7 polskich szlaków, które trzeba zaliczyć

W Polsce jest mnóstwo szlaków i tras historycznych, które pokazują zróżnicowanie i piękno naszego kraju. Wybrałam kilka z nich, które moim zdaniem powinny zaciekawić zwolenników turystyki historycznej.

Szlak Cysterski

Kościół i klasztor oo. cystersów w Jędrzejowie / fot. Arianus, CC-BY-SA-3.0

Polski Szlak Cysterski (pieszy) jest elementem programu Europejskich Dróg Kulturowych. Swoim zasięgiem zasięgiem obejmuje 13 z 16 polskich województw, te w których znajdują się zakony cystersów.

Do najważniejszych i nadal istniejących opactw należy zaliczyć Archiopactwo Cystersów w Jędrzejowie, Opactwo Cystersów w Mogile, Opactwo Cystersów w Wąchocku i Opactwo Cystersów w Szczyrzycu.

Szlak Kopernikowski

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie / fot. Zbikun, CC-BY-SA-3.0

Szlak (pieszy) biegnie przez województwa warmińsko-mazurskie, pomorskie oraz kujawsko-pomorskie. Rozpoczyna się w Olsztynie, dalej w kierunku Lidzbark Warmińskiego, Fromborka, Elbląga, Grudziądza i Torunia. Liczy łącznie 450 km i wiedzie śladami życia Mikołaja Kopernika.

W Olsztynie, do którego obrony walnie przyczynił się astronom warto zobaczyć przede wszystkim gotycki zamek Kapituły Warmińskiej, fragment murów obronnych, ratusz i konkatedrę św. Jakuba. We Fromborku Kopernik pracował nad De revolutionibus orbium coelestium oraz zmarł i został pochowany. Tutaj obowiązkowymi punktami muszą być wieża Kopernika i bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja. Z kolei najważniejszym zabytkiem Elbląga jest kościół katedralny św. Mikołaja, a w Malborka oczywiście przesławny zamek. W Grudziądzu, gdzie Kopernik bywał w związku z posiedzeniami Stanów Pruskich nie wolno opuścić Starego Miasta z charakterystycznym średniowiecznym układem urbanistycznym, murów miejskich oraz bazyliki św. Mikołaja. Ostatnim przystankiem jest Toruń z fenomenalnym zespołem miejskim wpisanym na listę UNESCO. Na szczególną uwagę zasługuje Dom Mikołaja Kopernika, Ratusz Staromiejski oraz Kościół św. św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty.

Szlak Orlich Gniazd

Zamek Ogrodzieniecki w Podzamczu / fot. Łukasz Śmigasiewicz, CC-BY-SA-3.0

Szlak (pieszy) liczy ok. 165 km i biegnie od Krakowa do Częstochowy. Na jego trasie znajduje się kilkanaście zamków, w większości ruin. W zależności od źródeł podaje się, że należy do niego od 12 do 17 warowni. Są nimi np. zamki w Ojcowie, Podzamczu, Olsztynie i Mirowie. Nie mniejszą atrakcją szlaku jest jego malowniczość. Wiedzie przez Jurę-Krakowsko-Częstochowską, w tym przez Ojcowski Park Narodowy. Na tasie oprócz zamków są liczne zabytki sakralne, ostańce jurajskie, czy jaskinie. Jest  to też świetna trasa dla fanów wspinaczki i speleologii.

W ostatnich latach gminy lub prywatni przedsiębiorcy zaczęli odrestaurowywać stare warownie. Przykładem może być Zamek w Korzkwi zamieniony w hotel przez architekta Jerzego Donimirskiego. Któż nie chciałby wesela w takiej scenerii? Innym przykładem prywatnej renowacji jest zamek w Bobolicach. Natomiast zamki w Rabsztynie i Smoleniu rekonstruują samorządy.

Odrestaurowany zamek w Korzkwi / fot. Jakub Hałun, CC-BY-SA-3.0

Szlak Zamków Gotyckich

Widok Pałacu Wielkich Mistrzów i Zamku Wysokiego od strony Nogatu / fot. Carschten, CC-BY-SA 3.0

Ten mierzący prawie 650 km szlak (samochodowy) ma na swojej trasie 12 gotyckich zamków Warmii, Mazur i Kaszub. Są to zamki w Bytowie, Malborku, Sztumie, Kwidzynie, Olsztynie, Nidzicy, Ostródzie, Prabutach, Lidzbarku Warmińskim, Kętrzynie, Rynie, Gniewie.

