„Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa” - K. Trojanowski - recenzja

Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa to pozycja obowiązkowa dla kostiumologów, rekonstruktorów i osób zajmujących się historią społeczną. Książka ta zainteresuje nie tylko specjalistów. Z ciekawością przeczyta ją laik, zarówno kobieta jak i mężczyzna, młodsza siostra i dziadek. Jednym słowem Moda... z powodzeniem mogłaby zająć zaszczytne miejsce w biblioteczce każdego polskiego domu.         

Z wielką niecierpliwością czekałam na chwilę, w której będę mogła wziąć do ręki Modę... Nie mogłam doczekać się, aby poznać spojrzenie mężczyzny, w dodatku nie-historyka (pan dr Krzysztof Trojanowski jest romanistą) na świat haute couture, zawiłości paryskiej mody, która balansowała pomiędzy ulicą, a kolekcjami słynnych projektantów oraz przede wszystkim na drogi recepcji owej mody w okupowanej Polsce. Nie zawiodłam się - pan dr Krzysztof Trojanowski nie przyniósł wstydu wielkim polskim kostiumologom - Andrzejowi Banachowi i Zdzisławowi Żygulskiemu, mam nadzieję, że nie jest to ostatnia jego książka z dziedziny historii mody.

Moda... sprawia jak najlepsze „pierwsze wrażenie”. Piękne wydanie, wysokiej jakości papier, estetyczne opracowanie graficzne, duża ilość ciekawych fotografii... Rzut oka na stopkę redakcyjną tylko je wzmacnia, ponieważ dowiadujemy się z niej, że wśród redaktorów książki znajduje się wybitny polski kostiumolog - dr hab. Anna Sieradzka. Kolejnym krokiem poprzedzającym czytanie jest przewertowanie bibliografii, a jest co wertować! Autor przy pisaniu Mody... sięgnął do ogromnej ilości opracowań, skorzystał z ponad pięćdziesięciu tytułów wojennych żurnali francuskich, niemieckich i polskich, poza tym uwzględnił francuskie katalogi sprzedaży wysyłkowej z lat 39-40, druki ulotne, a nawet felietony z kroniki filmowej Les Actualitès Mondiales 1940-1942 czy filmy fabularne z lat 39-44.

Moda... została podzielona na 17 rozdziałów (pomijając notę autorską, wstęp i podsumowanie). Już sam ich układ pokazuje zmienność nastrojów panujących w paryskim  haute couture w latach 39-45. Od pewnej fascynacji militariami przejawiającej się w kolekcjach projektantów, przez próby walki z brakiem surowców i ograniczeniami reglamentacyjnymi, oraz forsowaniem mody wiedeńskiej i berlińskiej we Francji, po próby wprowadzenia do mody politycznego dyktatu państwa Vichy oraz zagadnienie „mody konspiracyjnej„. Ostatni rozdział książki, tytułowe ”polskie echa”- jako jedyny odrobinkę mnie zawiódł, jednak nie jakościowo a ilościowo, ponieważ liczyłam na szersze rozwinięcie tej tematyki.

Autor stawia śmiałą tezę, według której utrzymanie wiodącej pozycji Paryża w świecie mody miało być pewną formą oporu przeciwko okupantowi, który dość nieudolnie starał się przeforsować „niemiecki„ styl i gust (częstokroć będący zwyczajnymi kopiami projektów francuskich). Na jej poparcie znajduje wiele przekonujących argumentów, stawiających w innym świetle wojenny Paryż, potępiany w historiografii za to, że podczas okupacji wciąż kwitł pozostając stolicą mody. Argumenty te można odnieść również do wojennej Polski, oraz jej mieszkańców, którzy mimo ciężkich warunków i wielu cierpień pozostawali eleganccy. Nie ma przecież nic złego w stwierdzeniu, że próby zachowania estetyki ”mimo wszystko” były formą oporu, że wiązały się ze staraniem o zachowanie człowieczeństwa w tak okrutnych czasach. Nie odmawiamy przecież szacunku tworzącym podczas wojny poetom i malarzom, dlaczego mamy odmawiać go projektantom, którzy nota bene również byli artystami?

Moda... to przełomowa pozycja w polskiej kostiumologii, mająca wysoką wartość naukową, lecz nie zamykająca się w ramach naukowego dyskursu. Napisana jest prostym i zrozumiałym językiem, w ten sposób, że czyta się ją „jednym tchem”. Opowiada o fascynującym świecie paryskiej mody i zachęca do zgłębiania tej tematyki. Książkę tę można polecić każdemu, nikt nie  powinien być zawiedziony.

Plus Minus

Na plus:     

+ opracowanie graficzne
+ wyczerpujące opisanie tematu
+ przystępny, łatwy do zrozumienia język, unikanie specjalistycznych określeń
+ dobór ilustracji
+ wykorzystanie różnorodnych źródeł

Na minus:     
- sposób skonstruowania przypisów
- nie zawsze jasna numeracja fotografii

Tytuł: Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa
Autor: Krzysztof Trojanowski
Wydawca: PWN
Oprawa: Twarda
Ilość stron: 451
ISBN: 978-83-01-17946-5
Wydanie: 2014

Ocena: 9/10