„Pierwsza Wojna Hitlera” – Thomas Weber - recenzja

Książek analizujących życie Hitlera, jak i mających jego imię w tytule jest na półkach księgarni bardzo dużo. Często jest to zabieg marketingowy napędzający sprzedaż. W wypadku książki Thomasa Webera mamy jednak do czynienia z jedną z ciekawszych pozycji wydanych w ciągu ostatnich kilku lat. Szczegółowo analizuje bowiem jeden ze słabiej poznanych okresów życia Wodza III Rzeszy.

Prezentowana pozycja szczegółowo analizuje życie Hitlera na frontach Wielkiej Wojny. Jest to jeden z tych okresów życia młodego Adolfa (ten oraz wcześniejsze życie w Wiedniu), który miał go najbardziej ukształtować i o którym jednocześnie najmniej wiemy. Ba, większość biografii Hitlera siłą rzeczy dość zdawkowo opisuje te okresy jego życia, (głównie z uwagi na słaby materiał źródłowy) ograniczając się do twierdzenia, że był istotny dla kształtowania się psychiki Hitlera.

Z książka Webera otrzymujemy szczegółową i bardzo ciekawą analizę tego okresu życia, jak i generalnie sposobu w jaki kształtowało się życie towarzyszy broni z pułku Lista – w którym Hitler służył cały okres Pierwszej Wojny Światowej. Muszę powiedzieć, że ta książka, jak i wydana już wcześniej w Polsce książka Brigitte Hamann (Wiedeń Hitlera) stanowią razem bardzo ciekawe i szczegółowe analizy istotnie wzbogacając nasz stan wiedzy. Razem próbują odpowiedzieć i zmierzyć się z pytaniem – kiedy i co ukształtowało Hitlera takim jakim znamy go choćby z okresu puczu listopadowego albo z okresu przejęcia władzy.

Prezentowana książka próbuje zatem zmierzyć się z pytaniem „dlaczego„ Hitler był taki jaki był. Niestety nie otrzymujemy łatwej odpowiedzi. Większość biografii Wodza III Rzeszy ten okres jego życia opisuje bardzo zdawkowo zadowalając się twierdzeniem że „Wojna ich kształtowała„ i dodatkowo ”Wiedeń go kształtował” – potem Hitler w znacznej części miał już być charakterologicznie i psychologicznie niezmienny. Wyszedł z okopów Wojny już określony. Dodajmy jeszcze, że sam Hitler często wzmacniał ten mit. Thomas Weber w swojej drobiazgowej analizie pokazuje nam, że nie jest to wszystko takie oczywiste, że okres ten nie był ani tak heroiczny jak to potem przedstawiała propaganda po 1933 r. ani tak naznaczony życiem frontowym. Weber stara się wniknąć głęboko w całość życia pułku Lista i umiejscowić w nim życie młodego Hitlera, wnika i stawia wiele znaków zapytania dotyczące jego przeżyć, jak i późniejszych mitów narosłych wokół tego okresu życia (np. o ciągłym narażaniu życia). Książka jest też analizą kształtowania się charakterów towarzyszy broni Hitlera. To kształtowanie się i przemiana (ograniczającą się do stereotypu, że to było naturalne zaplecze prawicowych bojówek i częściowo przyszłej SA) też nie są w świetle tej książki takie oczywiste. Weber po prostu pokazuje nam statystyki i co istotnie robiła większość żołnierzy po wojnie, a nie ogranicza się tylko do hałaśliwej mniejszości. W sumie coś w tym jest, w ówczesnych Niemczech nazistów było bardzo mało, i bardzo mało było ich aż do kryzysu z końca lat 20-tych.

Książka dodatkowo rozciągnięta jest na okres tuż powojenny i pokazuje pierwsze doświadczenia Hitlera w okresie tuż po wielkiej klęsce. To jest dodatkowo smaczny kąsek, gdyż książka stara naświetlić na tyle na ile jest to obecnie możliwie – udział Hitlera w komunistycznej rewolucji Monachium. Nie stawia na szczęście żadnych sensacyjnych teorii, niemniej ukazuje kilka ciekawych faktów, które sprawiają, że i ten okres życia Hitlera nie jest tak jednoznaczny jak sam sobie to do tej pory wyobrażałem.

Żeby nie było aż tak cudownie dodam jednak spostrzeżenie, że Autor czasami w swoich analizach zapędza się być może nieco zbyt daleko ukazując, że Wojna w zasadzie niczego nie zmieniła, a tylko wzmocniła pewne naturalne procesy. To może nawet i jest w jakieś mierze prawdą, niemniej nie jest to obszarem analizy książki, która tak szerokie spektrum zjawisk siłą rzeczy naświetla tylko w niewielkim stopniu, a pomimo to idzie w wnioskowaniu bardzo daleko. Autor może po prostu, czasem zatrzymać się jedno-dwa zdania wcześniej.

Myślę, że generalnie najlepszą rekomendacją książki będzie to, że nawet jeśli przeczytałeś biografię Hitlera pióra Bullocka, czy zwłaszcza Kershawa – ta pozycja nadal będzie dla Ciebie interesująca i znacząco wzbogaci Twoją wiedzę na temat życia Hitlera. Takich szczegółowych analiz wybranego zagadnienia bardzo brakuje, zwłaszcza gdy dla analizy osobowości Hitlera jest element kluczowy.

Książka bardzo dobrze wydana, twarda solidna okładka, w środku rewelacyjne zdjęcia bardzo istotnie wzbogacające prace, gdyż koncentrują się właśnie na opisywanym okresie. Świetna bibliografia.

Plus minus:
Na plus:
+ świetna szczegółowa analiza specyficznego okresu życia Hitlera
+ ciekawa narracja, „Wyciśnięcie” maksimum informacji z nielicznych przecież źródeł z tego okresu
+ zdjęcia
Na minus:
- czasem zbyt dalekie wnioski

Tytuł: Pierwsza Wojna Hitlera
Autor: Thomas Webera
Wydanie: 2011
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-7510-678-7
Stron: 512
Oprawa: twarda
Cena: ok. 50 zł
Ocena recenzenta: 9/10