Koncepcja Muzeum Józefa Piłsudskiego. Pierwsza publiczna prezentacja

Prezydent Bronisław Komorowski otworzył w środę w Belwederze wystawę „Koncepcja Muzeum Józefa Piłsudskiego„. Jest to pierwsza, publiczna prezentacja koncepcji i projektu muzeum, powstającego w Sulejówku w sąsiedztwie ”Milusina” – domu Józefa Piłsudskiego.

Prezydent Bronisław Komorowski otworzył w Belwederze wystawę „Koncepcja Muzeum Józefa Piłsudskiego” / fot. Wojciech Grzedzinski, prezydent.pl

Koncepcja powstającego muzeum zadaje nowej instytucji konkretne role do wypełnienia wobec społeczeństwa. Eksponaty – obiekty wystawy, prezentujące koncepcję architektoniczną, mają przede wszystkim komunikować, jak architektura muzeum służy wypełnieniu tych ról. Uchwalony rok temu Wieloletni Program Rządowy przewiduje zrealizowanie tej koncepcji do 2016 roku.

Koncepcja architektoniczna Muzeum Józefa Piłsudskiego autorstwa Krzysztofa Jaraczewskiego i Radosława Kacprzaka prezentowana jest na rozbieralnych modelach dużej skali, wykonanych w sklejce brzozowej przez modelarzy Kubę Morkowskiego i Adama Perkę.

Dworek „Milusin” w Sulejówku koło Warszawy to jedyny dom rodzinny Aleksandry i Józefa Piłsudskich – dar Żołnierza Polskiego, zaprojektowany przez architekta budynku Sejmu, Kazimierza Skórewicza. Jest najważniejszą pamiątką materialną po Józefie Piłsudskim. Stanowi bardzo mocny symbol i przyciąga, dlatego to w jego sąsiedztwie powstaje nowa instytucja i budynek Muzeum Józefa Piłsudskiego.

Program Muzeum został złożony nie z funkcji, ale z ról, których wypełnienie wobec społeczeństwa zostało zadane instytucji. Trzy materialne filary Muzeum tworzą: Dworek wraz z otaczającym go ogrodem, nowy budynek Muzeum i Biblioteka

Muzeum – model budynku, wyk. Kuba Morkowski i Adam Perka, 2010, sklejka brzozowa, 250 x 150 x 120 cm / fot. Jan Smaga.

Dworek stanowi punkt centralny kompozycji oryginalnego terenu Piłsudskich. Jego wnętrza i trzyhektarowy ogród leśny zostaną pieczołowicie odtworzone, tak aby czar miejsca mógł powrócić, a czas w otoczeniu „Milusina” mógł się cofnąć i zatrzymać. Ten dom ma przybliżać odwiedzającym postać i pomóc zrozumieć postawę życiową Józefa Piłsudskiego.
Nowy budynek Muzeum powstanie w sąsiadującym z Dworkiem leśnym parku. Aby nie zdominować Dworku i nie burzyć spokoju lasu, trzy czwarte kubatury budynku będzie ukryte pod ziemią - w tym intensywnie użytkowane i nasycone współczesną techniką funkcje: hala narracyjnej wystawy biograficznej, połączona ze strefą edukacyjną i magazynem zbiorów. Tak jak Dom buduje wspólnotę zamieszkujących go, podobnie Muzeum ma tworzyć wspólnotę tych, którzy je odwiedzają i razem w nim przebywają - każdy z nich ma zostać przyjęty osobowo. To możliwe, bo nadziemna część budynku muzeum jest niewielka – w skali domu, podobnie jak dom rozwiązywana, z intensywną relacją do otaczającego lasu. W parterze, w holu, można przebywać podobnie jak w domu, inaczej niż w klasycznych muzeach, gdzie monumentalny hol pełni funkcję komunikacyjną i organizacyjną. Centralna zamknięta forma, mieszcząca księgarnię muzealną, dzieli hol Muzeum na ćwiartki – narożne pokoje o różnej funkcji: recepcji – sieni, klubu – czytelni starej prasy, restauracji – jadalni, werandy. Przestrzenie te mają wypełniać obrazy, plakaty, gobeliny i meble. Tworzy to płaszczyznę zetknięcia z historią w życiu codziennym. Otaczający zaś muzeum leśny park ma być miejscem odpoczynku i refleksji.

Urbanistyka – model, wyk. Kuba Morkowski i Adam Perka, 2010, sklejka brzozowa, 200 x 120 x 55 cm / fot. Jan Smaga.

Biblioteka to odrębna instytucja naukowo-badawcza, tworząca podstawy merytoryczne dla działań Muzeum i biorąca aktywny udział w życiu naukowym. Budowany w drugim etapie budynek Biblioteki domknie kompozycję funkcjonalno-przestrzenną kompleksu muzealnego.

Koncepcja Muzeum powstawała, staraniem Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego, od dziesięciu lat, sama zaś koncepcja architektoniczna przez lat pięć - co jest współcześnie czasem wyjątkowo długim. Pozwoliło to jednak odkryć wartości, które inaczej nie mają szans na zaistnienie, a wynikają z wielokrotnego powracania do projektu, nawarstwiania płaszczyzn kompozycji, ponownego rozwiązywania całości w relacji do nowo wprowadzanych elementów oraz możliwości konfrontacji projektu z innymi osobami. Uchwalony rok temu Wieloletni Program Rządowy przewiduje zrealizowanie tej koncepcji do 2016 roku.

Etap projektu:

Koncepcja architektoniczna

Główne funkcje:

Nowy budynek muzealny:

1. Hala wystawy stałej – w podziemiu, mieszcząca narracyjną wystawę biograficzną.
2. Strefa edukacyjna – bezpośrednio związana z wystawą stałą, o zmiennej aranżacji.
3. Sala wielofunkcyjna – wystaw czasowych, konferencyjna, pokazów, z obustronnymi kuluarami.
4. Hol – otoczony parkiem leśnym, mieszczący recepcję, księgarnię, jadalnię, werandę i salon z kominkiem.
5. Magazyn zbiorów – z możliwością udostępniania zwiedzającym.
6. Strefa pracy – otwarta przestrzeń pracowników, z wyjściem na taras na dachu.
7. Obiekty zabytkowe istniejące:
   1. Dworek „Milusin” - zachowany dom Aleksandry i Józefa Piłsudskich, odtworzone wnętrze będzie udostępniane zwiedzającym.
   2. „Drewniak” - pierwszy dom Piłsudskich, zostanie wyremontowany, będzie zapleczem dla Muzeum i Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego.
   3. „Willa Bzów” - będzie początkowo wykorzystana na potrzeby tworzonej biblioteki naukowej.

Harmonogram realizacji:

1. 2012 – prezentacja koncepcji architektonicznej.
2. początek 2013 – wyłonienie wielobranżowego zespołu projektowego.*
3. 2013 – wyłonienie projektantów wystawy stałej.*
4. 2013 – wyłonienie projektanta zieleni.*
5. koniec 2013 – uzyskanie pozwolenia na budowę.
6. 2013/2014 – wyłonienie wykonawcy.*
7. listopad 2016 – otwarcie kompleksu edukacyjno-muzealnego.

* zgodnie z Ustawą o zamówieniach publicznych

Źródło:  muzeumpilsudski.pl, prezydent.pl