„Kolumb. Historia nieznana” – Manuel Rosa – recenzja

Manuel Rosa spędził ponad 20 lat na poszukiwaniu prawdziwej tożsamości Krzysztofa Kolumba. Wnioski, do których doszedł, są wstrząsające – przynajmniej dla kilku narodów, które przywykły do nieco innej wersji wydarzeń. Jednak materiał zgromadzony przez autora książki Kolumb. Historia nieznana jest tak wiarygodny, że nie sposób odrzucić wynik tych wieloletnich dociekań. 

W zagadnienie wprowadzają dwie przedmowy: pierwsza, do polskiego wydania, autorstwa Henryka Skwarczcyńskiego oraz druga – zaczerpnięta z oryginalnego wydania pióra Joaqima Verissima Serrao. Obaj podkreślają zasługi Rosy, ale wskazują też na fakt, że jego badania nie są pionierskie. Od kilku dekad badacze dociekają prawdy na temat powiązań Kolumba z dynastią Jagiellonów.

Publikacja zawiera obszerny opis efektów prac Manuela Rosy, ale także jego poprzedników. Wydaje się, że autor stara się nie umniejszać zasług innych badaczy i nie gloryfikować własnej pracy. Publikacja nie tylko weryfikuje światopogląd na temat pochodzenia Kolumba, lecz także rozwiewa wiele wątpliwości odnośnie do epoki, w której żył. Szczególnie istotnym wątkiem z perspektywy Polaków jest domniemane pokrewieństwo Kolumba z królem Władysławem Warneńczykiem. Sprawa jest o tyle kontrowersyjna, że uznanie jej za prawdziwą przez środowiska historyczne, polityczne i opiniotwórcze zmieniłoby kanon historii Polski.

Teoria poddana badaniom głosi, że król Władysław Warneńczyk nie zginął w bitwie pod Warną, a opuścił swój kraj i tron, aby rozpocząć nowe życie w Portugalii. Tam miał przyjść na świat jego syn – Sigismundus – znany współcześnie światu jako Krzysztof Kolumb. Mimo że brzmi to jak scenariusz filmu będącego wariacją na temat historii sprzed wieków, Rosa zdaje się być przekonany o swojej racji. Choć nie mógł on skorzystać z dobrodziejstw badań DNA (rodzina Sanguszków, potomków Jagiellończyków, odmówiła współpracy), przytoczył szereg argumentów wspierających ową tezę, która zmienia nie tylko historię Polski, lecz także świata. Podał on w wątpliwość zgon polskiego władcy, jak również pochodzenie jednego z najsłynniejszych odkrywców geograficznych w dziejach. Kolumb według Manuela Rosy nie jest Włochem, a Portugalczykiem.

Manuel Rosa urodził się na jednej z wysp Azorów – Pico. Mieszka w Stanach Zjednoczonych, gdzie pracuje na Uniwersytecie Duke’a w Karolinie Północnej. Zanim wydał książkę – ukoronowanie swoich prac – opublikował trzy inne oscylujące wokół tego samego zagadnienia. W tej najnowszej, różnorodność przytaczanej dokumentacji źródłowej oraz krytyczne spojrzenie na nią dają szerokie rozeznanie w materiałach, z których korzystał Rosa. Posłużył się on zarówno materiałami, do których miał dostęp Kolumb i jemu współcześni, jak i nowoczesnymi analizami z zakresu językoznawstwa, grafologii, kulturoznawstwa, itd. Nie polegał on jedynie na własnych domniemaniach, lecz wspierał się całym dorobkiem wielu dekad, a nawet wieków. Korzystał z rozważań choćby ocierających się o owe zagadnienie. W swojej książce zaprezentował pełen aparat badawczy – zastosował przypisy, opublikował obszerną bibliografię i nie pozostawił zbyt wiele miejsca na pytania. Praca ta wydaje się być kompletną, na miarę wiedzy i przekonań, jakimi Manuel Rosa dysponował na moment przekazania materiału do druku.

Wydaje się również, że polska tłumaczka nie pozwoliła sobie na zbyt duże odejście od oryginału, a w miejscach, w których nie jest pewna tłumaczenia nazw własnych po prostu zostawia je w oryginalnym brzmieniu. Jedynym minusem tej książki jest jej wysoka cena. Można pokusić się o spekulację, że dyskusja nad dorobkiem Manuela Rosy byłaby w Polsce zdecydowanie żywsza, gdyby więcej ludzi mogło przeczytać dzieło wieńczące wieloletnie analizy.

Po latach badań Manuel Rosa stworzył pracę, która wydaje się racjonalną próbą zaprezentowania logicznie brzmiących argumentów. Choć jego wnioski dla wielu mogą być szokujące, nie możemy dłużej pozostawać głusi na teorię mówiącą, że Krzysztof Kolumb mógł być synem polskiego króla. W dyskusji na temat tej książki słychać wiele głosów krytycznych, jednak tego typu prace zawsze weryfikuje czas.

Plus minus:
Na plus:
+ przekrojowe i wyczerpujące ujęcie tematu
+ spójny i logiczny przekaz informacji
+ atrakcyjny dobór ilustracji
Na minus:
- wysoka cena książki

Tytuł: Kolumb. Historia nieznana
Autor: Manuel Rosa
Wydawca: Dom Wydawniczy Rebis
Data wydania: 2012
ISBN: 978 – 83 – 7510 – 722 - 7
Oprawa: twarda
Cena: 55,90 zł
Ocena recenzenta: 9/10