„Historia obrazów. Od ściany jaskini do ekranu komputera.” – D. Hockney, M. Gayford – recenzja

Czy ktokolwiek zastanawia się dziś, czym jest obraz? Część z czytających stwierdzi – nad czym tu się w ogóle zastanawiać? Parafrazując pierwszą polską encyklopedię: obraz, jaki jest, każdy widzi. Nic bardziej mylnego. David Hockney i Martin Gayford w książce Historia obrazów udowadniają nam, że obrazy kryją w sobie o wiele więcej tajemnic, niż nam się wydaje.

Książka to zapis rozmowy-rzeki pomiędzy angielskim artystą Davidem Hockneyem a krytykiem sztuki Martinem Gayfordem. Rozmowa ta odwołuje się do wcześniejszej książki Hockneya Wiedza tajemna. Sekrety technik malarskich Dawnych Mistrzów, w której przedstawia on tezę, że europejscy malarze znali efekt działania soczewki i lustra na długo przed wynalezieniem fotografii. Historia obrazów rozwija temat i ukazuje perspektywę spojrzenia na obrazy nie tylko na Zachodzie, rozumianym jako Europa i USA, ale także na Dalekim Wschodzie – w Chinach i Japonii.

Autorzy budują narrację wokół obrazów. Przedstawiają chronologicznie ich historię, nie odwołują się jednak do standardowych podziałów stosowanych w historii sztuki. Nie dzielą ich wedle epok czy rodzajów wynikających z podziału na techniki wykonania lub tematykę, ale według sposobu, w jaki ludzie przez wieki starali się przedstawiać otaczającą ich rzeczywistość, jak artyści patrzyli na otaczający ich świat i co widzieli, a następnie, jak starali się to oddać na płaszczyźnie. Nie chodzi jedynie o płaszczyznę obrazu czy fotografii, ale także o obrazowe przedstawienia w filmie.

Odbywamy więc z autorami fascynującą podróż przez wieki, która pozwala nam spojrzeć na obrazy w całkiem nowy sposób. Na te, które wszyscy doskonale znamy, jak Portret małżonków Arnolfinich Jana van Eycka, oraz na te, które są mniej znane. Pozwala spojrzeć całkowicie dosłownie – książka jest bardzo bogato ilustrowana. Niemal każdy przywoływany w tekście obraz, fotografia czy film pojawiają się w publikacji w formie reprodukcji. Każde zdjęcie ma tu określony cel, który lepiej pozwala zrozumieć wywód rozmówców.

Jest tu co rozumieć. Artysta i krytyk przedstawiają nam historię obrazu od stawiania kresek poprzez wykorzystanie do ich tworzenia cienia, luster, camery obscury, fotografii, filmu aż po iPada, na którym Hockney stworzył okładkę książki. Ich sposób myślenia o obrazie pozwala nam zauważyć podobieństwa pomiędzy tak niepowiązanymi z sobą przedstawieniami, jak grafiki Hiroshige Utagawa i klatki z bajek Disneya czy obrazy Tycjana i kadry z filmu Casablanca.

Książka jest przyjemna w odbiorze zarówno ze względu na narrację, jak i sposób wydania. Tłumaczenie zostało wykonane na wysokim poziomie, co sprzyja przyjemnej lekturze. Osoby chcące pogłębić swoją wiedzę będą mogły skorzystać zarówno z licznych przypisów, jak i bibliografii (tak w języku angielskim, jak i w polskim). Cena książki nie należy do najniższych, w przypadku tej publikacji jest jednak w pełni uzasadniona.

Podsumowując, Historia obrazów to zdecydowanie lektura obowiązkowa nie tylko dla historyków sztuki czy jej pasjonatów, ale też dla każdego, kogo fascynuje otaczający nas świat i to, jak zmienia się jego postrzeganie. Po jej lekturze całkiem innym okiem spojrzycie na dobrze wam znane dzieła sztuki.

Plus/minus:

Na plus:

+ bogaty i dobrej jakości materiał ilustracyjny

+ ciekawa narracja

+ estetyka wydania

+ przypisy i bibliografia (także publikacje w j. polskim)

Na minus:

- brak

Tytuł: Historia obrazów. Od ściany jaskini do ekranu komputera

Autorzy: David Hockney, Martin Gayford

Wydawca: Dom Wydawniczy REBIS

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-8062-016-2

Liczba stron: 360

Okładka: twarda

Cena: 119 zł

Ocena recenzenta: 9/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak}

^{Korekta: Edyta Chrzanowska}