Trudno wskazać tylko kilka, bo każdy z nich ma swoją historię i niepowtarzalny urok. Trzeba zobaczyć je wszystkie! Jednak gdybym musiała wybrać tylko trzy, to moja lista wyglądałaby tak. Po pierwsze Malbork. Dawna siedziba wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego. Zdobyty, a właściwie wykupiony przez Kazimierza Jagiellończyka w 1457 r. To jeden z najwspanialszych przykładów średniowiecznej architektury obronnej w Europie i bodaj największy ceglany zespół warowny na świecie. Twierdza w Malborku to tak naprawdę trzy zamki: Wysoki, Średni i Niski. Razem tworzą system połączonych fortyfikacji. Uważa się, że w średniowieczu twierdza była nie do zdobycia szturmem. Mój drugi wybór to Zamek w Kwidzynie z charakterystycznym gdaniskiem. Trzeci, to zamek w Gniewie. Warto tam pojechać w trakcie trwania jednego z najbardziej prestiżowych turniejów rycerskich. Obecnie twierdza w Gniewie jest własnością prywatną. Właściciel w jego pobliżu utworzył luksusowy hotel i spa.

Gdanisko i skrzydło zachodnie zamku w Kwidzynie / fot. Piotr_J, CC-BY-SA-3.0

Szlak Piastowski

Biskupin / fot. Fazer, CC-BY-SA-3.0

Szlak (pieszy) prowadzi przez województwo wielkopolskie i kujawsko-pomorskie. Jego trasa wiedzie przez miejsca związane z początkami państwa polskiego. Turyście na jego trasie znajdą miejsca unikatowe dla naszej kultury i dziedzictwa narodowego. Szlak rozpoczyna się w Poznaniu, którego Ostrów Tumski z licznymi zabytkami sakralnymi oraz Rezerwatem Archeologicznym Genius Loci, który gromadzi pamiątki związane z pierwszymi Piastami. Dalej należy kierować się do Gniezna, pierwszej stolicy Polski. Tam najsłynniejszym zabytkiem jest Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie, której początki datowane są na 970 r. Tam znajdują się słynne Drzwi Gnieźnieńskie i konfesja z relikwiami św. Wojciecha. Kolejnym punktem powinien być Biskupin i mieszczący się tam Rezerwat Archeologiczny. Z kolei w Kruszwicy na turystów czeka legendarna Mysia Wieża, a w Płowcach pomnik bitwy polsko – krzyżackiej z 1331. Ostatni punkt na szlaku, czyli Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się we Włocławku. Trasa ma kilka wariantów obejmujących ponad 20 miejscowości i kilkadziesiąt obiektów.

Pomnik Bolesława Chrobrego w Gnieźnie przed katedrą / fot. Poco a poco, CC-BY-SA-3.0

Szlak Zamków Piastowskich

Zamek w Książu / fot. Drozdp, CC-BY-SA-3.

Szlak (pieszy) liczy 146 km i biegnie przez obszar województwa dolnośląskiego. Na jego trasie znajduje się 15 zamków i pałaców piastowskich, mieszących się w Grodnie, Starym Książu, Cisach, Kłaczynie, Świnach, Bolkowie, Niesytnie, Bolczowie, Sokolcu, Wojanowie, Siedlęcinie, Maciejowcu, Lennie i Grodźcu. Najbardziej znanym z wymienionych jest zespół rezydencjalny w Książu (Wałbrzychu). To po Malborku i Wawelu trzeci największy zamek w Polsce. Obecnie znajduje się w nim hotel i restauracja, do zwiedzania wygospodarowano niewielką część. Warto zwrócić uwagę na ogrody okalające zamek. Robią naprawdę duże wrażenie.

Pałac w Wojanowie / fot. Pnapora, CC-BY-SA-3.0

Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego

Podziemny chodnik w Kopalni Guido / fot. Przemasban, CC-BY-SA 3.0

Ten samochodowy szlak liczy 36 obiektów związanych z kulturą i dziedzictwem przemysłowym województwa śląskiego. Jego zaletą jest olbrzymia różnorodność obiektów, które znajdują się na trasie. Są to zarówno kopalnie, jak i muzea piwa lub chleba. Do najciekawszych atrakcji z pewnością należy zabytkowa kopalnia Guido w Zabrzu, muzea browarów w Żywcu i Tychach oraz sztolnie w Tarnowskich Górach.