„Sectretum - służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja”

Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz Oficyna Wydawnicza RYTM przygotowało dla Państwa czasopismo naukowe SECRETUM. 

Jest to pierwsze na rynku polskim pismo podejmujące problematykę służb specjalnych, wywiadu biznesowego, ochrony informacji niejawnych i danych osobowych, cyberbezpieczeństwa oraz zarządzania informacją… Na świecie istnieje zaledwie kilka pism o tym charakterze. SECRETUM dołącza więc do grona elitarnych wydawnictw o tej tematyce. Poniżej prezentujemy abstrakty artykułów znajdujących się w czasopiśmie.

Marek Dukaczewski: Rola Wojskowych Służb Informacyjnych w systemie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej

Potrzeba posiadania informacji o potencjalnym przeciwniku towarzyszyła ludziom od zawsze. Wiedza ta, zdobywana w sposób tajny, stanowiła ważne narzędzie wsparcia polityki bezpieczeństwa każdego państwa. Pozyskiwaniem tych informacji zajmowały się i nadal zajmują specjalnie powołane do tego służby specjalne. Działania tych służb, bez względu na system polityczny w państwie, mają za zadanie pozyskiwanie i dostarczanie informacji, które pozwolą na realizację procesu decyzyjnego w państwie, przede wszystkim w dziedzinie jego bezpieczeństwa i obronności.

Krzysztof Surdyk: Znaczenie służby wywiadu w ocenie zagrożenia militarnego i kształtowania polityki obronnej państwa

Prawidłowe i przeprowadzone z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym rozpoznanie zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a szczególnie zagrożenia militarnego, ma podstawowe znaczenie dla każdego państwa i utrzymania niepodległego bytu narodu. Ocena zagrożeń, w tym zagrożeń militarnych, powinna być punktem wyjścia przy opracowywaniu doktryn i strategii obronnych, określających działania państwa i jego sił zbrojnych na wypadek kryzysu polityczno-wojskowego lub wojny. Ocena stopnia zagrożenia państwa wpływa również na potencjał sił zbrojnych. Zdobywaniem, analizą i oceną zagrożeń militarnych zajmują się powołane do tego instytucje państwowe (służby wywiadu), a przede wszystkim służba wywiadu wojskowego. Profesjonalizm służb wywiadowczych jest kwestią absolutnie niezbędną dla prawidłowej oceny zagrożenia państwa.

Mirosław Minkina: Problematyka wywiadu z perspektywy teorii stosunków międzynarodowych

 Wśród samych badaczy problematyki prowadzona jest dyskusja na temat tego, jak wywiad powinien być definiowany. Pomimo swego rodzaju konsensu na poziomie ogólnym sformułowanie jednolitego poglądu w tym zakresie nie jest zadaniem łatwym. Definicje wywiadu różnią się, jednak znaczną ich liczbę łączy idea zapewnienia państwu bezpieczeństwa, jak również to, że traktuje się wywiad jako warunek konieczny do zapewnienia mu względnej przewagi. Wywiad ma ścisły związek z realizmem strukturalnym, co zapewnia teoretyczne wyjaśnienie pewnych kluczowych pytań w badaniach nad nim. Wspomniana teoria tłumaczy również tajność działań wywiadowczych. Jednak sam wywiad przyciągnął niewielką uwagę badaczy stosunków międzynarodowych. Wywiad strategiczny jest procesem, którego celem jest utrzymanie istniejącej konfiguracji sił bądź jej zwiększenie, jak również zapewnienie użytecznych narzędzi w procesie podejmowania decyzji. Jednakże prowadzona jest dyskusja nad tym, czy wywiad potrzebuje autonomicznej teorii, czy powinien być postrzegany z perspektywy teorii stosunków międzynarodowych. Dlatego uznając przydatność dorobku teoretycznego realizmu strukturalnego do wyjaśniania zasadności powstawania, utrzymywania oraz skuteczności organizacji wywiadowczych, należy zidentyfikować inne problemy, które mogłyby stanowić obszar badań nad wywiadem z innych perspektyw teoretycznych, nie tylko stosunków międzynarodowych, ale również innych dyscyplin naukowych.

