„Moda w przedwojennej Polsce” - A. Sieradzka - recenzja

W 2013 roku Wydawnictwo Naukowe PWN opublikowało kolejne pozycje książkowe z serii poświęconej szeroko rozumianej obyczajowości międzywojennej Polski. Znakiem rozpoznawczym serii jest jej popularnonaukowy charakter oraz stojąca na wysokim poziomie szata graficzna. Przedmiotem niniejszej recenzji będzie wydana przed kilkoma miesiącami Moda w przedwojennej Polsce.

Mając za sobą już dwie książki z omawianej serii, rozpoczynałam lekturę Mody… z pewnymi obawami. Nazwisko autorki, historyka sztuki i kostiumologa, dr hab. Anny Sieradzkiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, uspokajało jednak na tyle, by spodziewać się rzetelnej i wciągającej pracy. Książkę przeczytałam, zdjęcia pooglądałam i ….nie poczułam nic, żadnych emocji, czy to pozytywnych, czy to negatywnych... Moda w przedwojennej Polsce jest, jeśli już nie powiedzieć nudna, to na pewno niespecjalnie interesująca.

Książka została podzielona na sześć głównych rozdziałów, dotyczących mody codziennej, sportowej, wieczorowej, ślubnej, dziecięcej oraz bielizny. Można z nich dowiedzieć się, jaką metamorfozę przeszedł w latach dwudziestych kostium kąpielowy, jakie pończochy były najbardziej pożądane przez panie oraz czym różniły się ówczesne śniegowce od współczesnych. Autorka pisze językiem przejrzystym, merytorycznie bez zarzutu, tok rozumowania jest logiczny, ale mimo to nie potrafi wciągnąć czytelnika na dłużej. Rozdziały ograniczają się w większości do opisów kolejnych części strojów, zazwyczaj nie zarysowują szerszego tła społecznego czy kulturowego, nie dają szansy na zgłębienie tematu, który mógłby stanowić punkt wyjścia dla interesujących rozważań. Do tego dochodzą znów zdecydowanie zbyt liczne i zbyt obszerne cytowania, w wielu przypadkach zupełnie zbędne. Już nie wspominając o tym, że ci, którzy czytali wydany w tej samej serii Dobre maniery w przedwojennej Polsce, mogą mieć poczucie, że to już gdzieś było - zważywszy na fakt, że co chwilę cytowane są popularne w dwudziestoleciu poradniki Konstancji Hojnackiej i Jadwigi Suchodolskiej. Na dodatek Moda w przedwojennej Polsce powiela błędy książek wydanych wcześniej w serii PWN-u. Brak przypisów (dotkliwy szczególnie przy owych nieszczęsnych cytatach) czy brak słowniczka objaśniającego co bardziej skomplikowane terminy (nie wszyscy muszą wiedzieć co to takiego dżety czy paletki) nie powinny mieć miejsca w tego typu publikacjach, nawet jeśli nie są one publikacjami stricte naukowymi.

Plus stanowi fakt, iż znaczna liczba ciekawych fotografii archiwalnych została w książce Anny Sieradzkiej uzupełniona o współczesne zdjęcia międzywojennych strojów, butów, biżuterii i innych dodatków (przede wszystkim z kolekcji Adama Leja, ale także z prywatnej kolekcji autorki). Czarno-białe zdjęcie nigdy nie oddaje do końca charakteru kreacji, nie pozwala na nasycenie oczu kolorem, niekiedy stonowanym, a niekiedy odważnym, agresywnym, rzadko kiedy daje wyobrażenie o fakturze tkaniny. Stąd też kolorowe fotografie zachowanych (w jak świetnym stanie zresztą!) strojów stawiają czytelnikowi przed oczami pełen barw świat dwudziestolecia międzywojennego, znany mu zazwyczaj jedynie w odcieniach szarości. Ogromne wrażenie robią więc pantofle wieczorowe, przepięknie zdobione imitującymi diamenty strasami, eleganckie torebeczki z metalowej siatki czy też misternie dekorowane kapelusze, niegdyś niezbędny element ubioru każdej szanującej się damy.

Moda w przedwojennej Polsce nie jest książką złą. Dla zainteresowanych obyczajowością dwudziestolecia będzie stanowić rzetelne źródło informacji o modzie tamtego okresu. Jej lektura pozostawia jednak po sobie ogromny niedosyt i żal, że połączenie ciekawego tematu i uznanego autorytetu naukowego w tej dziedzinie nie dało w efekcie książkowej perełki, must have każdego fana lat dwudziestych i trzydziestych.

Plus minus
Na plus:
+ rzetelnie opisana moda dwudziestolecia międzywojennego
+ piękne wydanie: twarda okładka, dobry papier
+ znaczna ilość zdjęć archiwalnych
+ współczesne, barwne fotografie międzywojennych strojów, dające prawdziwe wyobrażenie o tym, jak w rzeczywistości wyglądały stosowane kolory i tkaniny
+ przejrzysty styl autorki
Na minus:
- brak głębszej analizy przedstawionego tematu, zarysowania szerszego tła społecznego i kulturowego
- zbyt obszerne cytowania
- brak przypisów do cytatów
- brak słowniczka z zakresu terminologii mody

Tytuł: Moda w przedwojennej Polsce
Autor: Anna Sieradzka
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN
Rok wydania: 2013
Okładka: twarda
ISBN: 978-83-01-17101-8
Liczba stron: 341
Cena: ok. 85 zł
Ocena recenzenta: 7/10