„Rzeczpospolita Obojga Narodów 1501-1795” - J. Topolski - recenzja

Rzeczpospolita Obojga Narodów to nie tylko szlachta i coraz większe ograniczenie władzy królewskiej, ale także zmiany w gospodarce i kulturze. Każdy z aspektów życia RON został dokładnie opisany w pracy Jerzego Topolskiego.

Sięgając po książki wybitnego polskiego historyka Jerzego Topolskiego (1928-1998) mamy pewność, że treści, jakie w nich znajdziemy są wartościowe a sama praca jest dobrze napisana. Nie inaczej jest z Rzeczpospolita Obojga narodów 1501-1795 wydaną w 2015 r. przez Wydawnictwo Poznańskie.

Autor nie tylko skupił się na unii lubelskiej, ale rozszerzył przedstawiane dzieje od XVI wieku. Zwłaszcza na początku pracy znajdziemy nawiązanie także do końcówki XV wieku.

Cała książka została podzielona na trzy części:

• 1501-1618 → ta część, jak czytamy we wstępie, jest najobszerniejsza. Jej zadaniem jest przede wszystkim wprowadzenie czytelnika w zmiany, jakie zaczęły zachodzić w Polsce w XVI wieku. To tu mamy najwięcej informacji również o wieku poprzednim. Bardzo obszernie została omówiona sytuacja gospodarcza kraju, a także kultura. Szczegółowo przedstawiono m.in. sytuację chłopów czy rozwój miast. Wśród rozdziałów tej części znajduje się również polityka, jak chociażby walka o dominium Maris Baltici. Rok 1618 został wybrany przez Topolskiego z powodu tzw. długiego wieku [„W sumie jednakże „długi” XVI wiek, tak jak jest on często w historycznej literaturze określany (tzn. aż do wybuchu wojny trzydziestoletniej w 1618 roku) był w Polsce okresem o swoistych cechach (…)”(s.11)]
• 1618-1733 -> daty, jakie wybrano tym razem autor argumentuje w ten sposób, że rok 1733, który kończy panowanie Augusta II ma również uzasadnienie w gospodarce, gdzie zaczął następować rozwój. W tej części nie brakuje także omówienia sytuacji gospodarczej i kulturalnej, jednak nie jest ona wysunięta na pierwszy plan, jak to miało miejsce w części pierwszej. Więcej miejsca poświęcono polityce (zwłaszcza polityce zagranicznej Wazów) oraz administracji.
• 1733-1795 → podobnie jak w części drugiej jest mniej o gospodarce i kulturze, a więcej o polityce. Jest to również najkrótsza część, gdzie czytamy o próbach reform tuż przed pierwszym rozbiorem oraz już po zniknięciu Polski z mapy świata.

Zarówno część pierwsza, jak i druga została opatrzona wstępem („Charakterystyka ogólna okresu”). Z informacji, jaka została zawarta na początku książki było to konieczne ze względu na obszerne ramy chronologiczne, jakie przedstawiają. Część trzecia, ponieważ obejmuje krótsze lata, nie posiada takiego wstępu.

Mapy znajdziemy zarówno w środku publikacji, jak i na samym końcu. Są one uzupełnieniem całości, jednak przydałoby się ich nieco więcej. Podobnie jest z tabelami, a właściwie z tabelą. Umieszczono jedynie jedną, większa ich ilość z pewnością dałyby bardziej przejrzysty obraz przedstawianym tak szczegółowo informacjom. Plusem na pewno jest sam wygląd. Twarda oprawa sprawdza się przy tak dużej liczbie stron i ułatwia trzymanie książki. Publikacje Jerzego Topolskiego zostały napisane łatwym językiem i mimo że za minus niniejszej pracy uznałam zbyt rozbudowane zdania, to sama treść jest łatwa w odbiorze. Autor nie stosował trudnego słownictwa, więc nawet osoby, które rozpoczynają przygodę z historią łatwo odnajdą się w omawianych wydarzeniach.

Za minus uznałam również brak przypisów oraz bibliografii. Praca ma ponad 800 stron i dotyczy nie tylko polityki, ale szczegółowo omawia także gospodarkę i kulturę. Przy tak obszernej publikacji, która niewątpliwie stanowi dobre źródło wiedzy, powinny znaleźć się chociaż wskazówki bibliograficzne. W tekście pojawiają się zdania typu „cytujemy za…„, ”jak pisał w swojej pracy…”, jednak nie zawsze znamy tytuł książki, z jakiej one pochodzą. Są to jedyne wady, jakie mogę zarzucić tej pracy. Treść jest niewątpliwie bardzo interesująca i w wyczerpujący sposób omawia wszystkie aspekty życia w Polsce epoki nowożytnej.

Plus/minus:

Na plus:

+ odwołania do wcześniejszych lat (porównania sytuacji w Polsce XVI wieku do końcówki wieku XV)

+ szczegółowe opisy (zwłaszcza przy sytuacji gospodarczej)

+ wydanie

+ mapy

+ język

Na minus:

- brak przypisów

- brak bibliografii

- miejscami zbyt długie zdania, które zawierają kilka pobocznych wątków

Tytuł: Rzeczpospolita Obojga Narodów 1501-1795

Autor: Jerzy Topolski

Wydawca: Wydawnictwo Poznańskie

Rok wydania: 2015

ISBN: 978-83-7976-323-8

Liczba stron: 832

Oprawa: twarda

Cena: 79,90

Ocena recenzenta: 9,5/10