Robert Białoskórski: Identyfikacja potrzeb wywiadowczych w przedsiębiorstwie wirtualnym

 Zarządzanie informacjami i wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie jest warunkiem sine qua non jego skuteczności w coraz bardziej złożonym środowisku biznesowym. Pierwszą fazą cyklu wywiadu biznesowego jest identyfikacja potrzeb wywiadowczych, która determinuje pozostałe działania. Szczególnym przykładem nowoczesnego zarządzania jest przedsiębiorstwo wirtualne. Wśród wielu tradycyjnych metod identyfikacji potrzeb wywiadowczych na szczególną uwagę zasługuje, dość rzadko poruszana w literaturze przedmiotu, analiza silnych i słabych sygnałów informacji (wiedzy) wywiadowczej.

Logo Wojskowych Służb Informacyjnych

Jerzy W. Chłopecki: Polskie tradycje w zakresie przestrzegania tajemnicy państwowej oraz ich wpływ na kształtowanie się bezpieczeństwa

 Od początku istnienia zorganizowanej państwowości wszelkiego rodzaju informacje wiążące się z działalnością organów władzy obejmowane były tajemnicą. Niezwykle dynamicznie zmieniająca się sytuacja międzynarodowa na przestrzeni dziejów stale wskazywała na konieczność weryfikowania dotychczasowych przepisów dotyczących ochrony informacji niejawnych i dostosowywania ich do nowych realiów. Taką formą była ustawa o ochronie informacji niejawnych z 1999 r., która miała dostosować polskie rozwiązania do tych funkcjonujących w krajach członkowskich NATO. Jednakże postępujące zmiany w środowisku międzynarodowym wymuszały dalszą ewolucję ustawodawstwa. Obecnie wiodącym aktem prawnym z zakresu informacji niejawnych stała się ustawa uchwalona 5 sierpnia 2010 r. Analizując systemy ochrony informacji niejawnych, możemy stwierdzić, iż są one nierozerwalnie związane z systemami bezpieczeństwa państwa oraz całokształtem zagadnień związanych z ochroną jego żywotnych interesów, a także z ochroną i obroną narodową, dlatego informacjami należy właściwie zarządzać i w odpowiedni sposób je chronić.

Cezary Kalita: Stopień jawności i tajności życia społecznego a bezpieczeństwo (nielojalny fortel erystyczny: argumentum ad secretum)

Tajemnica poprzez swoją totalność, czy roszczenie do totalności, musi być ograniczana. Sfera publiczna powinna być w maksymalny sposób jawna, natomiast to, co wiąże się ze sferą prywatną człowieka, musi pozostać tajne (postulat prawa do tajemnicy). Tajemnica, oprócz tego, że jest ambiwalentna, ma też podwójną naturę – etyczną i estetyczną. Biorąc pod uwagę ten pierwszy aspekt, można powiedzieć, że chroni dobro, jednakże dla jej przeciwników – skrywa zło. Drugi jej wymiar powoduje, że ma ona pewien urok, powab, stając się dla tego, kto ją posiada, swoistą ozdobą, dzięki czemu w stratyfikacji społecznej wywyższa jej posiadacza. Zdrada tajemnicy ma z kolei wydźwięk pejoratywny – niszczy jej piękno, czyniąc czymś pospolitym, a więc pozbawia ją statusu wartości dobra rzadkiego. W debacie publicznej pojawia się czasem pokusa wykorzystania tej natury (natur) tajemnicy w formie nielojalnego fortelu erystycznego, jakim jest argumentum ad secretum (argument z posiadania tajemnicy). Osoba, która posiada tajemnicę, traktowana jest jako ktoś, kto należy do elity, chroni dobro i nie musi się tłumaczyć. Taka sytuacja nie powinna być dopuszczalna w życiu publicznym. Stąd konieczność demaskowania argumentum ad secretum jako manipulacji społecznej, zaciemniającej życie publiczne. Już samo wskazanie na możliwość jej zaistnienia, osłabia oddziaływanie takiej machinacji, a jedynym sposobem aby przestała działać, jest ujawnienie jej mechanizmu.

