„Bitwa na Morzu Koralowym 2-8 V 1942” - J. Jastrzębski - recenzje

Nakładem wydawnictwa Inforteditions w styczniu 2013 roku w serii Bitwy/Taktyka ukazała się książka Jarosława Jastrzębskiego Bitwa na Morzu Koralowym 2-8 V 1942, która została poświęcona pierwszym zmaganiom japońskiego i amerykańskiego lotnictwa pokładowego w wojnie na Pacyfiku.

Celem Jarosława Jastrzębskiego, co możemy przeczytać we wstępie książki, było rzucenie nowego spojrzenia na tytułowe starcie, przedstawienie rozbudowanego opisu przygotowań strony japońskiej oraz nowatorskie podsumowanie całej operacji. W niniejszej recenzji postaram się odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu autorowi udało się osiągnąć zamierzony cel.

Pod względem budowy książka składa się z 294 stron zorganizowanych w sześć rozdziałów oraz zakończenia. Pierwszy rozdział stanowi wstęp do japońsko-amerykańskiej rywalizacji od czasów restauracji Meiji. Drugi koncentruje się na opisie drugiej wojny światowej na Pacyfiku do kwietnia 1942 roku. W kolejnym autor wskazuje na okoliczności, które doprowadziły do bitwy na Morzu Koralowym. Czwarty i piąty rozdział poświęcone są odpowiednio japońskim i amerykańskim przygotowaniom do tytułowego starcia. Natomiast szósty stanowi właściwą część książki, ponieważ opisuje bitwę na Morzu Koralowym. Zakończenie jest podsumowaniem wydarzeń mających miejsce pomiędzy 2 a 8 maja 1942 roku.

Co jest już standardem w serii Bitwy/Taktyka, w opracowaniu znajdziemy 6 map wysokiej jakości, które umożliwiają czytelnikowi na szybki wgląd w sytuację strategiczną oraz taktyczną w omawianym przez autora starciu.

Bibliografia, choć na pierwszy rzut oka wygląda imponująco, gdyż zawiera 360 pozycji, w rzeczywistości składa się ze znacznej liczby polskojęzycznych artykułów naukowych dotyczących rysów technicznych okrętów wojennych. Autor miejscami korzysta również z anglojęzycznych źródeł, wśród nich jednak brak dwóch kluczowych opracowań amerykańskich historyków – J. Lundstroma oraz R. Batesa. Chociaż J. Jastrzębski stara się przestawić zamiary strony japońskiej, w bibliografii Bitwy na Morzu Koralowym nie znajdziemy żadnej pozycji japońskojęzycznej. Powyższe uchybienie nie należy bynajmniej traktować jako wadę książki, gdyż możemy być pewni, iż autor dołożył wszelkich starań, aby pomimo bariery językowej dogłębnie przeanalizować powszechnie dostępną literaturę przedmiotu.

Książka Jarosława Jastrzębskiego liczy sobie aż 294 stron, lecz jedynie niecałe 60 zostało poświęconych tytułowemu starciu. W moim odczuciu autor przez pierwsze 120 stron udziela zbyt wielu szczegółowych informacji, których celem jest opis sytuacji politycznej do czasu bitwy na Morzu Koralowym. Momentami czytelnik może odnieść wrażenie, iż Jarosław Jastrzębski przedstawia historię Japonii od czasów reformy Meiji, zapominając o pierwotnym założeniu książki.

Drugim minusem pracy jest brak dostatecznej liczby przypisów. Podczas lektury wielokrotnie miałem problem z weryfikacją przedstawionych przez autora faktów, szczególnie gdy chodzi o dane liczbowe . W związku z tym niedociągnięciem ciężko jest dokonać pełnej oceny wartości merytorycznej książki.

Ostatnie słowa krytyki kieruję w stronę zakończenia, a konkretnie posumowania bitwy na Morzu Koralowym. Ciężko zgodzić się z twierdzeniem autora, jakoby Japończycy byli całkowitymi zwycięzcami tego starcia. Choć końcowe ustalenia Jarosława Jastrzębskiego stanowią pewne novum (znacząco różnią się od dotychczasowych ustaleń amerykańskich historyków), moim zdaniem autor przedstawił za mało argumentów, które mogłyby przekonać czytelnika do jego racji, w szczególności gdy sami Japończycy uznają wydarzenia na Morzu Koralowym za porażkę na szczeblu operacyjnym.

Do plusów książki niewątpliwie należy styl autora. Sprawia on, iż książkę przeczytałem z dużym zainteresowaniem oraz w krótkim czasie. Działania okrętów wojennych, niejednokrotnie charakteryzujące się monotonnym wymienianiem nazw jednostek oraz ich ruchów, zostały przedstawione w pracy w sposób atrakcyjny, zarówno dla nowicjusza, jak i znawcy tematyki drugiej wojny światowej na Pacyfiku.

Dużo dobrego do książki Jarosława Jastrzębiego wnoszą rozdziały poświęcone opisowi amerykańskich oraz japońskich sił zbrojnych, które wzięły udział w tytułowej bitwie. Dzięki takiemu zabiegowi ze strony autora czytelnik posiada nie tylko przedstawienie zmagań na Morzu Koralowym, lecz także podręczne i wysoce przydatne „kompendium” okrętów wojennych i samolotów obu stron.

Najważniejszą zaletą niniejszej pracy jest brak większych błędów merytorycznych oraz szczegółowa wiedza przedstawiona przez autora. Jarosław Jastrzębski ustrzegł się przed przytoczeniem fałszywych zamiarów Japończyków w stosunku do zespołu zorganizowanego wokół lotniskowca Sōsho (te rzekome zamiary były niegdyś przez lata powtarzane przez wielu znakomitych historyków zajmujących się drugą wojną światową na Pacyfiku).

Książka Jarosława Jastrzębskiego, pomimo swoich pewnych wad, stanowi solidne opracowanie bitwy na Morzu Koralowym. Choć autor mógł poszerzyć nieco literaturę przedmiotu o anglojęzyczne tytuły oraz zrezygnować z części polskojęzycznych, praca wykazuje, iż autor podąża za najnowszymi ustaleniami historyków w tematyce tzw. „japońskiego Blitzkriegu” na Pacyfiku (XII 1941 –V 1942).

Publikacja godna jest poleceniu każdemu, kto interesuje się amerykańsko-japońskimi zmaganiami na Pacyfiku, jak również osobom, które chciałyby spędzić spokojny sobotni wieczór przy dobrej książce o tematyce historyczno-morskiej.

Plus minus:
Na plus:
- brak większych błędów merytorycznych
- bogata bibliografia w języku polskim
- szczegółowy opis techniczny okrętów i samolotów obu stron
- dobry styl
Na minus:
- zbyt długie wprowadzenie do tytułowej bitwy
- nieprzekonujące podsumowanie bitwy na Morzu Koralowym

Tytuł: Bitwa na Morzu Koralowym 2-8 V 1942
Autor: Jarosław Jastrzębski
Wydawca: Inforteditons
Rok wydania: 2013
ISBN: 978-83-64023-02-6
Liczba stron: 294
Cena: od 31 do 42 zł
Ocena recenzenta: 8/10