Dni Pamięci Ofiar Gestapo w Krakowie 2016

Muzeum Historyczne Miasta Krakowa po raz 10. organizuje obchody Dni Pamięci Ofiar Gestapo. W dniach 9 i 10 września wystawa „Krakowianie wobec terroru 1939-1945-1956” będzie otwarta w godz. 10.00-19.00 i będzie ją można zwiedzać za darmo.

W obchodach biorą udział kombatanci, przedstawiciele władz państwowych i lokalnych, kompania honorowa Wojska Polskiego, orkiestra wojskowa, uczniowie krakowskich szkół oraz mieszkańcy Krakowa i Małopolski. W programie obchodów znajdują się takie punkty jak uroczysty apel ku czci ofiar gestapo, złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową na fasadzie Domu Śląskiego przy ul. Pomorskiej 2, pokazy filmów archiwalnych czy prelekcje przygotowane przez pracowników oddziału Ulica Pomorska.

W tych dniach wszystkie wydawnictwa MHK przy ul. Pomorskiej będzie można nabyć z 25% rabatem.

Obchody zostały objęte patronatem Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz wojewody małopolskiego.

Patroni tegorocznych uroczystości

Antoni Ulatowski „Wacław„ (1922–1944) – po wrześniu 1939 gromadził i zabezpieczał broń pozostawioną przez żołnierzy polskich. Maturę zdał konspiracyjnie w czasie okupacji niemieckiej. Komendant placówki Tuchów Narodowej Organizacji Wojskowej. W 1943 w czasie próby aresztowania Antoniego Ulatowskiego przez Gestapo zginęli jego matka Antonina Ulatowska i najstarszy brat, ksiądz Roman Ulatowski. ”Wacław” uniknął aresztowania; przerzucony do Krakowa uczestniczył w kursie podchorążych, awansował na podporucznika. 6 października 1944 w Podgórzu Antoni Ulatowski, w czasie próby aresztowania jego kolegów, ostrzelał siedmioosobowy patrol niemieckich żandarmów.
Został ranny w brzuch i przewieziony do siedziby Gestapo przy ul. Pomorskiej. W czasie przesłuchania gestapowcy uzależniali udzielenie pomocy rannemu od wyjawienia tajemnic konspiracji. Po odmowie został wrzucony do jednej z cel, gdzie zmarł w wyniku upływu krwi.

Tadeusz Surzycki (1903–1941) – członek Zarządu Okręgowego Stronnictwa Narodowego w Krakowie, dyrektor Monopolu Spirytusowego w Krakowie, właściciel przedsiębiorstwa preparatów chemicznych oraz członek Rady Miejskiej w Krakowie. 5 września 1939 został członkiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy w Krakowie. Po wkroczeniu Niemców
do Krakowa znalazł się na pierwszej ogłoszonej liście zakładników. Wszedł w skład Okręgowej Rady Politycznej przy Komendzie Okręgu Służby Zwycięstwu Polski w Krakowie. Aresztowany w 1940, więziony przy ul. Montelupich, następnie został osadzony w KL Auschwitz (numer obozowy 9267). Został tam zamordowany 19 lutego 1941.

Program obchodów

9 września (piątek)
9.00 – msza święta w kościele św. Szczepana (ul. Sienkiewicza 19) w intencji ofiar Gestapo
10.00–10.50 – uroczysty apel ku czci ofiar Gestapo z udziałem żołnierzy Wojska Polskiego (ul. Pomorska 2)
11.00 – start gry miejskiej „Krajewski” poświęconej obozowi narodowemu w czasie okupacji niemieckiej
11.30–16.30 – konferencja naukowa Obóz narodowy w czasie II wojny światowej – między prawdą a mitem – sala edukacyjna przy ul. Pomorskiej 2 ***
17.00 – zakończenie gry miejskiej
17.15 – inauguracja wystawy plenerowej pt. Krakowscy narodowcy 1939–1945 na pl. Inwalidów. Wystawa poświęcona członkom obozu narodowego działającym w czasie II wojny światowej w Krakowie

10 września (sobota)
10.00; 14.00; 16.00 – oprowadzanie po wystawie stałej Krakowianie wobec terroru 1939–1945–1956 oraz byłych celach aresztu podręcznego Gestapo (konieczna wcześniejsza rejestracja: info@mhk.pl lub www.bilety.mhk.pl)
11.00–11.45 – Tak pamiętam, tak widzę – opowieść Marii Kamykowskiej o jej ojcu – Władysławie Gałce
11.45–12.30 – Adam Stabrawa – wzór żołnierza i konspiratora – dr Dawid Golik (IPN)
16.00 – Turniej: gra edukacyjna IPN IV rozbiór Polski

Program konferencji

Konferencja Obóz narodowy w czasie II wojny światowej – między prawdą a mitem - 9 września 2016 (piątek), Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, oddział Ulica Pomorska, ul. Pomorska 2
11.30–11.40 Jacek Salwiński, z-ca Dyrektora ds. naukowych MHK – powitanie gości
11.40–12.10 prof. dr hab. Bogumił Grott – Kim byli polscy narodowcy? – wykład inauguracyjny

Blok I Prowadzenie: Jacek Salwiński, z-ca Dyrektora ds. Naukowych MHK
12.10–12.30 prof. Tomasz Biedroń (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie) – Narodowa Organizacja Wojskowa w Krakowie w latach 1939–1945
12.30–12.50 Lidia Śliwa (krewna rodziny Ulatowskich) – Wojenna historia rodziny Ulatowskich
12.50–13.10 dr Rafał Sierchuła (Instytut Pamięci Narodowej, Poznań) – Lech Karol Neyman. Komendant Okręgu Krakowskiego Narodowych Sił Zbrojnych
13.30–13.50 Dyskusja

13.50–14.50 Przerwa

Blok II Prowadzenie: kustosz Monika Bednarek, MHK
14.50–15.10 Jan Engelgard (Muzeum Więzienia Pawiak) – Członkowie obozu narodowego – więźniowie Pawiaka 1939–1945
15.10–15.30 Jacek Nawrocik (Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie ) – Członkowie wielkopolskich organizacji obozu narodowego w obozie żabikowskim
15.30–15.50 Dr Mikołaj Mirowski (Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi) – Żołnierze Wyklęci – polscy czy narodowi? Refleksje wokół sporu, jak opowiadać o Żołnierzach Wyklętych
15.50–16.10 Jan Maciejewski („Pressje”) – Polscy nacjonaliści - awangarda nowoczesności
16.10–16.30 Dyskusja i podsumowanie konferencji

Historia Dni

W 2007 roku Muzeum Historyczne Miasta Krakowa oddział Ulica Pomorska zainicjowało coroczne obchody Dnia Pamięci Ofiar Gestapo, pragnąc zachować w pamięci krakowian i Małopolan tragiczną historię domu przy ul. Pomorskiej 2. Dzień ten jest obchodzony we wrześniu w związku z rocznicą przejęcia przez niemieckie formacje policyjne Domu Śląskiego (13 września 1939).

^{Źródło: krakow.pl; krakow.ipn.gov.pl}