„Żołnierz radziecki drugiej wojny światowej” - P. Rio - recenzja

W czasie II wojny światowej Armia Czerwona liczyła kilkanaście milionów żołnierzy. Jak wyglądała dyscyplina wśród takiej rzeszy ludzi? Czy uzbrojenie, oporządzenie i umundurowanie były na pewno wystarczające? O tym jaki był żołnierz radziecki wyczerpująco i barwnie opowiada album wydawnictwa Vesper.

Mając do czynienia z opisywaną pozycją z pewnością zwrócimy uwagę na wielkość i ciężar liczącej 176 stron książki, którą w ubiegłym roku zadebiutował Philippe Rio. Rozczarowaniem jest jednak tworzywo z jakiego została wykonana okładka. Kiedy się jej dotknie zostają ślady palców, co jest mało estetyczne i praktyczne. Ale po samej okładce się przecież nie ocenia, więc zobaczmy co kryje wnętrze.

Nota od tłumacza rozpoczynająca album, wyczerpująco przedstawia rozbieżności między materiałem zebranym przez autora, a stanem faktycznym. Dzięki temu książka jest od początku zrozumiała i nie posądzimy twórcy o zakłamywanie historii. Na uwagę zasługuje oryginalna i pełna refleksji przedmowa, która składa się z poezji nieznanego czerwonoarmisty. Dodatkowo została wzbogacona o archiwalne zdjęcie oficera artylerii.

Kolejną częścią recenzowanej pozycji jest wstęp, w którym twórca przypomina i wyjaśnia jak doszło do powołania Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej. Dzięki temu nawet nieobyty z historią czytelnik może bez problemu zostać wprowadzony w tematykę książki poświęconą żołnierzom radzieckim w czasie II wojny światowej.

Książka Żołnierz radziecki drugiej wojny światowej została podzielona na sześć rozdziałów. Każdy opowiada o organizacji i funkcjonowaniu Armii Czerwonej oraz wszelkich innych kwestiach związanych ze służbą wojskową i życiem czerwonoarmistów.

W rozdziałach znajdziemy informacje na temat przedmiotów użytku codziennego (takich jak przybory toaletowe) i rzeczy osobistych, w skład których wchodziły na przykład zapalniczki, zegarki, czy tytoń.

Dowiemy się jak także jak wyglądało uzbrojenie, oporządzenie, czy umundurowanie. Poznamy między innymi: granaty, karabiny, szable i moździerze. Mapniki, przyrządy optyczne, torby saperskie, siodła. Ubiory maskujące, hełmy i barwy odpowiadające rodzajom służb oraz broni. Oczywiście przykłady można by mnożyć, ale nie o to tu przecież chodzi.

Rozdział poświęcony mundurom został dodatkowo poszerzony o dwa podrozdziały dotyczące nakrycia głowy i odzieży, które są integralną częścią rozdziału czwartego pt. Mundury.

Żołnierz radziecki - Galeria jako ostatni z rozdziałów prezentuje kilkadziesiąt kolorowych rekonstrukcji wyglądu żołnierzy Armii Czerwonej w różnych okresach i wydaniach, co stanowi interesujący przegląd wszystkich rodzajów wojsk, służb i stopni wojskowych. Rekonstrukcje zachwycają detalami oraz autentycznością.

Przyjrzymy się między innymi komisarzom, lotnikom, strzelcom, ale i oficerom wojsk pogranicznych, pancernych i technicznych. Poznamy także oficerów - kobiety, sanitariuszki, czy też żołnierzy batalionu karnego, służb kwatermistrzowskich, NKWD i innych. Jednak miłośnicy marynarki wojennej nie będą usatysfakcjonowani. Z  niewiadomych powodów akurat ten temat został potraktowany po macoszemu.

Część Album zawiera archiwalne fotografie czerwonoarmistów. Tutaj zobaczymy na przykład zespół muzyczny akompaniujący dwóm tancerzom, odprawę warty czy grupę zwiadowców. Na kilkunastu czarno-białych fotografiach będziemy podziwiać portrety i wizerunki, zdjęcia grupowe lub przedstawiające żołnierzy w dumnych pozach na koniu.

