Najcenniejsze, najrzadsze, niezwykłe... Polskie numizmaty X-XVII w. |
Najcenniejsze, najrzadsze, niezwykłe... to zestawienie pokazuje subiektywny wybór najważniejszych polskich numizmatów od okresu wczesnopiastowskiego po okres panowania Wazów. Wszystkie wymienione numizmaty można oglądać w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie.
Denar Bolesława Chrobrego, GNEZDVN CIVITAS
Do czasów dzisiejszych zachował się tylko jeden denar typu GNEZDVN CIVITAS. Na awersie przedstawia głowę władcy w diademie, a na rewersie krzyż z czterema punktami między ramionami oraz napisem GNEZDVN CIVITAS. Przypuszcza się, że ten napis upamiętnia zjazd gnieźnieński. Możliwe, że moneta została wybita właśnie w 1000 r. i została przeznaczona na dary dla Ottona III stąd jej unikatowy charakter.
Czas powstania: między 992 a 1025 rok
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 18.5, waga 1.67
Materiał: srebro
Denar Bolesława Chrobrego, PRINCES POLONIE
To jedna z najbardziej znanych polskich monet, ze względu na wizerunek ptaka umieszczonego na rewersie. Trwa spór między historykami, czy jest to pierwszy wizerunek polskiego orła, czy może tylko pawia. Na tę drugą wersję wskazuje fakt, że paw symbolizował w kościele wieczność Kościoła i Chrystusa. Dlatego dzisiaj ta wersja jest najpopularniejsza. Biorąc pod uwagę datę wybicia monety, uznanie musi budzić fakt, że zachował się w 69 egzemplarzach.
Na rewersie numizmatu umieszczono krzyż z czterema punktami i napis PRINCES POLONIE. Jest to bez wątpienia najstarszy zapis nazwy naszego kraju.
Czas powstania: między 992 a 1025 rok
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 21.7, waga 1.41
Materiał: srebro
Brakteat „hebrajski”
To jeden z typów monet należących do grupy tzw. brakteatów hebrajskich, których nazwa pochodzi od hebrajskich inskrypcji, które zostały na nich umieszczone. Jest to sytuacja wyjątkowa dla europejskiego mennictwa, gdyż napisy odbiegają od obowiązujących wówczas wzorów. Dla przykładu na monetach umieszczano błogosławieństwa: BRACHA - „błogosławieństwo”, MAZAL TOBA - „dobrze panuje”, M. HACELACH - „Mieszkowi ocalenie”.
Twórca: Mennica Gniezno, Mieszko III Stary
Czas powstania: między 1181 a 1202
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 21, waga 0.2
Materiał: srebro
Floren Władysława Łokietka
Jest to pierwsza polska złota moneta. Została wybita w 1330 r. i nazwana umownie florenem. Na awersie znajduje się wizerunek króla otoczonego legendą o treści WLADISLAUS.DI.G.REX, a na rewersie postać biskupa w szatach i infule z napisem S. STANSILAVS. POLE. Moneta została wybita z okazji jubileuszów ku czci św. Stanisława, na które zgodził się papież Jan XXII. Ze względu na swoją wartość nigdy nie weszła do użytku, prawdopodobnie miała charakter prestiżowy lub trafiła do Rzymu jako zapłatę za dziesięcinę.
Zachowała się tylko w jednym egzemplarzu, który i tak prawie przepadł. Odkrył ją anonimowy znalazca w zakładzie jubilerskim w Bochni i przekazał do przetopu. Florena w ostatniej chwili uratował numizmatyk Niedzielski, od niego moneta trafiła do zbiorów Hutten-Czapskiego. Drugi znany egzemplarz zaginął na Wołyniu w trakcie II wojny światowej.
Twórca: Mennica Kraków, Władysław Łokietek
Czas powstania: 1330 r.
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 13.2, waga 0.26
Materiał: złoto
Grosz krakowski
Jest to pierwszy polski grosz, wzorowany jednak na groszu praskim. Na awersie wybito koronę i napis w podwójnym otoku: KAZIMIRVS PRIMVS DEI GRATIA REX POLONIE. Natomiast rewers zdobił orzeł otoczony napisem GROSSI CRACOVIENSESS.
Zachował się tylko w 37 egzemplarzach, co może świadczyć o tym, że nie wyparła swojego praskiego odpowiednika z obiegu. Dodatkowo wśród zachowanych egzemplarzy notuje się dużą rozpiętość wagową, co znowu sugeruje szybką deprecjację monety.
