10 wielkich europejskich sojuszy i imperiów, które upadły |
Wkrótce Brytyjczycy zdecydują o kształcie Unii Europejskiej. Ich ewentualny Brexit może być początkiem końca tego polityczno-gospodarczego sojuszu. Historia Europy zna już wiele przypadków podobnych związków państw i narodów, które ulegały rozpadowi.
Cesarstwo Rzymskie
Cesarstwo Rzymskie w 117 r.
Za początek Cesarstwa Rzymskiego uznaje się 27 r. p.n.e., gdy po śmierci Juliusza Cezara i pokonaniu jego zabójców Gajusz Oktawiusz otrzymał od senatu tytuł augusta. Największy zasięg terytorialny cesarstwo osiągnęło w II w. n.e. za panowania cesarza Trajana. Obejmowało wówczas cały basen Morza Śródziemnego. Od dzisiejszych Portugalii po Irak, od Wielkiej Brytanii po Egipt. Rozpad cesarstwa nastąpił w 395 r., kiedy zostało podzielone na część zachodnią i wschodnią. Ostateczny upadek nastąpił na skutek wędrówek ludów, które położyły kres cesarstwu zachodniorzymskiemu w 476 r.
Imperium Karolińskie
Mapa rozwoju Imperium Franków w latach 481-814
Monarchia Karola Wielkiego pod koniec jego rządów obejmowała obszar ok. miliona km². U szczytu swojej potęgi zajmowała teren takich dzisiejszych państw, takich jak: Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Austria, Szwajcaria i Włochy. Po śmierci Karol tereny imperium zostało podzielone pomiędzy jego synów: Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego. Ustalenia z traktatu w Verdun dały podwaliny pod wykształcenie się w przyszłości państwa francuskiego i niemieckiego.
Cesarstwo Bizantyńskie
Cesarstwo Bizantyńskie w 555 r.
Powstanie Cesarstwa Bizantyjskiego jest związane z dwoma datami. Pierwszą z nich jest rok 330, gdy Konstantyn Wielki przeniósł stolicę Cesarstwa Rzymskiego do Konstantynopola. Jako drugą datę należy wskazać rok 395, gdy Teodozjusz I Wielki podzielił Imperium Romanum na zachodnie i wschodnie. Cesarstwo podobnie, jak jego stolica miało swoje wzloty i upadki. W 550 r. Justynianowi I Wielkiemu udało się na krótki czas opanować tereny dawnego Cesarstwa Rzymskiego znajdujące się nad basenem Morza Śródziemnego (Italię, Hiszpanię i Afrykę). Ponownie do swojej potęgi Bizancjum powróciło za panowania Bazyliego II Bułgarobójcy. Do cesarstwa przyłączył całe Bałkany oraz teren południowych Włoch. Zdobycie w 1204 r. przez krzyżowców Konstantynopola utrwaliło podział na chrześcijaństwo zachodnie i wschodnie, ale nie doprowadziło do ostatecznego upadku cesarstwa. To nastąpiło w 1453 r., gdy Konstantynopol zdobyli ekspansywni w tym rejonie Turcy.
Związek Hanzeatycki
Zasięg Hanzy około 1400 r.
To przykład gospodarczej unii miast średniowiecznej Europy powstałej w XIII w. Kartel, którym była dążył do monopolizacji źródeł zaopatrzenia i rynków zbytu. Wzajemna pomoc członków utrudniała handel miastom i kupcom spoza układu. W szczytowym okresie do Hanzy należało 160 miast, w tym m.in. Hamburg, Kraków, Lubeka, Gdańsk, Toruń, Berlin i Groningen. Delegaci spotykali się na zjazdach, na których ustanawiali najbliższą politykę handlową. Ostatni zjazd odbył się w 1669 r. Hanza nie wytrzymała konkurencji ze strony Anglii, Holandii, państw unii kalmarskiej, a także z powodu utraty niezależności miast na rzecz centralnych ośrodków władzy.
Unia kalmarska
Unia kalmarska w 1397 r.
Unia kalmarska została zawarta w 1397 r. między Danią, Norwegią i Szwecją. Wedle jej postanowień jej członkowie mieli mieć wspólnego władcę i razem prowadzić wojny. Jednakże od początku jej trwania zaburzona była równowaga w interesach poszczególnych członków. Już pierwszy wspólny władca Eryk Pomorski został zdetronizowany, ze względu na prowadzenie polityki dyktowanej głównie interesem Danii, co wzbudziło niezadowolenie pozostałych państw. W efekcie wybuchło powstanie, które pozbawiło Eryka korony. Unia formalnie przetrwała do 1523 r., gdy zebranie stanów szwedzkich wybrało królem Gustawa Wazę.
