów orderowych. Z tego nie mamy prawie nic” - zwrócił uwagę prof. Ostrowski.

Kontynuując ten wątek profesor powiedział, że w rodzie Sapiehów było 18 kawalerów Orderu Orła Białego. Jednak żaden z orderów nie zachował się. Dyrektor zauważył, że tych 18 orderów to więcej niż w ogóle zachowało się z okresu I Rzeczypospolitej.

Link-Lenczowska przypomniała, że na losach kolekcji zaważyły trzy wydarzenia. Pierwsza to wojna domowa na Litwie z 1700 r., gdy szlachta i rody magnackie sprzeciwiły się dominacji Sapiehów. Drugie wydarzenie to powstanie listopadowe, w wyniku którego Sapiehowie przenieśli się do Galicji. Ostatnie znaczące dla kolekcji wydarzenie to II wojna światowa, ale zdaniem kurator akurat w tym wypadku udało się odzyskać wszystkie dobre.

„My mogliśmy ratować tylko to co się zachowało, to co było rozproszone po różnych miejscach” - zakończył konferencję prof. Ostrowski.

Wystawa „Sapiehowie. Kolekcjonerzy i mecenasi” została zrealizowana pod kierunkiem Jerzego T. Petrusa. Autorkami scenariusza są: Stanisława Link-Lenczowska, Magdalena Piwocka, Joanna Winiewicz-Wolska

Wystawie towarzyszy starannie wydany katalog, zamieszczono w nim także eseje dt. historii rodu Sapiehów i ich mecenacie.

Na Zamku Królewskim na Wawelu wystawa będzie dostępna od 4 października do 31 grudnia 2011 r. Następnie ekspozycja będzie prezentowana także w Muzeum Narodowym - Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie, od lutego do maja 2012 roku.