Twórca: Kazimierz Wielki, Mennica Kraków
Czas powstania: między 1365 a 1370
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 28.5, waga 3.1
Materiał: srebro
Portugał
Portugał to moneta, której nazwę należy uznać za oryginalną w polskiej historii numizmatyki. Sugeruje związki z Portugalią i jest to sugestia trafna. Portugalski król Manuel I Szczęśliwy rozpoczął wybijanie grubych złotych monet nazywanych portugueses. Służyły mu do płacenia za duże transporty wina i przypraw. Jednym z naśladowców Manuela I był Zygmunt II, który na Litwie zlecił wybicie swoich portugałów. Waga i próba były podobne, natomiast stemple wykonano na modłę polską.
Na awersie znajduje się podobizna króla i napis SIGIS AVGVSTVS D G REX POLONI MAX DVX LITVA. Na rewersie litewska Pogoń i Kolumny Giedymina z legendą MONETA MAGNI DVCATVS LITVANI 10 FLOR AVR.
Twórca: Mennica Litwa, Zygmunt II August
Czas powstania: 1562 r.
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: waga 35.07
Materiał: złoto
Talar koronny
Talar koronny Stefana Batorego był niezwykle ceniony i pożądany pod koniec XVI w. Monety króla stały się ulubionymi środkami pieniężnymi na Bałkanach i tureckim Wschodzie. Pieniądze były bite w Wilnie i Gdańsku ale także Poznaniu, Malborku oraz Olkuszu. To ostatnie miasto, to pierwszy ośrodek w dziejach polskiego mennictwa, gdy monetę produkowano w miejscu wydobycia kruszcu. Gdy ten się skończył produkcję przeniesiono na Węgry.
Twórca: Mennica Olkusz, Stefan Batory
Czas powstania: 1580
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 41.5, waga 28.78
Materiały: srebro
Donatywa dziesięciodukatowa
Donatywę trudno zakwalifikować jednoznacznie jako monetę czy medal. Była wybijana przez Gdańsk jako dar dla polskich królów, by uzyskać ich przychylność. Znane w 68 typach, powstawały od czasów Zygmunta II Augusta do Jana III Sobieskiego. Na awersie umieszczono popiersie króla w zbroi, a rewersie ozdobny herb Gdańska otoczony legendą EX AVRO SOLIDO REGIA CIVITAS GEDANENSIS F F. Jej wartość szacuje się na 200 tys. zł.
Twórca: Mennica Gdańsk, Zygmunt III Waza
Czas powstania: 1614 r.
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: waga 34.81
Materiał: złoto
Sto dukatów koronnych Zygmunt III Wazy
Studukatówka Zygmunta III to najbardziej wartościowa polska moneta jaką kiedykolwiek wykonano. Użyta złota o wysokiej próbie - 967. Jeden z jej egzemplarzy pojawił się kilka lat temu na aukcji i osiągnął sumę półtora miliona dolarów.
Numizmat powstał w bydgoskiej mennicy i miał charakter ceremonialny, upamiętniający zwycięstwo na Turkami pod Chocimiem. Na awersie wybito podobiznę króla otoczonego legendą SIGISMVNDVS III D G POLONIAE ET SVECIAE REX.
Twórca: Ammon, Samuel (1591-1622), Mennica Bydgoszcz, Zygmunt III Waza
Czas powstania: 1621 r.
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 69.4, waga 348.34
Materiał: złoto
Medal upamiętniający zajęcie Kijowa przez wojska polskie w 1651 r.
Ten okolicznościowy medal jest uznawany za najwspanialszy polski numizmat nawiązujący do czasów antycznych.
Twórca: Sebastian Dadler
Czas powstania: 1651 r.
Miejsce powstania / znalezienia: Polska
Wymiary: śr. 68, waga 109.87
Materiały: złoto
Źródło: Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie - katalog.muzeum.krakow.pl. Wizerunek portugała pochodzi ze zbiorów Litewskiego Muzeum Narodowego. Opracowano na podstawie materiałów prasowych Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego i Historii pieniądza na zimiach polskich A. Dylewskiego, Kraków 2011.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Dlaczego prawie nigdzie nie jest podana próba kruszcu?
bo nie ma to większego znacznie dla wartości, wartość jest historyczna,
moim zdaniem nie wspomniany jest rzadszy od w/w obiektów, -
medal koronacyjny Władysława IV z 1633 roku z widokiem
Krakowa, - a zwłaszcza Historycznie ‚bo jest to Jedyny Car
Rosji, - Car nie Rosjanin Tylko Polak ! ! Aktualnie Nikt w
Polsce nie ma Tego Numizmatu, - który ze względu na swoje walory,może być ‚dla podniesienia Prestiżu opisany , - Jako
Półtora Talar Koronacyjny !( tak jak 100 duk. i dziesiątki
innych medali B.Bardzo Rzadkich ‚ale dostępnych ! ! - odlew w złocie (falsyfikat) jest opisywany w wydaniu z 2012 r „100 najrzadszych Numizmatów w Polsce ” !!(Oryginał jest bity stemplem w srebrze!!)