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Rzeczpospolita Obojga Narodów w 1635 r.
Związek Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego usankcjonowany unią lubelską w roku 1569 zwykło się nazywać Rzeczpospolitą Obojga Narodów. To państwo, które u szczytu swojej potęgi w 1634 r. obejmowało terytorium 990 tys km². Dziś w jego granicach znalazłyby się terytoria Polski, Litwy, Rosji, Białorusi, Ukrainy, Łotwy i Estonii. Od połowy XVII w. następował jego stopniowy upadek. Ostatecznie na skutek wewnętrznych problemów politycznych oraz wrogości sąsiadów Rzeczpospolita Obojga Narodów została podzielona pomiędzy: Rosję, Prusy i Austrię. Zniknęła z map świata w 1795 r.
Cesarstwo Francuskie
Cesarstwo Francuskie w 1812 r.
Cesarstwo Francuskie powstało na skutek podbojów i polityki Napoleona Bonaparte. Obejmowało liczne protektoraty i państwa zależne, jednym z nich było Księstwo Warszawskie. W 10 lat Cesarzowi Francuzów udało się opanować prawie całą kontynentalną Europę. Upadło po katastrofalnej dla Wielkiej Armii Napoleona wyprawie na Rosję, po której francuskiego wodza odesłano na Elbę. Próba Napoleona odzyskania władzy nad Europą zakończył się niepowodzeniem. 100 dni Napoleona zakończyła bitwa pod Waterloo.
Austro-Węgry
Austro-Węgry w 1910 r.
To dualistyczna monarcha stworzona przez austriackiego cesarza Franciszka Józefa I w 1867 r. Z przekształcenia Cesarstwa Austriackiego powstało wielonarodowe państwo związkowe z Austrią i Węgrami połączonymi unią realną. W jego skład wchodziły terytoria (w całości lub w części) dzisiejszej Austrii, Węgier, Polski, Ukrainy, Rumuni, Chorwacji, Serbii, Włoch, Czech, Słowacji, Słowenii i Bośni i Hercegowiny. Monarchia austro-węgierska upadła w 1918 r. Przyczyną rozpadu cesarstwa było jego osłabienie na skutek I wojny światowej oraz silne ruchy niepodległościowe podbitych narodów. Jednym z beneficjentów upadku Austro-Węgier była Polska.
III Rzesza
III Rzesza w 1942 r.
Mająca przetrwać tysiąc lat III Rzesza Niemiecka faktycznie funkcjonowała w latach 1933-1945. Była to nazwa państwa niemieckiego rządzonego przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników kierującą się narodowo socjalistyczną ideologią. Napędzana pragnieniem Adolfa Hitlera do zwiększenia przestrzeni życiowej dla Niemców wywołała II wojnę światową. Armia niemiecka wraz ze swoimi sojusznikami szybko opanowała większość Europy mordując przy tym miliony ludzi. Kres polityce Hitlera przyniosła jego nieudana inwazja na ZSRR, a następnie koalicja państw alianckich ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią na czele. W 1945 r. III Rzesza przestała istnieć, a jej tereny zostały podzielone na dwa odrębne państwa niemieckie.
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
ZSRR w 1989 r.
Ostatnim wielkim blokiem państw, który upadł w Europie (można tutaj wymienić jeszcze Jugosławię) był Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Powstał w 1922 r. z połączenia Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, Białoruskiej SRR, Zakaukaskiej FSRR i Ukraińskiej SRR. Było to komunistyczne imperium, którego wszystkie części i państwa zależne musiały realizować politykę partii komunistycznej. Po II wojnie światowej Moskwa faktycznie władała całą Europą Środkowo-Wschodnią. Militarne i gospodarcze cele ZSRR realizowały rządy PRL, NRD, Czechosłowacji, Węgier etc. Niewydolność gospodarcza ZSRR i przegrany wyścig zbrojeń ze Stanami Zjednoczonymi umożliwił w krajach Bloku Wschodniego powstanie silnych ruchów narodowych. W 1991 r. ZSRR przestało istnieć, z jego podziału wyodrębniło się 15 nowych państw, a kraje takie jak PRL, czy Węgry uzyskały niezależność.
