Matthias Buchinger geniusz bez rąk i nóg

Twórca wspaniałych grafik i rysunków, artysta o wyrafinowanej technice kaligrafii i grawerstwa. Muzyk tworzący własne instrumenty, a także wprawiający w zachwyt iluzjonista i mający blisko setkę kochanek amant. Poznajcie Matthiasa Buchingera, wysokiego na 74 cm, urodzonego bez rąk i nóg „Małego Człowieka z Norymbergi”.

Anonimowy portret artysty z 1705 roku

Matthias Buchinger urodził się 3 czerwca 1674 roku w Onolzbach w Księstwie Ansbach (obecnie Ansbach w Bawarii), jako dziewiąte dziecko biednej rodziny. Cierpiał najprawdopodobniej na fokomelię, nie posiadał bowiem wszystkich kości długich kończyn: urodził się bez rąk, nóg i stóp, a jego zdeformowane dłonie znajdowały się na kikutach blisko tułowia. Jak opisał go James Caulfield: „dwa narośla wyrastające z jego łopatek, bardziej przypominały płetwy ryby niż ramiona człowieka, jednakże był nimi w stanie dobrze pisać i wykonywać wiele ciekawych i wymagających aktywności sztuczek”1 .

Będąc dzieckiem Matthias był ukrywany w domu przez wstydzących się jego deformacji rodziców.

„Jego rodzice [...] martwiąc się jego nienaturalną formą, starali się go ukrywać jak tylko było to możliwe, ale gdy dorósł, uznali go za obciążenie i postanowili znaleźć mu zawód wymagający siedzącego trybu życia [...]. Pewnego razu postanowili wysłać go na praktykę do krawca [...], jednakże musieli zrezygnować z tego planu, gdyż nie mogli znaleźć [na jego dłoniach] miejsca [odpowiedniego] na naparstek„2 .

Genialny samouk

Autoportret Matthiasa Buchingera

Spędzając całe dzieciństwo w ukryciu, doszedł do zdumiewającej wprawy w posługiwaniu się swym, zdawałoby się, ułomnym ciałem. Był przy tym niezwykle utalentowany muzycznie i graficznie.

Grał m.in. na flecie, trąbce, oboju, cymbałach i dudach, a także wielu innych instrumentach, które wymyślił i wykonał samodzielnie. Wedle Caulfielda, grał „nie tak jak ogół amatorów, ale w stylu wyszkolonego mistrza”3 . „Ten mały człowiek wykonywał takie cuda, jakie nie były pokazywane przez nikogo wcześniej”4 . Ów „najwspanialszy z Niemców” znakomicie kaligrafował i tworzył mikrografiki zawierające precyzyjnie narysowane litery niemal niemożliwe do odczytania gołym okiem. Technikami takimi rysował portrety, herby, krajobrazy i drzewa genealogiczne, także na na zlecenie wielu znamienitych rodzin. Jednym z najsłynniejszych dzieł jest jego autoportret, na którym w w gęstych puklach włosów ukrył siedem biblijnych psalmów (27, 121, 128, 140, 149 i 150), a także modlitwę Ojcze Nasz.

Fragment mikrokaligrafii we włosach autoportretu

Malował i szkicował ponadto figury i krajobrazy, a także wykonywał niezwykle szczegółowe grawerunki za pomocą wyrafinowanej techniki grawerskiej. Podczas pracy używał samodzielnie przystosowanych do swoich potrzeb piór, dłut i stalówek. Wprawiał w zachwyt wykonując bardzo skomplikowane herby miast i rodów.

Był także nadzwyczaj wprawnym iluzjonistą. Potrafił sprawiać, że kulki znikały pod kubkami, a gołębie pojawiały się znikąd. Prezentował sztuczki z kostkami do gry, ziarnem i kartami, które - mimo swych kalekich dłoni - tasował i przekładał z wprawą. Wielokrotnie olśniewał oglądającą go publiczność niesamowitymi umiejętnościami strzeleckimi i celnością strzelając z pistoletów. Potrafił ponadto grać w pewien rodzaj kręgli (ninepins), tańczyć szkocki taniec (hornpipe), a także wystawiać triki z mieczami i piłkami.

Sława

Po osiągnięciu dojrzałości i wyjściu z ukrycia rodzinnego domu Matthias zaczął występować publicznie, najpierw w Norymberdze, później także w innych niemieckich miastach. Prezentował swe umiejętności przed książętami, królami i cesarzem.

Na początku XVIII wieku roku 27-letni wówczas Buchinger wyjechał z Niemiec do Szkocji, a następnie do Anglii. Po przyjeździe występował publicznie, codziennie od rana do wieczora na ulicach dużych miast, a także na prywatnych pokazach przed wieloma możnymi, m.in. lordem Oxford Robertem Harley’em, z którego protekcji korzystał. Podczas swego tournée wybrał się także do Londynu, aby zaprezentowawszy swe umiejętności na dworze królewskim, zdobyć sławę i pieniądze.