Władysław IV nie był Polakiem, a dokładnie tylko w 1/4 Polakiem po babce Annie Jagiellonce.
no racja a ja tylko w 99% reszta to elf
ręce opadają... jak można napisać że Władysław IV nie był Polakiem... skończ chłopie podstawówkę wieczorową... poczytaj troszkę o Władysławie Zygmuntowiczu... radziłbym
Marszałek Józef Piłsudski powiedział, że Polakiem jest każdy, kto Polsce służy, a gdy trzeba za Polskę umrzeć jest gotowy. Nie ma czegoś takiego jak etniczny Polak! Polacy to mieszanka całej masy plemion i narodów (w tym 2/3 obecnych Polaków wywodzi się od osadników z dawnych krajów niemieckich i ziem czeskich). Po kolejnych wojnach i ciągłych przemarszach wojsk z połowy Europy oraz przebywaniu na naszych ziemiach Tatarów, Turków, Żydów, Romów, Rusinów, Rosjan, Holendrów, Francuzów itd.. mówienie, że ktoś „nie jest Polakiem”, jeśli dana osoba żyła/żyje w Polsce i Polakiem się czuła.czuje, świadczy jedynie o małej wiedzy historycznej.
Do mojej Noty o Najrzadszym w/w Medalu Koronacyjnym z 1633 r z widokiem Krakowa , - który obecnie byłby podniesiony Prestiż Zapisu Jako Półtora Talar koronacyjny z widokiem Krakowa 1633 r !( jak 100 duk.Zygmunta i wiele innych , - które opisywane były Dawniej jako Medale,a Teraz są Opisywane Jako Talary , - półtalary Medalowe . . .)
mogę wysłać Historii org.pl - Awers Oryginalnego Zdjęcia Jedynego Oryginału na Świecie do mojej powyższej Wzmianki!! - Mój mail vitglob@onet.pl
Z Wyrazami Szacunku
wojtek presjan
1grosz Polski 1820 r wybito ich 37.700szt . bardzo sie chce dowiedziec czy jest rzadkoscia czy nie . bo jak narazie wiem ze byl na licytacjach ostatnio w 2009 r do 2014r, ma oznaczenia R1. pozdrawiam i czekam na odpowiedz,
Ja rowniez bardzo sie chce dowiedziec. poniewaz mam takowa pamiatke rodzinna.
Barbara
Dwa lata temu dostałem od mojej babci jako prezent ślubny złotą Polską monetę . Z samego poczatku nie bylem zadowolony z tego prezentu . Po jakimś czasie z moją żonko zaczęliśmy szukać choć jakiejkolwiek informacji o tej monecie .. Wiem teraz jedną ta moneta jest naj wspanialszym prezentem jaki dostałem.. Choć jest warta poł miliona złotych nie sprzedam jej nawet za miliona bo drugiej nie dostane . Pieniądze szczęścia nie dają zdrowia miłości dzieci i szczęścia nie kupimy za nich.
gdzie można znaleźć informacje o wartości danej monety, jakąś historie i ogólnie co to za moneta ? możesz podać jakieś stronki lub inne źródła ?
dzięki !
posiadam monete z 1331 1382 z napisem prvsi moneta dnorvm cz ktos cos o tej monecie wie skad ile kosztuje czy jest jej duzo
Dobry żart tymfa wart...
Tynfa.
Znalazłam starą puszkę na strychu a w niej monety. Prawie wszystkie są z czasów zaborów, tylko jedna jest inna,prawie nieczytelna. Pod lupą można zobaczyć znak Pogoni , pod nim jakaś wieża. Na odwrocie głowa , Napisu nie da się odczytac tylko pojedyncze litery Czy ktoś jest w stanie coś mi podpowiedzieć Jestem bardzo ciekawa
Do Iga to jest Portugał Zygmunta2 1562 rok złoto
No proszę. Denarem Chrobrego, oryginałem (bardzo był wytarty) bawiłem się w dzieciństwie (stąd doskonale go poznaję). Został on nam powierzony w depozyt przez osobę która w stanie wojennym opuściła kraj (była dobrze ustawiona - wprost mówiła iż w Polsce osiągnęła już wszystko co można). Potem gdy przekraczanie granic było już normą denar wraz z innymi „skarbami” (walizka znaczków z początku XX wieku) został odebrany przez prawowitego właściciela.