Leszek Pawlikowicz: Działalność wywiadowcza legalnych rezydentur 1. Zarządu Głównego KGB na terytorium europejskich krajów NATO w latach 1954–1991. Casus Beneluksu

Kraje zrzeszone w ramach Beneluksu pozostawały w okresie zimnej wojny, zwłaszcza w dobie postalinowskiej, istotnym terenem prowadzenia działań wywiadowczych przez radzieckie służby specjalne. Większość zadań realizowanych poprzez oficerów legalnych rezydentur 1. Zarządu Głównego (ds. wywiadu zagranicznego) KGB w latach 1954–1991 koncentrowała się na pozyskiwaniu informacji, przy czym ich zasadniczym celem było nie tyle zdobywanie danych na temat potencjału gospodarczego czy militarnego samych „Małych Państw” (Belgii, Holandii i Luksemburga), ile tajemnic związanych ze zlokalizowanymi na ich terytorium centralami ważnych organizacji międzynarodowych, w szczególności Paktu Północnoatlantyckiego. W latach 70. XX w. na terenie trzech wspomnianych krajów działało łącznie ponad 80 oficerów KGB i GRU, dysponujących co najmniej 30 czynnymi osobowymi źródłami informacji.

Tomasz Kuć: Konstytucyjne swobody obywatelskie wobec dyskrecjonalnych działań służb specjalnych

W artykule omówione zostały uprawnienia operacyjno-rozpoznawcze służb specjalnych w kontekście ich ingerencji w konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie. Autor podejmuje próbę definicyjnej systematyzacji pojęcia „czynności operacyjno-rozpoznawcze” oraz ich podziału. Poszczególne środki i metody dyskrecjonalnej pracy służb specjalnych podlegają różnym reżimom prawnym dotyczącym ich stosowania. Różnią się stopniem ingerencji w swobody obywateli, jak również zakresem ochrony praw i wolności obywatelskich przed ich nieuzasadnionym stosowaniem. Część z nich objęta jest kontrolą sądów i prokuratury, natomiast część pozostaje jedynie w kompetencji kierownictwa służb. W istotny sposób problem ten dotyczy nieobjętych żadną kontrolą zewnętrzną retencji i pobierania danych telekomunikacyjnych. Precyzyjny system rozwiązań prawnych, regulujących stosowanie niejawnego instrumentarium służb, ma szczególne znaczenie dla zachowania równowagi pomiędzy koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa a prawem obywateli do prywatności i swobody komunikowania się.

Robert Śnitko: Ewolucja polskiego systemu prawnego w dziedzinie ochrony informacji niejawnych

 Ochrona informacji niejawnych jest sferą działania państwa ściśle związaną z jego bezpieczeństwem. W Polsce regulacje prawne dotyczące problematyki ochrony tajemnicy państwowej ewoluowały począwszy od 1928 r. Z biegiem czasu ustawodawca w sposób coraz to pełniejszy określał sposoby oraz tryb ochrony tajemnicy państwowej. Obecnie obowiązująca Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, w ocenie jej twórców, dostosowała polski system ochrony informacji niejawnych do reguł i praktyk obowiązujących w instytucjach Unii Europejskiej i w krajach członkowskich. Kompleksowy zakres zmian sprawił, iż ustawodawca w 2010 r. zdecydował się na uchwalenie nowej ustawy, a nie jej kolejnej nowelizacji.

Tytuł: Secretum
Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Rytm
Wydawca: Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo - Humanistycznego w Siedlcach
ISSN: 2391 - 9957
Cena: 19,95 zł