Wszystkie znajdujące się w książce fotografie są bardzo dobrej jakości. Poza zdjęciami tzw. głównymi, teksty zostały wzbogacone uzupełniającymi zdjęciami dodatkowymi,  w różnorodnych konfiguracjach i wymiarach. Także sami żołnierze zostali przedstawieni w różnoraki sposób. Zdjęcia są unikatowe, dotąd niepublikowane, a udostępnione przez samych byłych żołnierzy „z gwiazdą”.

Następną częścią książki jest indeks, który znacznie ułatwia korzystanie z albumu. Zakończenie stanowi dział poświęcony weteranom. Przepiękny i niecodzienny gest wobec starszych już ludzi, którzy przyczynili się poprzez swoje wspomnienia i współpracę, do powstania Żołnierza radzieckiego.

Warto dodać, że niepowtarzalne są przedruki setek dokumentów, które składają się na recenzowaną pozycję. Należą do nich listy, legitymacje, prawa jazdy, książeczki uposażenia i wojskowe, dokumenty partyjne i wiele, wiele innych.

Teksty są poza kilkoma wyjątkami, raczej krótkie i niewnoszące jakichś nieznanych dotąd informacji, co jest oczywiste z uwagi na charakter i tematykę niniejszego albumu. Wyjątek stanowić mogą opisy poszczególnych przedmiotów, na podstawie których faktycznie możemy zgłębić naszą wiedzę.

Teksty w szczegółowy, zwięzły i jasny sposób przedstawiają sytuacje, jednak często nie pozostają spójne z prezentowanymi materiałami, co wskazywać może na pośpiech lub brak precyzji. Do poprawności nazw rosyjskich, używanych przez autora książki, nie mogę się odnieść z uwagi na brak znajomości specjalistycznej terminologii wojskowej w języku rosyjskim.

Nawet na najbardziej wybrednych czytelnikach wrażenie zrobi estetyczne wydanie, mocne zszycie kart i ekskluzywny, połyskujący papier na jakim książka została wydrukowana. Recenzowana pozycja z pewnością zachwyci amatorów historii, choć wysoka cena może zniechęcać. Jest ona jednak adekwatna do treści i zawartości albumu, który można określić jako bogaty i wyczerpujący. Książka jest idealna dla koneserów. Moim zdaniem to rekonstruktorzy pozostaną jej najbardziej wierni i to dla nich właśnie, stanie się skarbnicą wiedzy.

Żołnierz radziecki drugiej wojny światowej to prawdziwa podróż w czasie.Dzięki tej pozycji z pewnością zmieni się nasz stereotypowy obraz żołnierza radzieckiego, który kojarzy nam się z człowiekiem dziki, pozbawionym zasad moralnych i własnego munduru.

Plus minus:
Na plus:
+ oryginalna przedmowa
+ estetyczne i mocne wydanie
+ liczne, zachwycające i bardzo dobrej jakości fotografie dotąd niepublikowane i pochodzące z prywatnych zbiorów
+ bogato i wyczerpująco przedstawiony temat
+ kolorowe, zachwycające realnością rekonstrukcje
+ setki oryginalnych dokumentów
+ informacje o weteranach, którzy pomagali w powstaniu albumu
Na minus:
-  cena
-  wielkość i ciężar
-  tworzywo z jakiego została wykonana okładka - zostają ślady palców
-  brak spójności między tekstem, a prezentowanym materiałem
-  teksty poza wyjątkami nie wnoszą nic nowego

Tytuł: Żołnierz radziecki drugiej wojny światowej
Autor: Philippe Rio
Tłumaczenie: Sławomir Kędzierski
Wydawnictwo: Vesper
Rok wydania: 2012
ISBN: 978-83-7731-128-8
Liczba stron: 176
Oprawa: Twarda
Cena: 79,90 zł
Ocena recenzenta: 8/10