7 ciekawostek o Karolu XII

Karol XII to niewątpliwie jedna z najciekawszych postaci w historii Szwecji. Nam, Polakom,  znany jest głównie z osadzenia na tronie Stanisława Leszczyńskiego. Najczęściej, gdy pisze się o szwedzkim królu, przytacza się wojny, w których brał udział. Jednak jaki był poza polem walki? Oto siedem ciekawostek o Karolu XII.

Karol XII

1. Karol XII urodził się w 1682 r. jako syn Karola XI i Ulryki Eleonory. Był drugim z siedmiorga dzieci oraz jedynym z pięciu synów, który przeżył. Wieku dorosłego dożyły dwie siostry. Pierwsza to Jadwiga Zofia. Poślubiła księcia Szlezwiku, Fryderyka IV. Druga to Ulryka Eleonora. Po śmierci Karola XII została królową Szwecji. Jej mężem był Fryderyk I Heski, który po abdykacji Ulryki objął szwedzki tron.

2. Karol XII odebrał staranne wykształcenie. Lekcje odbywały się codziennie w godzinach 8-11 oraz 14/15-18. Uczono go przede wszystkim umiejętności wyrażania własnych przemyśleń. W ten sposób bardzo szybko nauczył się formułowania argumentów tak, aby skutecznie przekonywać do swoich racji. Bardzo dobrze posługiwał się łaciną, niemieckim oraz francuskim. Tego ostatniego języka jednak nie lubił. Powodem był pierwszy list napisany do starej królowej Krystyny, która odpisała mu właśnie po francusku.

3. Szwedzki król słynął z zamiłowania do zwykłego (jak na króla) jedzenia. Karol uwielbiał kanapki oraz pieczoną wieprzowinę. Skąd takie preferencje? Wszystko za sprawą Aleksandra Wielkiego i Juliusza Cezara. Karol XII chciał ich naśladować, dlatego, gdy szykował się do pierwszej wojny, zrezygnował z uczt oraz bogatych strojów. To również wtedy zaczął nosić mundur, w którym widzimy go na większości obrazów.

4. Trudno ustalić ile alkoholu wypijał Karol. W niektórych opracowaniach możemy przeczytać, że, po incydencie u starej królowej, w ogóle go nie pił. Miał się wtedy upić i zahaczyć ostrogą o obrus, zrzucając przy tym część zastawy. Następnego dnia wypił podobno swój ostatni kielich wina. Natomiast szwedzki historyk Liljegren podaje, że król rano otrzymywał dzban piwa (ok. 2,6 litra), a także „zupę winną”, jednak jak zaznacza, nie da się określić czy dużo pił, bowiem podczas każdego posiłku miał gości. Nigdy też nie zanotowano niewłaściwego zachowania króla, ponadto z relacji zakonnika śląskiego wynika, że Karol pił z umiarem.

5. Karol XII nigdy nie poślubił żadnej księżniczki. Nie wybrał również oficjalnej metresy. Zbigniew Anusik w biografii szwedzkiego króla pisze, że monarcha preferował życie w cnocie, ponieważ od najmłodszych lat miał wpajane zasady religijne, które głosiły, że kościół luterański potępia związki pozamałżeńskie. Karol poświęcił się wojnom. Przebywał na nich od 18 roku życia aż do swojej śmierci w roku 1718,  miał wtedy 36 lat.

6. Szwedzki król chciał być jak najbliżej swoich żołnierzy, dlatego jadł to, co oni oraz spał z nimi w namiocie. Starał się być dla nich wzorem. Rzadko zdarzało się, że Karol podczas wypraw spał w zamku. Tak jednak było podczas jego pobytu w Saksonii. Wiadomo, że w komnacie stało łóżko bez prześcieradła, a do przykrycia był wielki koc. Łóżko nie miało, charakterystycznego dla władców, baldachimu. Rolę sedesu pełnił schowany pod łóżkiem stołek, przypominający skrzynię z otworem.

7. Nim Karol XII wyruszył na pierwszą wojnę, postanowił nieco ożywić szwedzki dwór. Za panowania jego ojca nie odbywały się żadne bale, ponieważ Karol XI był człowiekiem bardzo oszczędnym. Gdy jego syn przejął koronę, sprowadził do kraju francuskich muzyków i aktorów. Coraz częściej organizowano maskarady inspirowane dworem francuskim, a dokładnie wersalskim przepychem za czasów Ludwika XIV.

Bibliografia:

1. Anusik Z., Karol XII, Wrocław 2006.
2. Liljegren B.., Karol XII, Gdańsk 2010.
3. Wolter, Drugi najazd szwedzki, Poznań 1905.

^{Korekta: Jagoda Marek}