„Leonardo i Ostatnia Wieczerza” – R. King – recenzja

W tym roku obchodzimy 565. rocznicę urodzin jednego z najsłynniejszych artystów na świecie. Był on nie tylko malarzem, ale także zapalonym inżynierem, który swoimi pomysłami znacząco wyprzedzał swoje czasy. Jego wynalazki do dziś służą ludzkości, a dzieła cieszą oczy. Mowa oczywiście o Leonardzie da Vinci.

Artysta wzbudza zainteresowanie nie tylko ze względu na swoje najsłynniejsza dzieła, w których umiał zaprezentować tak efemeryczne stany, jak tajemniczy uśmiech Mona Lisy. Służył na dworze między innymi Ludovico Sforzy, gdzie zajmował się nie tylko malowaniem obrazów i projektowaniem pomników, ale także przygotowywaniem scenografii do sztuk wystawianych na dworze. Spektrum jego zainteresowań oraz żywość intelektu były w zasadzie nieograniczone, o czym świadczyć mogą pozostałe po nim zapiski. Obok szybkich szkiców z natury znaleźć w nich można listy sprawunków oraz projekty niezwykłych maszyn.

Książka Rossa Kinga skupia się tylko na jednym ze stworzonych przez malarza dzieł: Ostatniej Wieczerzy – fresku powstałym w latach 1495-1498 w refektarzu klasztoru przy Santa Maria delle Grazie w Mediolanie. Autor publikacji przedstawia w niej okoliczności, w których artysta przybył na dwór Sforzów. Opisuje szczegółowo nie tylko proces powstawania dzieła, ale także sposób pracy Leonarda oraz to, co sprawiło, że fresk, mimo iż zachowany w niezbyt zadowalającym stanie, jest tak wyjątkowy. W publikacji zawarto informacje odnoszące się do życia samego Leonarda, jak również specyfiki jego warsztatu. Ukazana została też ówczesna sytuacja polityczna na Półwyspie Apenińskim i motywacje, jakimi kierował się Ludovico Sforza, zlecając artyście wykonanie poszczególnych dzieł.

Rozbudowane tło, a zarazem lekkość w prowadzeniu narracji stanowią duży plus publikacji. Autor podaje wiele informacji, które dopełniają obrazu ówczesnych realiów, a zarazem sprawiają, że treść jest ciekawa i wciągająca. Uzupełnienie tekstu stanowią ilustracje – zarówno czarno-białe, towarzyszące bezpośrednio tekstowi (najczęściej w formie szkiców, o których mowa w treści), jak i kolorowe (reprodukcje obrazów), znajdujące się na specjalnej wkładce. Plusem jest też bogata bibliografia i liczne przypisy.

Do zalet książki trzeba również zaliczyć odwoływanie się autora do tekstów traktatów artystycznych, z którymi w swoim czasie mógł zapoznać się Leonardo i które mogły wpływać na jego sposób tworzenia. Plusem dla tłumaczenia na język polski jest weryfikacja tekstów oryginalnych z dotychczasowymi polskimi tłumaczeniami, a w razie potrzeby – korygowanie ich, jeśli wcześniej zaproponowane są błędne.

Jedyną wątpliwość wzbudza strona redakcyjna książki – adnotacje od redakcji są wprowadzone zarówno jako wtrącenia w tekście, jak i jako przypisy. Ponadto pojawiają się także przypisy od tłumacza. Czasem trudno zorientować się, czy redakcja poprawia tekst autorski czy też zaproponowany przez tłumacza. Trzeba jednak przyznać, że uwagi te są merytoryczne i wprowadzają zmiany, które mogą być istotne z punktu widzenia odbiorcy – tym bardziej szkoda, że system nie został wyjaśniony lub lepiej przemyślany.

Publikacja ta stanowi ciekawą propozycję dla wielbicieli twórczości mistrza, ale także dla osób zainteresowanych epoką, w której żył. Poza analizą każdego aspektu powstania Ostatniej Wieczerzy, czytelnik otrzymuje solidną porcję historii dziejów Półwyspu Apenińskiego oraz życia codziennego Leonarda, jego współpracowników i otoczenia.

Plus minus:

Na plus:

+ bardzo szeroko zarysowane tło

+ sposób prowadzenia narracji

+ materiał ilustracyjny

+ bogata bibliografia

Na minus:

- skomplikowany system przypisów odredakcyjnych

Tytuł: Leonardo i Ostatnia Wieczerza

Autor: Ross King

Wydawca: Noir sur Blanc

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-65613-11-0

Liczba stron: 438

Okładka: twarda

Cena: 52 zł

Ocena recenzenta: 9/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak}

^{Korekta językowa: Wiktoria Wojtczak}