Rozpoczęto badania ofiar zbrodni wołyńskiej

Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów rozpoczęła w Szczecinie badania 14 ludzkich szkieletów, które odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych w Jaworniku Ruskim k. Przemyśla. Badacze podejrzewają, że są to ofiary ukraińskich nacjonalistów z lat 40. ub. wieku.

Zbrodnia w Lipnikach

Szczątki zostały odnalezione podczas śledztwa prowadzonego przez rzeszowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Badania genetyczne poprzedzają badania antropologiczne i sądowe, ponieważ badacze muszą sprawdzić płeć, oszacować wiek i sprawdzić obrażenia ofiar. Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmu zwraca się więc z apelem do osób, które mogą być spokrewnione z ofiarami zbrodni wołyńskiej o oddawania materiału porównawczego.

Kim były ofiary?
Historycy IPN stawiają dwie hipotezy dotyczące losów osób, które straciły życie w Jaworniku Ruskim. Pierwsza z nich mówi o ofiarach cywilnych, które mogły zostać wyprowadzone z okolicznych miejscowości. Historycy nie wykluczają także możliwości, że są to żołnierze wojska polskiego, którzy mogli wziąć udział w potyczce z jednostkami ukraińskimi. Po dostaniu się przez nich do niewoli, dokonano na nich egzekucji.

Nietypowe znaleziska obok szkieletów...

Ekshumacje przeprowadzono w lipcu bieżącego roku. Szkielety, które zostały odkryte w Jaworniku Ruskim nieopodal Przemyśla, były wrzucone do jamy grobowej o wymiarach dwa na trzy metry i leżały w dwóch warstwach. W pierwszej z nich było dziewięć,a w drugiej pięć ciał. Jako zbiorową mogiłę wykorzystano najprawdopodobniej niezadaszone stanowisko UPA, na co wskazują odnalezione wokół grobu liczne łuski po amunicji. Dodatkowo przy dwóch ciałach znalezione szkaplerze. Jeden z nich wykonany był ze srebra, a drugi możliwe, że z cyny. Umieszczone na nich napisy są w języku polskim. To jednak nie wszystkie znaleziska: przy jednym ze szkieletów odkryto sygnet, który był zaciśnięty w dłoni ofiary. Na sygnecie znajdowały się inicjały: duża litera H, w którą została wpisana litera K.

Do tej pory nie identyfikowaliśmy szczątków zbrodni wołyńskiej. Uważamy, że powinny być szczególnie potraktowane, gdyż możemy odnaleźć ofiary cywilne: kobiety i dzieci. Nasza działalność pokazuje, że możliwe jest przywrócenie nazwisk zbiorowej pamięci narodowej. Nie tylko identyfikujemy bohaterów narodowych, jak w przypadku ekshumacji na powązkowskiej Łączce. W ubiegłym roku udało się nam ustalić dane osobowe dwóch osób cywilnych, które były pochowane na terenie więzienia w Białymstoku – powiedział Ossowski.

Przywracamy nazwiska

Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów powstała w 2012 r. Do tej pory przywróciła nazwiska 62 bohaterom wojennym oraz ofiarom cywilnym. W ramach projektu naukowcy zakończyli badania nad 280 szczątkami. Nie zostały one zidentyfikowane ze względu na brak porównawczego materiału genetycznego.

Obecnie szczecińscy specjaliści analizują szczątki około 800 osób. Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów posiada w swoich zbiorach ok. 1500 próbek porównawczych materiału genetycznego.
Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów jest wspólnym przedsięwzięciem IPN i Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie polegającym na gromadzeniu, porównywaniu i identyfikacji materiału genetycznego ofiar terroru komunistycznego i rodzin zaginionych bądź zmarłych.

Rozpoczęte badania to nowy rozdział w działalności Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmu, gdyż badacze nie zajmowali się do tej pory ofiarami zbrodni wołyńskiej.