Mapy pochodzą ze zbiorów Wikipedii, wykorzystano grafiki na licencji CC-BY-SA 3.0
* * *
Na pewno przykładów podobnych związków jest więcej, chociażby wspomniana Jugosławia lub pominięte w wyliczeniu Święte Cesarstwo Rzymskie. Przyczyny ich upadków były różne, ale głównie były nimi problemy gospodarcze, ruchy narodowe lub kryzys polityczny. Zapraszam do dyskusji nad powodami tendencji do powstawania w Europie podobnych sojuszy, a także nad powodami ich upadków. Wreszcie czy Unia Europejska lub NATO podzieli los Cesarstwa Rzymskiego?
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Nic nie trwa wiecznie. Czeste sojusze w Europie biora sie z zaawansowania cywilizacyjnego starego kontynentu i kultury politycznej. To tez racjonalna strategia na prsetrwanie. Wymienione powyzej zwiazki z reguly byly przymusowe do Unii Europejskiej kraje same chca nalezec.
unia europejskagdzie?/
Artykuł całkowicie pomija imperium, które rozciągało się na wszystkie kontynenty (poza Antarktydą) i o którym z tego powodu mówiło się, że było to imperium, w którym „słońce nigdy nie zachodziło”. To było imperium, które dosłownie rozpadło się na naszych oczach - w ciągu ćwierćwiecza po II wojnie światowej. To było Imperium Brytyjskie.
Ale trudno je nazwać za europejskie, w tym sensie, że jego większość znajdowała się poza kontynentem.
Większość ZSRR też znajdowała się poza kontynentem europejskim. Większa część Cesarstwa Bizantyńskiego również. Nie ma sensu twierdzić, że Imperium Brytyjskie nie było mocarstwem europejskim - przecież metropolia znajdowała się w Europie, a Brytyjczycy narzucali swym poddanym europejskie porządki.
Cesarstwo Bizantyjskie nigdy nie istniało.
cooooooo?/??????
pomija nie tylko imperium ale i Polskę z okresu II wojny światowej „ Armia niemiecka wraz ze swoimi sojusznikami szybko opanowała większość Europy mordując przy tym miliony ludzi. Kres polityce Hitlera przyniosła jego nieudana inwazja na ZSRR, a następnie koalicja państw alianckich ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią na czele.” to „niewinne” przemilczenie to manipulacja którą uprawia dziki zachód - wymazania Polski z historii II w.sw.gdzie po wojnie nie doliczono się 10 mln.Polaków,to mniejszość chazarska w Polsce pisze Nasza historie ‚dlatego jest tak potwornie zniekształcona,zakłamana i wroga Polakom! .Artykuł ten jest niewiarygodny i tendencyjny.
Jeszcze Imperium Osmańskie. Ale artykuł pokazuje z jednej strony jak kruche są wielkie militarne imperia, z drugiej pokazuje, że nic nie trwa wiecznie. Przyszłość mają tylko państwa narodowe, byle w pokojowej kooperacji. Jednak dążenia do „unii”, „sojuszy”, „układów” będzie zawsze silne, bo to się opłaca. Kiedyś zawiązywano głównie sojusze militarne, dziś gospodarcze.
Wskaż mi państwo narodowe, które istnieje tak długo jak istniały imperia.
Jaja sobie robisz?
Wlk brytanie,Francja,Polska,Niemcy,Hiszpania,Grecja.
Teoretycznie najmlodsza w tym gronie Polska ma tysiac lat.
O takim egipcie juz nie wspomne.
„100 dni Napoleona zakończyła bitwa pod Austerlitz.” Hm, to jakaś inna nazwa Waterloo? 😛
Poprawili, każdy ma swoje Waterloo 😛
Na myśl przychodzi mi jeszcze Beneluks, Trójprzymierze, Dwuprzymierze oraz Liga Święta.
Krzyżowcy zdobyli Konstantynopol w 1204 r., a nie w 1024.
Jeszcze tylko Unia Europejska
Dobra, a co z Jugosławią??
Jest wymieniona na koncu. Pewnie i na zestawienie 20 przykladow by sie znalazly sojusze.
może za mała?
I a gdzie Lech i Lechia ? pozostałość 3 cywilizacji!!!
na wagary się chodziło i nie zna się kronik Polskich.
Waść chyba kpisz.
Lechia! Ten producent pasty do zębów?
Między imperium a sojuszem jest różnica.