Wystawa: „Koledzy z Platzu. Górnoślązaków żywoty równoległe”

Na ekspozycji zostaną zaprezentowane postacie zwykłych mieszkańców Górnego Śląska przedstawiające złożoność ich osobistych historii, to, jak różnych wyborów w okresie powstań i plebiscytu dokonywali ludzie mieszkający obok siebie i jakich wyborów dokonywała za nich historia wtedy, jak i podczas II wojny światowej. Pokazane zostaną osobiste dokumenty i pamiątki, a nawet przebieg niemal całego życia kilku ludzi nie wyróżniających się na pozór niczym szczególnym, których wiele dzieliło, a łączyło miejsce pochodzenia.

Symbolicznym punktem wyjścia będzie grupa przyjaciół z górnośląskiego podwórka. Na jej przykładzie zostaną pokazane rozmaite drogi życiowe i wybory dokonane przez wielu innych kolegów z jednego podwórka, z jednej ulicy. Historie życia naszych bohaterów zostały zilustrowane przedmiotami i zdjęciami, jakie po nich pozostały. Wśród tych postaci znalazł się najstarszy z nich, Alfons Matter, niemieckojęzyczny mieszkaniec Cieszyna, przedsiębiorca budowlany, działacz społeczny organizacji niemieckich. Człowiek, który mimo swej jednoznacznej postawy narodowej, widział w Cieszynie miejsce dla wszystkich. Wbrew swemu środowisku potrafił wyciągnąć rękę do Polaków i bywał za to karany.

Paweł Jarczyk i Max Fillusch to postaci niejako przeciwstawne. Jarczyk to urodzony na Górnym Śląsku Polak, który jeszcze przed I wojną światową aktywnie działał w organizacjach polskich. Max Fillusch zawsze opowiadał się po stronie Niemiec. Obaj walczyli w powstaniach po przeciwnych stronach. Fillusch związał się później z ruchem nazistowskim i pełnił funkcję nadburmistrza Zabrza do 1945 r. Pokażemy również braci Jochymczyków, synów powstańca, z których dwójka służyła w Armii Polskiej, a potem w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Jeden u generała Stanisława Maczka, drugi u generała Władysława Andersa. Natomiast ich brat, który został w Katowicach, zginął w 1943 r. w Rosji w mundurze Wehrmachtu.

Te oderwane fragmenty rozmaitych życiorysów układają się w pewien charakterystyczny ciąg wydarzeń typowych dla Górnoślązaków. Zarówno tych, którzy od początku i jednoznacznie opowiedzieli się po stronie niemieckiej lub polskiej, ale także tych, którzy znaleźli się w sytuacji wyjątkowej po 1939 roku, gdy jako dawni obywatele polscy zostali powołani do niemieckiej armii.

Wystawie towarzyszyć będą dwa spotkania zaplanowane przez Muzeum Śląskie. Pierwsze odbędzie się 23 lutego o godzinie 18.00. Zostanie wówczas poruszony przez mgr Mirosława Węckiego  temat „Postaw Górnoślązaków wobec propagandy nazistowskiej„. Natomiast 22 marca o godzinie 18.00 prof. Ryszard Kaczmarek  omówi zagadnienie ”Ślązacy w Wehrmachcie”. Wstęp na oba spotkania jest wolny.

Wystawę można oglądać do 10 czerwca 2012 r.