„Obywatelki. Kobiety przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX” – T. Wysłobocki – recenzja

Kobiety żyjące w czasie Rewolucji Francuskiej odegrały dużą rolę w dziejach samego kraju jak i świata. Pokazały, że nie są słabymi istotami, które nadają się tylko do zajmowania dziećmi. Autor w swojej pracy przedstawia dążenia Francuzek do równości wobec mężczyzn.

Tomasz Wysłobocki, romanista i historyk, podjął się napisania publikacji, która miała zapełnić lukę na temat roli kobiet w Rewolucji Francuskiej. Autor wykorzystał liczne źródła znajdujące się zarówno we francuskich archiwach jak i w Internecie na stronie gallica.bnf.fr. Pierwsze pięć rozdziałów wprowadza czytelnika w stan badań oraz cel powstania książki. Następnie poznajemy pojęcie przestrzeni publicznej.

Dalej mamy rozdziały, które autor w bardzo ciekawy i ułatwiający obiór czytelnikowi sposób przedstawił Francuzki z przełomu wieków XVIII i XIX. Rozdział siódmy omawia kobiety według filozofów. Wydzielono tu Encyklopedię, Słowniki oraz opinie takich osób jak Jan Jakub Rousseau oraz Pierre’a Roussela.

Słusznie zaznacza Wysłobocki nie można przedstawić jednego modelu, który pokazałby jak wyglądała typowa Francuzka tamtego okresu. Istniało wiele warstw społecznych, w których każda z obywatelek miała przypisaną inną rolę. Dlatego też w ósmym rozdziale autor przedstawił kobiety z poszczególnych stanów i o różnym stanie cywilnym.

Kobiety rewolucyjnej Francji dążyły do uznania ich równymi wobec mężczyzn. Francuski nie tyle chciały brać czynny udział w polityce, poprzez chociażby zasiadanie w Zgromadzeniu, ale dążyły do pozwolenia im na edukację na takim samym poziomie, jak mogli uczyć się mężczyźni. Rozumiały one, że ich głównym zadaniem jest bycie żoną, która wspiera małżonka oraz matką, która kształtuje młodego człowieka, jednak nie oznaczało to (w ich pojęciu), że nie mogą uczestniczyć czynnie w życiu publicznym.

Kolejne części możemy uznać za te właściwe, jeśli chodzi o omówienie coraz większej aktywności kobiet. Wydzielone tu zostały okresy, aby łatwiej było zrozumieć sytuację samych Francuzek, a jednocześnie było miejsce na krótkie wyjaśnienia wydarzeń historycznych.

Warto zwrócić również uwagę na bibliografię oraz noty biograficzne. W bibliografii znajdziemy zarówno źródła jak i opracowania. Część źródeł dostępna jest we francuskich archiwach, jednak jak już wspomniano na początku, do większości możemy dotrzeć poprzez stronę internetową. W opracowaniach znajdziemy dość sporo publikacji w języku polskim, zatem jeśli nie znamy francuskiego to możemy sięgnąć do tych prac, aby poszerzyć zasób wiadomości. Noty biograficzne zawierają krótkie opisy kobiet mało znanych z kart historii. W tekście są one omówione w kontekście konkretnej sytuacji i przy ich nazwisko znajdziemy gwiazdkę, która oznacza, że więcej informacji na temat samej postaci znajdziemy właśnie w notach biograficznych.

Autor zaznaczył na wstępie, że omówione tło historyczne jest dość wąskie i większość rzeczy jest opisana skrótowo, aby nie przesłoniła głównego tematu. Te fragmenty, które dotyczą opisu historycznego zostały w bardzo dobry sposób wplecione w cały tekst, uzupełniając przy tym główny motyw publikacji.

Autor przytacza wiele cytatów. Są to postulaty kobiet m.in. o możliwość posiadania broni, uznania równości wobec mężczyzn. Niektóre z wypowiedzi są dyskusjami na łamach gazet, która ze stron ma rację. Bardzo często mężczyźni podkreślali w swoich wypowiedziach, że to Natura uczyniła kobietę słabszą i wyznaczyła jej rolę matki i żony. Byli jednak i tacy, którzy otwarcie przyznawali, że to ustawodawcy ograniczają Francuski w życiu publicznym. Warto jeszcze dodać, że przedstawiane cytaty są omawiane przez Autora.

Publikacja zdecydowanie zapełnia lukę dotyczącą Francuzek podczas rewolucji. Polski czytelnik ma wreszcie możliwość zapoznania się z materiałami dotąd niepublikowanymi, dostępnymi jedynie w języku francuskim, które autor przetłumaczył.

Należy się zatem ogromny plus za podjęty temat i tak dobre omówienie sytuacji kobiet na przełomie wieków z tłem historycznym. Prace czyta się bardzo szybko, a wszelkie zawiłości są omówione w jasny sposób. Czytelnik nie musi więc znać wcześniej bardzo dobrze historii, aby móc spokojnie zapoznać się z treścią. Dzięki temu książka może trafić do szerszego grona odbiorców.

W pracy nie ma żadnych minusów. W całym tekście zdarzyła się jedna literówka, która jednak nie ma żadnego wpływu na treść książki. W środku znajdziemy kilka rysunków przedstawiających kobiety m.in. w ubraniu typowym dla mężczyzn.

Podsumowując niniejsza publikacja przedstawia różne sposoby dążenia Francuzek do uzyskania praw i tego jak odnosili się do tego mężczyźni. Wyłania się tutaj także obraz zmiany myślenia wśród społeczeństwa. Zaczyna dostrzegać się (choć powoli), że kobiety nie są jedynie przeznaczone do roli matki i żony.

Plus/Minus

Na plus:

+ styl autora

+ podjęty temat

+ bibliografia

+ noty biograficzne

+ liczne cytaty

+ rysunki

Na minus:

- brak

Tytuł: Obywatelki. Kobiety przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX

Autor: Tomasz Wysłobocki

Wydawca: Universitas

Rok wydania: 2014

ISBN: 978-83-242-2391-6

Liczba stron: 379

Oprawa: miękka ze skrzydełkami

Cena: 42 zł

Ocena recenzenta: 10/10