„Piękna bestia. Zbrodnie SS-Aufseherin Irmy Grese” – D. P. Brown – recenzja

Jej uroda zwróciła uwagę wielu. Można powiedzieć, że zafascynowała wszystkich korespondentów. Siedząc na ławie oskarżonych, pośród innych podsądnych w procesie załogi KL Bergen-Belsen, przyciągała wzrok. Tak samo szokowała udowodniona jej brutalność. Nie bez kozery więźniarki nadały jej przydomek „Piękna Bestia”. Bestialstwo i wyuzdanie, jakim się wyróżniała, urosło jeszcze podczas jej pobytu w KL Auschwitz II-Birkenau do miana legendy.

Daniel Patrick Brown w 1996 r. postarał się przybliżyć czytelnikowi niezwykłą postać. Była nią SS-Aufseherin Irma Grese, której piękno dorównywało sadyzmowi, z jakim znęcała się nad więźniarkami. Do rąk polskiego czytelnika książka trafiła w 2010 r. i doczekała się już trzeciego wznowienia. Czy słusznie?

W okresie, kiedy autor pracował nad recenzowaną pozycją, temat kobiet zaangażowanych w narodowy socjalizm nie był prawie wcale podejmowany. Dopiero rok później w Niemczech ukazała się książka Gudrun Schwarz, nosząca w polskim przekładzie tytuł Żony SS-mannów. Od tego czasu polski czytelnik miał okazję zaznajomić się z jeszcze dwiema książkami dotyczącymi kwestii kobiet: Sprawczynie Kathrin Komprisch i Furie Hitlera Wendy Lower. Trzeba też wspomnieć o poruszeniu tego tematu w słynnej pracy Götza Aly’ego Państwo Hitlera. Dlatego też Piękna bestia zatraca swoją świeżość tematyki, otaczanej dotąd wymuszonym milczeniem. Kobiety, które bezpośrednio brały udział w nazistowskim aparacie represji oraz te czerpiące z niemieckiej okupacji większości naszego kontynentu, przebiły się już do zbiorowej świadomości. Świadczy o tym liczba pojawiających się na ich temat artykułów mniej lub bardziej popularnonaukowych.

Upływający czas przyniósł także wiele zmian w dotychczasowej wiedzy. Obecnie, dzięki coraz lepiej postępującej akcji scaleniowej archiwów niemieckich (po obaleniu Muru Berlińskiego rozpoczęło się żmudne porządkowanie i ewidencjonowanie materiałów znajdujących się do tej pory po dwóch stronach), możemy wiele zagadnień przedstawić w sposób pełniejszy. Niewątpliwie jest tak również w przypadku postaci Irmy Grese. Porównując wszystkie polskie wydania książki, nie znajdziemy w nich żadnych uzupełnień. Powoduje to, że zawarte informacje, choć bardzo ciekawe, nie zostały zaktualizowane. Dotyczy to uchybień czy dość chaotycznie prowadzonej narracji. Nie rozstrzygnięto również problemu frapującego aneksu. Znajdujące się w nim wiersze i listy pisane podczas toczącego się procesu być może nie są autorstwa Irmy.

Książki wydawnictwa Replika bardzo często można znaleźć w składach tanich książek. Tak jest również z poprzednimi wydaniami Pięknej bestii. Zbrodni SS-Aufseherin Irmy Grese. W obliczu tego faktu oraz przytoczonych wyżej zastrzeżeń wznowienie w omawianej formie nie wydaje się zbyt trafionym pomysłem.

Niewątpliwie Irma Grese jest przedstawicielką pewnego typu nadzorczyń w kobiecych obozach koncentracyjnych. Takie indywidua jak ona czy Hermine Braunsteiner, zwana „Kobyłą z Majdanka”, zupełnie zmieniają potoczne wyobrażenie o zbrodniarzach z SS. Mimo wszelkich zastrzeżeń co do obecnej edycji pracy Daniela Patricka Browna, Piękna bestia. Zbrodnie SS-Aufseherin Irmy Grese warta jest przeczytania jako punkt wyjścia do dalszych studiów nad kobiecymi formacjami pomocniczymi SS.

Plus minus:

Na plus:

+ książka może stanowić dobry punkt wyjścia do dalszych lektur na temat kobiet w systemie narodowosocjalistycznym

Na minus:

- kolejna edycja bez poprawek

- brak nowych ustaleń

Tytuł: Piękna bestia. Zbrodnie SS-Aufseherin Irmy Grese

Autor: Daniel Patrick Brown

Wydawca: Replika

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-767-4569-5

Liczba stron: 304

Okładka: twarda z obwolutą

Cena: 44,90 zł

Ocena recenzenta: 6/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak}

^{Korekta: Klaudia Orłowska}