Kalendarium reformacji w Anglii

Angielska reformacja przechodziła swoje wzloty i upadki, gdyż jak każdy przewrót nie była łatwa do przeprowadzenia. Zapraszamy do krótkiego kalendarium, które przybliży Wam podstawy reformacji w Anglii.

1501 – Hiszpańska infantka Katarzyna Aragońska poślubię następcę Henryka VII, księcia Artura.

1502 – Książę Autor Tudor umiera, Katarzyna zostaje wdową.

1504 – Aby Katarzyna mogła ponownie wyjść za mąż – tym razem za brata Artura, Henryka – papież Juliusz II unieważnia jej małżeństwo z Arturem. Podstawą są zeznania wdowy, iż ich związek nigdy nie został skonsumowany.

1509 – umiera król Henryk VII, jego syn Henryk zostaje koronowany na króla Anglii Henryka VIII. Jedną z jego pierwszych decyzji jest poślubienie Katarzyny, która zostaje królową.

1517 – Marcin Luter publikuje swoje 95 tez na drzwiach kościoła w Wittenburgu (Niemcy). To początek reformacji w Europie.

1521 – Henryk VIII, który nie zgadza się z przekonaniami Lutra zostaje ogłoszony przez papieża Leona X „Obrońcą Wiary”.

William Tyndale, autor pierwszego angielskiego przekładu Biblii

1526 – William Tyndale publikuje pierwszy przekład Biblii na język angielski.

1527 – Mniej więcej w tym czasie Henryk decyduje się na unieważnienie małżeństwa z Katarzyną Aragońską. Informuje małżonkę o swoim zamiarze, argumentując to tym, że Katarzyna nie była dziewicą wychodząc za niego, dlatego też nie doczekali się męskiego potomka, a jedynie córki Marii. Król już wtedy darzy miłością Annę Boleyn.

1529 – Rozpoczyna się sprawa rozwodowa króla przez sąd w Anglii. Zmienia się kanclerz – kardynał Thomas Wolsey zostaje zastąpiony przez sir Thomasa Moore’a.

1530 – Zwolennik reformacji Thomas Cromwell zostaje członkiem królewskiej rady i stawia pierwsze oskarżenia przeciw duchownym.

1531 – Henryk VIII staje po stronie duchownych, którzy odmawiają papieskiej supremacji.

1532 – Wchodzi w życie Ustawa o Zakazie Apelacji, które uznaje się za jedną z podstaw rozwoju reformacji. Uniemożliwiała ona odwoływanie się sądów kościelnych do Rzymu. Ustanowiono też, że każda decyzja dotycząca prawa musi zostać zaakceptowana przez króla. Niezgadzający się z tym Thomas Moore rezygnuje z funkcji kanclerza.

1533 – Protestant Thomas Cranmer zostaje ogłoszony arcybiskupem Canterbury – uznaje on małżeństwo Henryka i Katarzyny za nieważne i udziela mu ślubu z Anną, która wkrótce rodzi córkę, Elżbietę.

1534 – Henryk wprowadza kolejne ustawy i przepisy. Jednymi z najważniejszych są Akt o Sukcesji uznający Elżbietę za prawną następczynię króla oraz Akt o Supremacji uznający monarchę za Głowę Kościoła anglikańskiego. W tym samym czasie papież Klemens VII deklaruje małżeństwo Henryka i Katarzyny Aragońskiej za ważne.

1535 – Thomas Cromwell powołuje nowych biskupów. Sir Thomas Moore oraz kardynał John Fisher zostają skazani na śmierć za to, że nie uznali zwierzchnictwa Henryka nad angielskim duchowieństwem i nie wyparli się swojej wiary. Stracony zostaje także William Tyndale, ukazuje się kolejny przekład Biblii na język angielski, tym razem autorstwa Milesa Coverdale’a.

1536 – Wchodzi w życie First Act of Dessolution, czyli ustawa o rozwiązywaniu klasztorów. Królowa Anna Boleyn zostaje oskarżona o zdradę i skazana na śmierć. Jej córka Elżbieta, podobnie jak wcześniej Maria, zostaje uznana za dziecko z nieprawego łoża. Henryk VIII ponownie się żeni – tym razem z Jane Seymour; rozpoczyna się bunt chłopów znany jako „Pielgrzymka Łaski”.

