„Powiat Siedlce w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych” - red. K. Krajewski - recenzja

W roku 2012 wspólnym nakładem Wydawnictwa Rytm oraz Instytutu Pamięci Narodowej ukazał się czwarty tom serii Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956. Bardzo obszerna książka opowiada tym razem o podziemiu antykomunistycznym oraz o represjach stosowanych przez komunistyczny aparat terroru na terenie ówczesnego powiatu siedleckiego (obecnie powiaty Siedlce i Łosice).

Autorzy

Autorami zamieszczonych w tomie tekstów są historycy: Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Mariusz Bechta i Dariusz Magier.

Kazimierz Krajewski to absolwent Wydziału Prawa UW, Kierownik referatu Badań Naukowych OBEP IPN w Warszawie. Jest autorem prac z zakresu dziejów podziemia niepodległościowego w latach II wojny światowej i w okresie powojennym. Opublikował ponad 300 artykułów i pomniejszych prac, od 25 lat współpracuje ze środowiskiem akowskim, z którego wyłonił się Światowy Związek Żołnierzy AK, przez wiele lat redagował biuletyn Nowogródzkiego Okręgu ŚZŻAK, pt. Szlakiem Narbutta. Do jego najważniejszych publikacji należą: Uderzeniowe Bataliony Kadrowe 1942-1944 (1993), Na Ziemi Nowogródzkiej. „Nów” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej (1997), Nowogródzki Okręg AK w dokumentach (2008), „Szczęsny” Stanisław Karolkiewicz 1918-2009 (2010).

Tomasz Łabuszewski to absolwent Wydziału Historii UW, doktor nauk humanistycznych w IS PAN, w latach dziewięćdziesiątych współpracownik Archiwum Wschodniego i Fundacji Archiwum Polski Podziemnej, uczestnik seminarium doktoranckiego prof. Tomasza Strzembosza. Od 2001 r. kierownik referatu naukowego, a następnie naczelnik OBEP w Warszawie. Dokumentalista, badacz historii polskiego podziemia niepodległościowego z okresu II wojny światowej i lat powojennych. Jest autorem i współautorem blisko 100 artykułów oraz kilku książek, np. z K. Krajewskim Białostocki Okręg AK-AKO VII 1944-VIII 1945 (1997), „Łupaszka„, „Młot„, ”Huzar”. Działalność 5 i 6 Brygady Wileńskiej (1944-1952) (2002).

Mariusz Bechta to historyk, wydawca, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pracownik naukowy OBEP IPN w Warszawie. Zajmuje się historią polityczną Polski w XX w. ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Podlasia. Jest autorem lub redaktorem prac: Narodowe Siły Zbrojne na Podlasiu t. 1 – 3 (1997, 1998 i 2003), Rewolucja, mit, bandytyzm. Komuniści na Podlasiu w latach 1939-1944 (2000), W matni. Z dziejów podziemia niepodległościowego na Podlasiu w latach 1939-1956 (2008) oraz Między Bolszewią a Niemcami. Konspiracja polityczna i wojskowa Polskiego Obozu Narodowego na Podlasiu w latach 1939-1952 (2008 i 2009).

Dariusz Magier to pisarz i historyk, pracownik Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, autor prac: Ziemia radzyńska 1918-1939 i System biurokratyczny PZPR w województwie bialskopodlaskim w latach 1975-1990.

Książka

Same nazwiska autorów gwarantują naukowe podejście do tematu i olbrzymią wartość merytoryczną recenzowanej publikacji. Twórcy tego tomu podzielili swą pracę na pięć głównych części. W pierwszej odsłonie (najobszerniejszej i moim zdaniem najbardziej ciekawej) K. Krajewski i T. Łabuszewski przedstawiają szczegółową historię podziemia niepodległościowego na terenie powiatu Siedlce po roku 1944. W tej części możemy zapoznać się z interesującym przejściem podziemia antyniemieckiego do walki przeciw nowemu komunistycznemu zaborcy. Możemy poznać historię np. oddziałów partyzanckich: WiN-owskiego oddziału partyzanckiego 22 pp, oddziału partyzanckiego „Pogoń„, 6 Brygady Wileńskiej AK, samodzielnego patrolu „Lamparta„ z tejże brygady oraz oddziału ”Wrony”. Kolejny rozdział opracowany przez K. Krajewskiego zatytułowany Kalendarium ważniejszych działań zbrojnych podziemia niepodległościowego na terenie powiatu Siedlce (X 1944-XII 1954), pozwala czytelnikowi na uporządkowane i chronologiczne poszerzenie swej wiedzy o akcjach zbrojnych drugiej konspiracji. W trzeciej części M. Bechta przedstawia zarys problematyki sowietyzacji Podlasia przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Siedlcach. Natomiast w następnym rozdziale D. Magiera opowiada o Polskiej Partii Robotniczej i jej działalności na obszarze opisywanym w niniejszym tomie. Bardzo interesującym i dopełniającym opowieść o historii powiatu w dobie czasów powojennych jest próba bilansu strat osobowych na terenie pow. Siedlce w latach 1944-1954, opracowana przez M. Bechtę i K. Krajewskiego.

Przebogatą publikację uzupełniają jeszcze aneksy, wykaz skrótów, bibliografia oraz indeks nazwisk i pseudonimów. Warto podkreślić, że do pracy włączono wkładkę zdjęciową obejmującą aż 36 strony, a zamieszczone zdjęcia archiwalne przedstawiają najczęściej postacie opisane w książce. W ogóle wydanie tej publikacji jest bardzo ładne i trwałe, zszyte kartki zostały oprawione w twardą okładkę. Nie mam również żadnych zastrzeżeń do pracy redakcyjnej i korekty, ponieważ w książce nie znalazłem błędów.

Podsumowanie

Za podsumowanie tej recenzji niech starczą słowa Józefa Mackiewicza, wykorzystane przez autorów jako motto książki: „Bolszewizm predestynowany jest do tego, aby niszczyć bez reszty siły niebolszewickie. I to w każdym wypadku. Nie broniąc się, nie walcząc, ułatwiasz mu tylko zadanie zniszczenia samego siebie. (…) jeśli walcząc masz znikome szanse na życie, to nie walcząc nie masz żadnych. Bolszewizm likwiduje bowiem nie za czyn wrogi, a za odmienną myśl”.

Bardzo polecam tą wartościową i wyczerpującą pozycję książkową.

Plus minus:
Na plus:
+ temat książki
+ wartość merytoryczna
+ naukowe i wyczerpujące podejście autorów
+ unikatowe zdjęcia archiwalne
+ wydanie książki
Na minus:
- brak

Tytuł: Powiat Siedlce w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych
Autorzy: Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Mariusz Bechta i Dariusz Magier
Wydawca: Rytm, IPN
Data wydania: 2012
ISBN: 978-83-7399-495-9 (Rytm) i 978-83-7629-331-8 (IPN)
Strony: 784 (+ 36 stron wkładki ze zdjęciami)
Oprawa: twarda
Cena: ok. 56,00 zł
Ocena recenzenta: 8,5/10