„Cudowny lek” - T. Goetz – recenzja

W dzisiejszych czasach większość chorób można pokonać za pomocą antybiotyków lub innych terapii. Zwyczajna infekcja w większości przypadków mija po tygodniowym zwolnieniu lekarskim. Nie zawsze jednak tak było. Jeszcze przy końcu XIX w. śmierć z powodu grypy była czymś zwyczajnym. Zmieniło się to dzięki grupce ludzi, którzy dokonali przełomu w medycynie.

Dzisiaj trudno sobie wyobrazić, że niespełna 130 lat temu poziom wiedzy na temat przyczyn występowania chorób nie zmienił się prawie wcale od czasów Galena. Chociaż coraz lepiej poznawano anatomię człowieka i zasady funkcjonowania organizmu człowieka, to przyczyny chorób wciąż pozostawały zagadką. Właśnie o ludziach, którzy zmieniali ten stan rzeczy, opowiada Cudowny lek Thomasa Goetza.

Autor skupia się w pierwszej części na pracach prowadzonych przez Roberta Kocha, prowincjonalnego niemieckiego lekarza, który dzięki swojemu zapałowi i samozaparciu odkrył i opisał bakterie wąglika. Efekty jego pracy nie spotkały się jednak z natychmiastową akceptacją. Wielu przedstawicieli medycznej profesji nie chciało przyjąć nowych odkryć. Uważali, że istota tak potężna jak człowiek nie może być pokonana przez coś, co nie jest nawet widoczne gołym okiem. Nie oznacza to, że najnowsze osiągnięcia były znane jedynie wąskiemu gronu naukowców. Dzięki prasie dowiedział się o nich cały świat.

W następnych rozdziałach książki autor przedstawił również sylwetkę Ludwika Pasteura. Ukazał rywalizację pomiędzy nim a Kochem, która spowodowana była nie tylko zawodowym zacięciem, ale także uczuciami narodowymi. Wielu publicystów  mówiło wręcz o kolejnej wojnie prusko-francuskiej. Niestety, postać Pasteura została nakreślona zbyt skrótowo. Autor poświecił mu znacznie mniej miejsca niż Kochowi. Być może moje nadmierne oczekiwania wzbudził polski tytuł, w którym znajduje się nazwisko francuskiego chemika. W angielskiej wersji tytułu już go nie ma.

Na oryginalnej okładce czytelnik mógł zauważyć innego lekarza, a mianowicie Artura Conana Doyle’a. Ten bowiem, nim stał się twórcą historii o najsłynniejszym detektywie w historii, parał się medycyną. Odkrycia Kocha wzbudziły w nim ogromną ciekawość a także odegrały dużą rolę w jego życiu. Część pracy poświęcona twórcy Sherlocka Holmesa jest niewątpliwie ciekawa i stanowi w pewnym sensie biografię pisarza. Jednocześnie ze względu na koleje życia Brytyjczyka, doskonale komponuje się z fabułą książki.

Książka Goetza to nie tylko historia wybitnych naukowców, ale też opowieść o chorobach z którymi musieli walczyć. Autor kreśli czytelnikowi charakterystykę najbardziej niebezpiecznych chorób, jakie nękały ludzi w XIX wieku. Bardzo szczegółowo scharakteryzował gruźlicę. Jednocześnie robi to w sposób, który zrozumie największy laik.

Pomimo że Cudowny lek przedstawia wydarzenia sprzed ponad stu lat, miejscami jest do bólu współczesny, zwłaszcza we fragmentach poświęconych kampanii antyszczepionkowej. Niektóre strony powinny stać się lekturą obowiązkową dla osób, które nie dostrzegają sensu w prewencyjnych szczepieniach.

Książka ta jest niezmiernie interesującym przedstawieniem problemu walki o ludzkie zdrowie. Większość uwagi poświęca się polityce i wojnom, a warto zauważyć, że znacznie więcej żołnierzy ginęło z powodu chorób, jakie panowały w obozie niż na skutek odniesionych w toku działań wojennych ran.

Plus/minus:

Na plus:

+ przedstawienie mało znanego tematu

+ ukazanie stanu wiedzy medycznej w XIX w.

+ wyjaśnienie wszystkich medycznych szczegółów

+ przypisy na dole strony

Na minus:

- skrótowe przedstawienie postaci Pasteura

Tytuł: Cudowny lek

Autor:  Thomas Goetz

Wydawca: Znak Littera Nova

Rok wydania: 2015

ISBN:978-83-240-2727-9

Liczba stron: 379

Okładka: miękka

Cena: ok. 35 zł

Ocena recenzenta: 8/10

^{Redakcja merytoryczna: Malwina Lange}

^{Korekta: Joanna Maciejewska}