1537 – Dalsza część „Pielgrzymki Łaski”, która kończy się straceniem jej przywódców. Na świat przychodzi upragniony książę Edward, a Jane Seymour umiera.

Arcybiskup Thomas Cranmer

1539 – Second Act of Dissolution, czyli dalsze rozwiązywanie zakonów i kościołów. Za aprobatą Henryka VIII ukazuje się druga edycja przekładu Biblii autorstwa Coverdale’a znana pod nazwą Great Bible.  Była to pierwsza autoryzowana edycja angielskiej Biblii i na mocy zarządzenia królewskiego była udostępniona każdemu wiernemu w każdym kościele w Anglii.

 1540 – Henryk VIII żeni się po raz czwarty – tym razem z protestantką Anną Kliwijską. Król nie jest zadowolony z nowej wybranki i oskarża o małżeństwo Cromwella, który oskarżony za herezję oddaje głowę katu.

1547 – targany wątpliwościami dotyczącymi dogmatów, raz zakazując raz promując angielską Biblię, Henryk VIII umiera, mając u boku swoją szóstą żonę Katarzynę Parr. Koronowany zostaje nowy król, zaledwie dziesięcioletni Edward VI, Cranmer zaś publikuje po raz pierwszy Firts Book of Homilies.

1549 – Thomas Cranmer wprowadza The First Book of Common Prayer, czyli modlitewnik w języku angielskim.

1552 – Ukazuje się The Second Book of Common Prayer.

1553 – Umiera Edward VI, który na swoją sukcesorkę wybiera protestancką kuzynkę Jane Grey. Mimo to Maria Tudor odbiera jej tron i zostaje pierwszą królową samodzielnie władającą Anglią.

1554 – Odbywa się egzekucja na Jane Grey oraz jej mężu i innym spiskowcach. Maria I przywraca na angielską ziemię katolicyzm, co kończy się buntem protestantów, niezgadzających się na ślub królowej z Filipem II Hiszpańskim. Bunt jednak zostaje stłumiony, a Maria wychodzi za mąż za Filipa.

1556 – Thomas Cranmer zostaje stracony.

1558 – Umiera Maria I. Nie zostawiwszy potomka swoim następcą mianuje swoją siostrę Elżbietę.

1559 – Królowa Elżbieta wprowadza w życie Akt Supremacji, ogłaszając się Głową Kościoła w Anglii. Ukazuje się także Akt o Jednorodności, który reguluje sytuację religijną w kraju; ponownie wchodzi w życie The Book of Common Prayer. Pomimo tego dopuszczono wolność przekonania o transsubstancjacji, czyli przemianie chleba i wina w ciało i krew Chrystusa.

Jakub I Stuart

1568 – Ukazuje się Bishop’s Bible, która stanowiła podstawę do prac nad najpopularniejszym angielskim przekładem – Biblią Króla Jakuba.

1571 – Wprowadzona zostaje The Second Book of Homilies.

1587 – Elżbieta podejmuje decyzję o egzekucji Marii Stuart, królowej Szkotów, która była wspierana przez katolików w Anglii.

1588 – Wielkie zwycięstwo nad hiszpańską Armadą.

1603 – Umiera Elżbieta I, która wyznacza na swojego sukcesora Jakuba VI Szkockiego, syna Marii Stuart. Zostaje on ogłoszony w Anglii Jakubem I.

1611 – Po raz pierwszy zostaje opublikowana Biblia Króla Jakuba, która była trzecim angielskojęzycznym wydaniem Biblii.

1625 – Umiera Jakub I, królem zostaje Karol I.

1642 – Wybucha Wojna Domowa, która doprowadziła ostatecznie do egzekucji Karola I, wygnania jego następcy Karola II oraz utworzenia protektoratu przez Oliviera Cromwella, który nie zgadzał się z przekonaniami monarchów.

1649 – Egzekucja Karola I.

1660 – Przywrócenie na tron króla Karola II.

1685 – Śmierć Karola II, w ostatnich chwilach życia miał przejść na katolicyzm. Nowym monarchą ogłoszony zostaje Jakub II Stuart.

1688 – Wybuchła rewolucja znana pod nazwą The Glorious Revolution, czyli Chwalebna Rewolucja. Doprowadziła ona do obalenia króla Jakuba II, który zastąpiony został przez Wilhelma III i Marię II. Miała doprowadzić do tego m.in. zbyt duża tolerancja religijna Jakuba II, która spotkała się z niezadowoleniem Parlamentu.