„Drakula, wampir, tyran czy bohater?” – I. Czamańska – recenzja

Światowy fenomen hrabiego Drakuli, czyli wampira żywiącego się krwią pięknych kobiet jest niezaprzeczalny. Postać literacka stworzona przez Brama Stokera zapoczątkowała fascynację Drakulą, który zaczął być bohaterem nie tylko książek, ale również filmów i seriali. Przyjęło się, że pierwowzorem Drakuli-wampira był żyjący w XV wieku hospodar wołoski Wład Palownik. Czy jednak naprawdę to właśnie ta postać historyczna zainspirowała Stokera, który powołał do życia najsłynniejszego wampira świata?

Ilona Czamańska w swojej książce podejmuje się trudnego zadania oddzielenia prawdy od mitu, faktów od legendy oraz wampira od prawdziwej postaci historycznej, które dla wielu ludzi stały się jedną i tą samą osobą.  Prezentuje swoim czytelnikom sylwetki Włada Dracula – hospodara wołoskiego, który długo walczył o władzę, aby ostatecznie poddać niejako swój lud pod komendę Imperium Osmańskiego – oraz znacznie bardziej znanego od niego, jego syna, Włada Palownika. Jako młody chłopiec Wład (nieznany jeszcze wtedy pod przydomkiem Palownik) wraz ze swoim bratem Radułem został wysłany do Turcji, aby tam pełnić rolę zakładnika oraz gwaranta dobrych stosunków Imperium Osmańskiego oraz Wołoszczyzny. Kiedy przejął on wołoski tron nie był wdzięczny Turkom za wychowanie – wręcz przeciwnie, za cel postawił sobie walkę z nimi. Tym, czym jednak zasłynął najbardziej nie była walka z Turkami, lecz metody, jakimi posługiwał się aby karać tych, którzy nie byli mu posłuszni.

Autorka prezentuje nam wszystkie historie związane z wybitnym okrucieństwem, jakim zasłynął Wład Palownik – wbijanie ludzi na pal, przybijanie gwoźdźmi czapek do głów włoskich ambasadorów, zmuszanie poddanych do kanibalizmu – i choć to niezwykle trudne, próbuje oddzielić legendy od tego, co wydarzyło się naprawdę. Ukazuje również kontrastujące z nimi historie związane z niezwykłą sprawiedliwością, jaką kierował się w życiu hospodar.

Z wielką dokładnością poznajemy losy rodziny Drakulów, oraz ich powiązania z Polską. Przytłacza jednak czasami ilość nazwisk, jaka pojawia się w krótkim fragmencie – dla osoby, która nie jest bardzo dobrze zaznajomiona z tematem, może być to wręcz mylące i ciężkie do zrozumienia. Poznajemy wiele nazwisk, o których za chwile zapominamy.

Najtrudniejszym zadaniem dla autorki jest jednak nie przedstawienie postaci Włada Dracula oraz Włada Palownika, a odseparowanie tych postaci od fikcyjnego bohatera książki Brama Stokera. Palownik oraz hrabia Drakula to postacie, które na przestrzeni lat zrosły się wręcz ze sobą i stały się nierozerwalną legendą. Czamańska prezentuje nam jednak argumenty, dzięki którym możemy przynajmniej wziąć pod uwagę to, że Stoker niekoniecznie inspirował się postacią wołoskiego hospodara, o którym najprawdopodobniej nie mógł wówczas słyszeć zbyt wiele.

Kto więc mógł być pierwowzorem tajemniczego wampira? Autorka przekonuje, że znacznie więcej łączy go z niesławną Elżbietą Batory, niż z Władem Palownikiem. Elżbieta Batory zwana „krwawą hrabiną” zasłynęła kąpielami w krwi młodych dziewcząt, stokerowski Dracula taką krwią się żywi. Łączy ich również tytuł oraz skłonność do okrucieństwa.

To, czy Bram Stoker kreując postać hrabiego Draculi inspirował się rzeczywiście Elżbietą Batory nie ma jednak w dzisiejszych czasach większego znaczenia, dlatego, że jak dobitnie uświadamia swoim czytelnikom Czamańska, Wład Palownik już zapewne na zawsze zostanie w oczach przede wszystkim turystów tym, który dał początek książkowemu wampirowi. Mieszkańcy Rumunii, którzy przez długi czas rozdzielali te dwie postaci, zrozumieli jednak, że mogą zarobić duże pieniądze dzięki turystom zafascynowanym tą legendą. Każdy może tam znaleźć coś dla siebie: osoby chcące poznać historię Palownika, wybrać się mogą do ruin twierdzy Poienrai, a ci, którzy kochają historię wampira mogą spędzić noc w hotelu, który oferuje wiele wampirycznych atrakcji. Wiele miejsc i pamiątek miesza i łączy ze sobą te dwie postaci, utrwalając jedynie legendę, która wciąż trwa.

Chociaż książka nie jest obszerna (ma tylko 171 stron), to jest wystarczająca, aby poznać pokrótce historię Włada Palownika, oraz zrozumieć fenomen zarówno jego, jak i postaci literackiej, którą uwielbia tak wielu czytelników. Można mieć wrażenie, że temat nie jest do końca wyczerpany – napisać można by przecież znacznie więcej i bardziej zgłębić temat – lecz jest to dobra pozycja dla tych, którzy szukają swojej pierwszej książki o  Władzie Palowniku. Dzięki niej na pewno znajdą wszystkie podstawowe informacje i wraz z autorką oddzielą prawdę od fikcji.

Plus minus:
Plusy:
+ dokładność opisu
+ ciekawy temat
+ dobrze rozbudowane przypisy
+ interesujące grafiki
+ wiele ciekawostek
Na minus:
- bardzo duża ilość nazwisk, która może nie być zrozumiała
- nie do końca wyczerpany temat

Tytuł: Drakula, wampir, tyran czy bohater?
Autor: Ilona Czamańska
Wydawca: Wydawnictwo Poznańskie
ISBN: 978-83-7177-992-3
Stron: 171
Rok wydania: 2013
Cena: 29.90 zł
Ocena recenzenta: 7/10