„Błękitna dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera” – T. Zubiński - recenzja

Walki na froncie wschodnim z Rosjanami w latach 1941-1945 angażowały nie tylko siły niemieckie, ale również wielu ochotników z europejskich państw. Jednymi z nich byli Hiszpanie, którzy służyli w tzw. Błękitnej Dywizji.

„Zniszczenie Rosji jest koniecznością historyczną i niezbędne dla przyszłości Europy. Śmierć Związkowi Radzieckiemu! Dlatego dobrze się stało i jest dobra wiadomość, że zapadła decyzja rządu hiszpańskiego o wysłaniu jednostki ochotniczej do walki przeciw komunizmowi na froncie rosyjskim”.

Tymi oto słowami minister spraw zagranicznych Hiszpanii Ramón Serrano-Súner przemówił do zebranych mieszkańców Madrytu, w kilka dni po wybuchu wojny pomiędzy III Rzeszą a ZSRR. W Hiszpanii rządzonej przez generała Francisco Franco zapanowała olbrzymia radość. Dnia 1 lipca 1941 roku rozpoczęła się rekrutacja ochotników do dywizji, która miała wyruszyć na wschód, aby wspomóc Niemców w walce z komunistami. Tak oto rozpoczęła się niezwykle ciekawa historia 250 Dywizji Wehrmachtu, tzw. Błękitnej Dywizji, której losy postanowił opisać Tadeusz Zubiński.

Książka Zubińskiego została podzielona na kilka rozdziałów. Autor swoją narrację rozpoczyna od krótkiego przedstawienia historii hiszpańskiej wojny domowej w latach 1936-1939. Kolejne rozdziały książki koncentrują się już przede wszystkim na dziejach La División Azul. Trzeba jednak napisać, że Zubiński porusza również zagadnienia związane z polityką zagraniczną generała Franco w latach 1939-1945, Błękitnym Legionem – kontynuatorem dywizji, która została wycofana z frontu w 1943 roku, czy służbą Hiszpanów w innych jednostkach niemieckich. Nie zabrakło również paru słów o hiszpańskich asach przestworzy i ich sukcesach na froncie wschodnim. Na plus zaliczę dwa rozdziały, w których poruszane są zagadnienia Hiszpanów służących po drugiej linii frontu – w szeregach komunistów i aliantów zachodnich. Wspomniane rozdziały są świetnym uzupełnieniem pracy (zresztą czytelnik sam zauważy, że pełnią one rolę swego rodzaju aneksu) i pokazują, że nie wszyscy mieszkańcy Hiszpanii przywdziali mundur w kolorze feldgrau. W książce nie zabrakło również kilku polskich wątków, które nie są wyłącznie związane z pobytem Hiszpanów w okupowanej Polsce, ale również relacjami sprzed 1939 roku.

Błękitna dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera to pozycja popularnonaukowa, która została oparta w dużej mierze na publikacjach hiszpańskojęzycznych. Zubiński w swojej narracji bardzo często cytuje pamiętniki i wspomnienia hiszpańskich weteranów, ale również niemieckich i rosyjskich. Autor korzystał również z prasy hiszpańskiej, w której były poruszane zagadnienia związane z Błękitną Dywizją. Rozdział zatytułowany Pokłosie świetnie obrazuje fenomen i popularność błękitnych legionistów na przestrzeni ostatnich 70 lat. Samą pracę czyta się bardzo dobrze. Nie przeraża faktografią, nie zanudza i dostarcza czytelnikowi kilka godzin ciekawej lektury. W książce zamieszono dwie wkładki ze zdjęciami, udostępnione wydawcy przez fundację Błękitnej Dywizji w Hiszpanii. Wydawnictwo Poznańskie cechuje staranność w wydawaniu publikacji, choć tym razem w paru miejscach książki występuje powtórzenie narracji. Szkoda, że w publikacji nie została zamieszczona bibliografia prac, z których korzystał autor. Taka lista, wraz z podaniem książek przetłumaczonych na język polski, byłaby niezwykle pomocna dla osób, pragnących poszerzyć swoją wiedzę na temat hiszpańskiej jednostki. Choć w pracy została doskonale przedstawiona organizacja dywizji, można było zamieścić w osobnym aneksie jej schemat organizacyjny, który stosuje się przy tego rodzaju pracach.

Przystępowałem do lektury książki, mając nadzieję, że dostarczy mi ona wyczerpujących informacji dotyczących Błękitnej Dywizji. Po lekturze mogę napisać, że tak też się stało. Praca Zubińskiego, pomimo swojego popularnonaukowego charakteru, jest książką, z którą warto się zapoznać. Nie będę ukrywał, że wciąż musimy czekać na pracę polskiego historyka, który opisze dzieje dywizji, opierając się na źródłach znajdujących się w archiwach niemieckich, rosyjskich a przede wszystkim hiszpańskich. Błękitna dywizja to praca, którą czyta się bardzo przyjemnie, można z niej dużo się dowiedzieć, lecz pozostawia po sobie pewne uczucie niedosytu.

Plus/Minus

Na plus:

+ interesujące tematyka, mało znana polskiemu czytelnikowi

+ praca, pomimo charakteru popularnonaukowego, oparta na książkach hiszpańskich historyków i pamiętnikach

+ styl autora

+ dodatkowe rozdziały dotyczące służby Hiszpanów służących u boku aliantów czy popularności Błękitnej Dywizji na przestrzeni ostatnich 70 lat

+ zdjęcia

Na minus:

- błędy redakcyjne

- brak schematu dywizji w postaci aneksu.

- brak bibliografii

Tytuł: Błękitna dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera
Autor: Tadeusz Zubiński
Wydawca: Wydawnictwo Poznańskie
Data wydania: 2016
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-7976-385-6
Liczba stron: 356
Cena: ok. 42 zł
Ocena recenzenta: 7/10