Hobby Buchingera było budowanie scen w butelkach. Na zdjęciu wykonana przez niego butelka wykonana 20.10.1719 r. ze sceną z kopalni w środku, fot. Alan Rogers

Udało mu się uzyskać audiencję u Jerzego I, jednakże mimo pozytywnej reakcji króla, skończyło się na jednorazowym występie. Pożegnawszy się z karierą na dworze, wyruszył do Irlandii, gdzie występował publicznie, najpierw w 1720 r. w Dublinie, a następnie w 1722 r. w Belfaście. Występy na Wyspach Brytyjskich dawał przez cały czas, aż do swojej śmierci. Ostatni udokumentowany pokaz miał miejsce w Dublinie w 1737 roku. Równolegle nieustannie pracował tworząc, także na zlecenie, grafiki i grawerunki.

Kobiety

Buchinger miał niezwykłe powodzenie u kobiet, których serca z łatwością zdobywał. Żonaty był czterokrotnie i doczekał się oficjalnie jedenaściorga dzieci. Nieoficjalnie jednak posiadał z pewnością jeszcze minimum troje z nieprawego łoża. Nie był to jednak koniec miłosnych podbojów „Małego Człowieka z Norymbergi”. Pojawiające się zarówno za jego życia, jak i po śmierci plotki, mówiły o około setce kochanek i nawet siedemdziesięciorgu dzieciach! Jego sława amanta była tak wielka i rozpowszechniona w całej Anglii, że termin bucik Buckingera (ang. Buckinger’s boot) był pod koniec lat 80. XVIII wieku znanym eufemizmem określającym żeński narząd płciowy. Wiązało się to z faktem, iż jedyną „kończyną” dolną nieposiadającego nóg Matthiasa było jego przyrodzenie, a zatem jedynymi jego „butami” były kobiece genitalia.

Czasem dość osobliwe bywały jednak jego kontakty z niewiastami. Przykładem może być sytuacja opisana przez Caulfielda:

„Jedna z jego żon miała w zwyczaju traktować go skrajnie źle, często bijąc i obrażając go, co znosił bardzo cierpliwie przez długi czas; jednakże jednego razu obudziła taki jego gniew, że wskoczył na nią jakby w furii, przewrócił ją i okładał swoimi kikutami [...]; nie pozwolił jej wstać dopóki nie obiecała poprawy w przyszłości, co zdaje się roztropnie wykonała ze strachu przed kolejnym laniem„5 .

Śmierć i upamiętnienie

Data śmierci Matthiasa Buchingera jest sporna, wskazywane są różne lata, niemniej najbardziej prawdopodobną wersją jest, iż zamarł w 1740 r. w Cork w Irlandii. W testamencie swoje rzadkie ciało przekazał do badań medycznych, toteż trafiło one do uczelni w Cork.

Choć jest to postać mało znano, nie jest bynajmniej całkowicie dziś zapomniana. Wczoraj w The Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku otwarta została wystawa rysunków Buchingera z kolekcji Ricky’ego Jaya. Z kolei 1 marca bieżącego roku ukaże się biografia artysty Matthias Buchinger: The Greatest German Living pióra R. Jaya.

Bibliografia

1. Grose F., A Classical Dictionary of the Vulgar Tongue, Londyn 1788, s. 44.
2. Hodgkin J., Being notes of some of the printed books, manuscripts, historical documents, medals, engravings, pottery, etc., etc., collected 1858-1900, t. 1, Londyn 1902, s. 45.
3. Jackson H., The Anatomy of Bibliomania, Nowy Jork, 1950, s. 499.
4. Kirby R., Kirby’s Wonderful and Eccentric Museum; Or Magazine of Remarkable Characters, 1820, t. 2, s. 3-4.
5. Wilson H., Caulfield J., Matthew Buchinger, The Little Man of Nuremburg, [w:] The Book of Wonderful Characters Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons in All Ages and Countries, Cambridge 2012, s. 79-80.
6. Wood E., Giants and Dwarfs, Londyn 1868, s. 287-297.
7. Herrreinspaziert, Der Spiegel, 1987, nr 17, s. 260.
8. Matthew Buchinger, The Dublin Penny Journal, 1833, nr 44, s. 8.

1. Wilson H., Caulfield J., Matthew Buchinger, The Little Man of Nuremburg, [w:] The Book of Wonderful Characters Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons in All Ages and Countries, Cambridge 2012, s. 79-80. [↩]
2. Matthew Buchinger, The Dublin Penny Journal, 1833, nr 44, s. 8. [↩]
3. Wilson H., Caulfield J., Matthew Buchinger, The Little Man of Nuremburg, [w:] The Book of Wonderful Characters Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons in All Ages and Countries, Cambridge 2012, s. 79-80. [↩]
4. Kirby R., Kirby’s Wonderful and Eccentric Museum; Or Magazine of Remarkable Characters, 1820, t. 2, s. 3-4. [↩]
5. Wilson H., Caulfield J., Matthew Buchinger, The Little Man of Nuremburg, [w:] The Book of Wonderful Characters Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons in All Ages and Countries, Cambridge 2012, s. 79-80. [↩]