„Zimne. Polki, które nazwano zbrodniarkami” - M. Łuszczyna - recenzja

Na początku w oczy rzuca się okładka książki. Zdjęcie zamieszczone na niej przyciąga, prowokuje i zastanawia, co jest w środku. Potem, po przekartkowaniu i przeczytaniu fragmentów tej pracy, już wiedziałem, że koniecznie chcę ją mieć i przeczytać. Tym bardziej, że pierwszy rozdział opowiada o Julii Brystygier, „Krwawej Lunie” z UB.

Marek Łuszczyna jest autorem książki wydanej również przez PWN pt. Igły, Polskie agentki, które zmieniły historię. Jako reportażysta zadebiutował w „Życiu Warszawy„ w 2002 roku. Jego artykuły ukazywały się m.in. w „Dużym Formacie„, „Książkach. Magazynie do czytania„, ”Bluszczu”, ”Tempie”, a także w zbiorach reportaży Tutaj drzwi trzeba otwierać powoli oraz Grzech jest kobietą. Pracował dla radiowej Trójki, NCK oraz Fundacji im. Zofii Rydet.

W recenzowanej pracy autor przedstawia nam pięć różnych postaci - kobiet, które uwikłane w uwarunkowania historyczne, emocjonalny terror lub splot dziwnych wydarzeń stały się morderczyniami. I stało się tak, pomimo tego, że niektóre w ogóle nie brały bezpośredniego udziału w zabójstwach. Mimo, że były tylko siostrami „rzeźników”, którzy tak naprawdę prawdopodobnie nikogo nie zabili. Działo się tak również wtedy, kiedy nie zabijały, a wydawały żydowską rodzinę w ręce niemieckich oprawców w czasie wojny. Potem przez lata sumienie gryzło je na śmierć.

Pierwsza część opowiada o komunistycznej oprawczyni, Julii Brystygier, która osobiście lubiła dręczyć młodych konspiratorów antykomunistycznego podziemia, bijąc pejczem po genitaliach i przycinając je w szufladach. „Krwawa Luna” była funkcjonariuszką UB, dyrektorką Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Kiedy odeszła z resortu w jej życiu nastąpiła zmiana. Jeździła i pomagała chorym w szpitalu w Laskach, wspierała Kościół. Ta zmiana była na tyle widoczna i dziwna, że w ostatnim okresie swego życia Julia Brystygier była nawet rozpracowywana i śledzona przez komunistyczne służby.

Inna bohaterka książki Zimne przeżyła koszmar podczas Powstania Warszawskiego, kiedy dostała się w łapy zbrodniarzy z SS. Przeszła gehennę, ale przeżyła. Wyjechała daleko, aż do Argentyny. I tam po różnych perypetiach znalazła miłość swego życia w osobie pewnego Francuza. Po kilkunastu latach udanego małżeństwa, kobieta otworzyła skrywaną do tej pory przez męża walizeczkę. Z czeluści ukrytych tajemnic wysypały się wojenne zdjęcia męża w mundurze SS. Jego oddział brał udział w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. w pacyfikacji Warszawy, a on sam był poszukiwany za zbrodnie na Polakach. Ona naprawdę zabiła.

Swoją rodzoną matkę zabiła również młoda dziewczyna, znana w książce pod nazwiskiem Marty Pawłowskiej.

Książka Marka Łuszczyny to pięć pasjonujących opowieści. Wydaje się nawet, że autor celowo powycinał fragmenty tych reportaży, aby jeszcze bardziej zagmatwać i tak niejasne przecież wątki. Ale ja to odbieram na duży plus ksiązki. To skłania czytelnika do myślenia, pozwala pobudzić jego wyobraźnię. Pomimo zakończenia niektórych spraw, wydania sądów i wyroków, autor w dalszym ciągu prowadzi własne śledztwa. Pomimo przeszkód, nie ustaje w ustaleniu prawdy. Kiedy zdobywa kontakt do jednej z bohaterek książki, kilkadziesiąt razy dzwoni do niej i przesuwa nawet termin wydania książki, aby tylko spotkać się z nią i porozmawiać. Poznać jej wersję wydarzeń, ale również starać się zrozumieć, co mogło skłonić ją do takiego czynu.

Praca M. Łuszczyny została opublikowana w poręcznym wydaniu. Kartki zostały zszyte i oprawione w twardej okładce. Jak wspomniałem na wstępie, znakomite zdjęcie zamieszczone na pierwszej stronie okładki prowokuje i zachęca do lektury. Pozytywnie oceniam pracę redakcji i korekty. Nie znalazłem w książce błędów.

Podsumowując, książka Zimne to znakomita opowieść, która nie pozwoli znudzić się w czasie czytania. To również pięć barwnych, ale i rzeczywistych postaci, które żyły naprawdę. Książka z pewnością warta jest aby poświęcić jej swój czas, aby przeczytać i poznać te kilka niesamowitych reportaży.

Ażeby nie było całkiem „plusowo”, w moim odczuciu w pracy M. Łuszczyny brakuje zdjęć głównych bohaterek, a i cena mogła być troszkę niższa.

Ja ze swej strony wysoko oceniam i szczerze polecam.

Plus/Minus

Na Plus:

+ temat książki o polskich zbrodniarkach

+ praca w formie reportażu

+ prowadzenie własnego śledztwa

+ próba rozwikłania zagadek

+ raczej celowe ucinanie wątków

+ styl autora

+ ładne i solidne wydanie

Na minus:

- brak zdjęć bohaterek

- cena

Tytuł: Zimne. Polki, które nazywano zbrodniarkami

Autorzy: Marek Łuszczyna

Wydawca: PWN

Rok wydania: 2015

ISBN: 978-83-7705-668-4

Strony: 200

Oprawa: twarda

Cena: 44,90 zł (z okładki)

Ocena recenzenta: 9/10