„Jezuita. Papież Franciszek” – F. Ambrogetti, S. Rubin – recenzja

Pierwsza w Polsce książka o Jorge Bergoglio została wydana dosłownie na chwilę po konklawe, na którym został on wybrany papieżem. Jest to wywiad-rzeka z ówczesnym argentyńskim kardynałem, w którym padają pytania m.in. o jego życie osobiste i poglądy polityczne. Książka powstawała podczas spotkań kardynała z dziennikarzami, odbywającymi się w ciągu trzech lat. Ten dość długi czas powstawania wywiadu ma świadczyć o tym, że był on przemyślany i dopracowany.

Jorge Bergoglio i jego Argentyna

W wywiadzie udzielonym argentyńskim dziennikarzom przyszły papież opowiada o swojej rodzinie, dzieciństwie, poglądach, zainteresowaniach. Niektórzy nazywają tę publikację autobiografią, choć jest to słowo za duże, gdyż nie ma w niej poruszonych wielu kwestii, które powinny znajdować się w autobiografii. Jest ona raczej zarysem jego życia, osobowości, a także spraw, które go otaczają. Są to przede wszystkim sprawy dotyczące Argentyny, jej trudnej sytuacji gospodarczej i religijnej. Kardynał doskonale zna jej historię i swoje opowieści snuje na tle historii własnej ojczyzny. Bardzo kocha Buenos Aires, co można odczytać z wielu jego wypowiedzi.

„Lubię też tango”

Taki tytuł nosi jeden z rozdziałów książki, w którym dziennikarze pytają kardynała o sprawy osobiste. Potrzebę takich pytań argumentują następująco: „Chcieliśmy poznać różne aspekty jego codziennego życia, zwyczaje, upodobania, sympatie; jednym słowem poznać człowieka, który kryje się za wysokim dostojnikiem Kościoła”1. Padają tu pytania o ulubione miejsce, obraz, film czy utwór literacki, o autorytety, a nawet o to, czy miał kiedyś dziewczynę. Na wszystkie te pytania odpowiada szczerze i chętnie. Dowiemy się więc, że papież Franciszek lubi poezję Hӧlderlina oraz literaturę włoską, a kompozytorem, którego ceni, jest Beethoven. W młodości tańczył tango i nadal jest mu ono bliskie. Lubi Ucztę Babette (duński dramat z 1987 roku – EŻ), ulubionym malarzem jest Marc Chagall, a w szczególności jego obraz Białe ukrzyżowanie.

Sprawy Kościoła i świata

Wspomniane już sprawy osobiste nie są jednak głównym tematem rozmów, które prowadzili dziennikarze z kardynałem. Na pierwszy plan wysuwa się niewątpliwie wspomniana już Argentyna i jej problemy, ale także przeszłe i aktualne problemy Kościoła i świata, wymagające komentarza. Są to liczne odejścia od wiary, pedofilia wśród duchownych, aborcja, nieprawe rządy w wielu państwach. Ważną kwestią dotyczącą samego kardynała są oskarżenia o współpracę z juntą wojskową. Przedstawia on swoją wersję wydarzeń, dotąd nieujawnianą, chcąc przez to pokazać, jak wyglądała jego rzekoma współpraca z władzą.

Bergoglio snuje także ostrożną wizję przyszłości, wierząc przy tym w człowieka i dobro, które w nim jest. Zapytany o dialog ekumeniczny, odpowiada, że wszelkie rozmowy powinny być prowadzone w atmosferze przyjaźni i wzajemnego szacunku tak, aby została osiągnięta „zharmonizowana różnorodność”2.

Podsumowanie

Książka jest przemyślana, bo jak piszą jej autorzy, nie była ona tworzona na kolanie.. Także polscy wydawcy postarali się, by wydano ją starannie. Nie jest to jednak pozycja, która wyczerpuje informacje o obecnym papieżu. Czytelnik, spodziewający się szczegółowych informacji z życia Franciszka, będzie rozczarowany. Wiele aspektów, które zostały poruszone, sygnalizują tylko ich istnienie, wymagając dalszego rozwinięcia. Inne dotyczą rodzinnego kraju papieża, a więc Argentyny, jej sytuacji politycznej i gospodarczej. Są to kwestie, które mogą pozostać dla polskiego czytelnika mało istotne, miejscami nawet nużące.

Zaskakujące dla czytelnika może być to, że Bergolgio, będąc dostojnikiem Kościoła katolickiego, często powołuje się na słowa poetów, powieściopisarzy, a nie na słowa Pisma Świętego czy doktorów Kościoła. Jednak, aby zgłębić nauczanie obecnego papieża, nie wystarczy zapoznać się z książką, która tylko w pewnym stopniu, moim zdaniem i tak bardzo nikłym, pokazuje jego religijność. Należy śledzić jego nauczanie teraz, na bieżąco.

Plus minus:
Na plus:
+ wydanie (twarda oprawa, papier)
+ przypisy pod tekstem
Na minus:
- pochyła czcionka
- nieliczne błędy edytorskie

Tytuł: Jezuita. Papież Franciszek
Autor: Francesca Ambrogetti, Sergio Rubin
Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska-Żydok
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy „Rafael”
Rok wydania: 2013
ISBN: 978-83-7569-426-0
Liczba stron: 221
Oprawa: twarda
Cena: ok. 32 zł
Ocena recenzenta: 7/10

1. F. Ambrogetti, S. Rubin, Jezuita. Papież Franciszek, s. 134. [↩]
2. Ibidem, s. 191. [↩]