„Wpływowe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej” - S. Koper - recenzja

Wydawnictwo Bellona w październiku 2011 r. wydało kolejną pracę Sławomira Kopera dotyczącą zagadnień Drugiej Rzeczypospolitej. Tym razem Autor przedstawia nam – jego zdaniem – najciekawsze i najbardziej wpływowe kobiety, które żyły w tamtym okresie.

Swoją recenzję chciałbym zacząć od podzielenia się pewną refleksją poboczną. Niełatwo bowiem jest zrecenzować pracę Sławomira Kopera, bowiem jego książki spotykają się albo z  krytyką, albo z wyrazami dużego uznania. Można powiedzieć, że Autor ma zarówno liczne grono zwolenników jak i przeciwników. Warte podkreślenia jest także to, że omawiana poniżej pozycja jest już dziesiątą książką Sławomira Kopera, która ukazuje się na rynku wydawniczym w przeciągu dwóch lat i to nie licząc wznowień (a dwie książki miały już dodatkowe wydania)! A ponieważ znaczna ich część stała się bestsellerami nie dziwi specjalnie, że dalsze pozycje znajdują się już w zapowiedziach wydawnictwa. Natomiast sam Autor we wstępie do swojej książki zapowiada kolejną pisząc o swoich planach odnośnie publikacji dotyczącej gwiazd filmu i sportu1.

Recenzowana praca została podzielona na dziewięć rozdziałów układających się w całkiem spójną całość, chociaż wybór postaci, które stały się bohaterkami książki jest oczywiście całkowicie subiektywny. Poznamy więc życie i działalność sufrażystek w okresie II Rzeczypospolitej, następnie losy żon i kochanek wybitnych polityków. Autor opisze także między innymi skomplikowane związki Zofii Nałkowskiej, czy też burzliwe życie Marii Dąbrowskiej. Nie są to oczywiście skrócone biografie, Autor koncentruje się bowiem głównie na sferze intymnej – kontaktach z innymi sławnymi postaciami Drugiej Rzeczypospolitej, skandalami, romansami, nowymi związkami i rozstaniami. Zastanawiać może jedynie rozdział pierwszy, który stanowi pewnego rodzaju wprowadzenie w sytuację kobiet w okresie II Rzeczypospolitej wraz ze szkicem odnośnie ruchu feministycznego. Rozdział ten być może jest potrzebny i stanowi pewien wstęp, ale pod względem stylu i całości narracji wydaje się być nieco zbyt oderwanym od reszty treści książki.

Jeżeli ktoś przed zakupem (lub wypożyczeniem) tej pracy liczy na naukową dysputę powinien zdecydowanie odpuścić sobie lekturę recenzowanej książki. Aby uniknąć wszelkich nieporozumień i niepotrzebnych „dyskusji akademickich„ należy bowiem od razu stwierdzić, że książka ta dla jednych Czytelników może być fantastycznym źródłem skrywanych często informacji, w ocenie innych zaś może niebezpiecznie oscylować wokół poziomu prasy brukowej. Po prostu zawczasu warto wiedzieć czym jest ta książka i skonfrontować z tym czego się oczekuje. Praca ta bowiem jest bardzo popularnym opracowaniem, ”szukającym sensacji” i na takich też się koncentrującym. Uważny Czytelnik, liczący na potwierdzenie tez Autora w źródłach lub innych opracowaniach, będzie musiał samotnie skorzystać z bibliografii – co prawda obfitej – ale żadnym przypisem nie zostanie odesłany do konkretnych pozycji i ich stron. Utrudnia to niezwykle weryfikację prezentowanych na kartach książki wydarzeń. Natomiast ciężko uczynić z tego decydujący zarzut, biorąc pod uwagę, że mamy do czynienia z pracą popularnonaukową o pewnym określonym charakterze. Dlatego też długo zastanawiałem się nad tym jaką notę przyznać książce. Jeżeli jednak weźmie się pod uwagę, że praca ta ma być lekturą lekką i przyjemną, dostarczającą Czytelnikowi dużej porcji anegdot i ciekawostek, a nie ma ona żadnych ambicji naukowych, to ocena nie może być niepozytywna. Byłoby to bowiem mocno niesprawiedliwe. Plusem bez wątpienia jest styl Autora. Sławomir Koper bowiem potrafi prowadzić narrację w sposób płynny, a  dodatkowo sprawnie wplatając w nią rozliczne anegdoty i wątki poboczne.

Książka została wydana w miękkiej oprawie - w charakterystycznej dla tej serii prac Sławomira Kopera szacie graficznej – co jest według mnie plusem, gdyż wskazuje na konkretną ciągłość wydawniczą. Bardzo słabej jakości są natomiast zdjęcia, które sprawiają wrażenie skanów trochę na siłę wtłoczonych na marginesach tekstu głównego. Zdecydowanie lepiej wyglądają w mojej ocenie wkładki zdjęciowe, chociaż oczywiście zastosowane rozwiązanie też znajdzie swoich zwolenników (np. taki typ wkomponowywania zdjęć nie spotka się z zarzutem, że odrywa Czytelnika od głównego toku narracji itp.).

Podsumowując – sięgając po pracę Sławomira Kopera należy wiedzieć, że bierze się do ręki sprawnie napisaną pracę popularnonaukową, w pewnym sensie wręcz plotkarską, która aż skrzy się od anegdot i zazwyczaj przemilczanych kwestii. Natomiast Czytelnik, który liczy na naukowe opracowanie tematu czy też na kompletne biografie, powinien sięgnąć po inne pozycje.

Plus minus:
Na plus:
+ lekkie pióro Autora
+ znane i lubiane postacie zaprezentowane od bardziej intymnej strony
+ dużo anegdot i ciekawostek
Na minus:
-  nie da się ukryć, że jest to książka „szukająca sensacji” i takie zgłębiająca
- brak jakiegokolwiek aparatu naukowego, co utrudnia badanie prawdziwości informacji zawartych w książce
- słaba jakość zdjęć

Tytuł: Wpływowe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej
Autor: Sławomir Koper
Wydanie: 2011
Wydawca: Wydawnictwo Bellona
ISBN: 978-83-11-12145-4
Stron: 412
Oprawa: miękka
Cena:  ok. 35 zł
Ocena recenzenta: 7/10

1. S. Koper, Wpływowe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej, s. 8. [↩]