„Imperium Osmańskie we władzy kobiet. Dzieje Anastazji – Kösem” – I. Kienzler – recenzja

W historii świata było wiele fascynujących kobiet, lecz ostatnio wielką popularnością cieszy się opowieść o losach jednej z najpotężniejszych sułtanek. Mowa oczywiście o Kösem, ukochanej Ahmeda I.  To jej została poświęcona książka Iwony Kienzler – a może raczej powinna być poświęcona, bo w praktyce wygląda to zupełnie inaczej…

Iwona Kienzler jest niezwykle wszechstronną autorką. Pisała już o średniowiecznych królowych i księżniczkach, o PRL-u, artystach, władcach Polski… Zastanawiam się, czy w zasadzie jest coś, o czym Kienzler jeszcze nie pisała, gdyż ukazało się już kilkadziesiąt książek jej autorstwa. Pytanie brzmi, czy pisząc o wszystkim można stworzyć coś naprawdę dobrego?

Biorąc do ręki Imperium Osmańskie…, byłam bardzo ciekawa treści, gdyż na polskim rynku wydawniczym wciąż jest niewiele książek naukowych poświęconych tej tematyce, a już w szczególności brakuje publikacji polskich autorów. Zapowiadało się zadziwiająco dobrze i zapewne by tak było, gdyby nie to, że tytuł jest kompletnie nietrafiony i nieadekwatny do treści. Jeśli oczekujecie wciągającej biografii sułtanki Kösem, to możecie sobie tę książkę podarować, bo można powiedzieć, że wcale nie jest o tym. To dziwne, prawda? W końcu tytuł jednoznacznie nas informuje , że to właśnie jej ta książka została poświęcona. Tak, ta pozycja jest pełna niespodzianek.

O Kösem wspomniano we wstępie, później jej imię przewinęło się może jeszcze ze dwa razy w treści, która dotyczy głównie życia w haremie – i o tym autorka pisze dobrze, co do tego nie mam wątpliwości – ale informacji o tytułowej bohaterce jest niestety niewiele. Kienzler za to proponuje swoim czytelnikom bardzo obszerny opis losów całego imperium, opowiada o kolejnych sułtanach oraz ich sukcesach i porażkach. Autorka najwięcej miejsca poświęca temu, jak wyglądało życie kobiet zarówno w muzułmańskiej Turcji, jak i sułtańskim haremie, a to najwyraźniej nie było łatwe. Niewolnice musiały ze sobą rywalizować, robić wszystko, by wspiąć się po społecznej drabinie i osiągnąć to, o czym marzyła każda kobieta trafiająca do pałacu padyszacha, czyli zdobyć jego serce i dać mu następcę tronu.

Tylko gdzie jest Kösem? Na stronie 122, ku mojej wielkiej nadziei, rozpoczynał się rozdział o Ahmedzie I, mężu Kösem. I owszem, wspomniano tu o bohaterce, ale jedynie przelotnie. Dopiero gdy dotarłam do około 150 strony (na 186 stron tekstu!) pomyślałam, że będę miała okazję dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Niestety, i tutaj spotkał mnie zawód, bo autorka nadal traktowała Kösem jedynie jako pretekst do dalszego opowiadania o życiu w haremie. Jej związkowi z sułtanem zostały poświęcone zaledwie dwa akapity,  jej dalszą karierę również opisano pokrótce. Owszem, o życiu za drzwiami pałacu nie wiadomo zbyt wiele, jednak można było tu podać znacznie więcej interesujących informacji.

Aby być sprawiedliwą, przyznam, że książka jest napisana dobrze, prostym i lekkim językiem, a całość ma sporą wartość merytoryczną i naukową – oczywiście jeśli zapomnimy o tym, że książka miała być biografią sułtanki Kösem, co jednak bardzo mnie rozczarowało, bo spodziewałam się czegoś innego. Nie obyło się także bez błędów, np. pojawia się stwierdzenie, że Roksolana to prawdziwe imię Hürrem, jednak w rzeczywistości jej imię brzmiało Aleksandra, a Roksolana to przydomek, jaki nadano jej w Europie. Brakuje mi też zakończenia – ostatni rozdział jest poświęcony córkom Kösem i w zasadzie na tym książka się kończy, bez żadnej refleksji ze strony autorki.

Jeśli chodzi o kwestie techniczne, książkę bardzo ładnie wydano – twarda oprawa, dobry papier oraz odpowiedni rozmiar czcionki są miłe dla oka. Duży atut stanowią także liczne ilustracje przedstawiające m.in. tureckie ryciny oraz zdjęcia wnętrz sułtańskiego pałacu.

Podsumowując, moje odczucia co do recenzowanej książki są mieszane. Z jednej strony czytało się ją dość przyjemnie, ponadto dowiedziałam się kilku ciekawych rzeczy (interesujące były np. informacje dotyczące relacji Imperium Osmańskiego z Rzeczpospolitą), z drugiej niestety muszę przyznać, że publikacja jest nie na temat –autorka powinna była się zdecydować, czy pisze o kobietach w Imperium czy o Kösem. Mimo to książka jest warta polecenia tym, którzy chcą bliżej poznać realia życia kobiet w sułtańskim haremie – nie ulega wątpliwości, że jest to bardzo zajmująca opowieść. Lecz jeśli szukacie czegoś o Kösem, możecie poszperać w Internecie – efekt będzie taki sam.

Plus minus:

Na plus:

+ ładne wydanie

+ liczne ilustracje

+ dużo ciekawych informacji

Na minus:

- zbyt mało informacji o tytułowej bohaterce książki

Tytuł: Imperium Osmańskie we władzy kobiet. Dzieje Anastazji – Kösem

Autor: Iwona Kienzler

Wydawca: Bellona

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-11-14236-7

Liczba stron: 190

Okładka: twarda

Cena: 34,90 zł

Ocena recenzenta: 6/10

^{Redakcja merytoryczna: Malwina Lange}

^{Korekta: Jagoda Marek}