„W uścisku Moskwy. Obszar poradziecki” – M. Kaszuba – recenzja

Media ciągle atakują widzów i czytelników coraz to nowymi wiadomościami dotyczącymi polityki Rosji wobec Ukrainy czy Unii Europejskiej, względnie NATO. Jednak próżno wśród natłoku komunikatów znaleźć choć garść wiadomości dotyczących działań Rosji w stosunku do państw kaukaskich czy republik postsowieckich w Azji. Właśnie omówienia sytuacji w tychże krajach i polityki putinowskiej administracji wobec nich podjęła się Malina Kaszuba.

Autorka – doktor nauk wojskowych – jest zastępcą dyrektora Instytutu Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa na Wydziale Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz założycielem i redaktorem naczelnym „De Securitate et Defensione”. Obszarem badawczym M. Kaszuby jest polityka bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej i implikacje współczesnych konfliktów międzynarodowych dla UE i NATO. Z kolei czytelnikowi szerzej jest znana z niedawno wydanej – wspólnie z dr. hab. Mirosławem Minkiną – książki pt. Imperialna gra Rosji1. Teraz, dzięki wydawnictwu Rytm, ukazała się jej samodzielna publikacja pt. W uścisku Rosji. Obszar poradziecki.

Krótko rzecz ujmując, publikacja traktuje o obszarze postsowieckim. Autorka podzieliła książkę na pięć rozdziałów. Pierwszy z nich jest swojego rodzaju wstępem. Mianowicie M. Kaszuba przedstawia jak przebiegało poszukiwanie „drogi” przez Rosję po rozpadzie ZSRR oraz w jaki sposób kraj uległ znacznemu osłabieniu na arenie międzynarodowej. Kolejne rozdziały odpowiadają właściwym częściom tytułu. Autorka rozdzieliła cały obszar byłego Związku Sowieckiego na trzy regiony: państwa europejskie, Azja Środkowa i Południowy Kaukaz. Właśnie o nich kolejno jest mowa w rozdziałach drugim, trzecim i czwartym. Krótko przedstawiono też sytuację społeczno-polityczno-gospodarczą w krajach tychże regionów oraz przede wszystkim politykę Rosji wobec nich. Natomiast rozdział piąty jest chyba najciekawszy, ponieważ dotyczy działań integracyjnych wśród państw regionu. Czytelnik zapozna się z podstawowymi organizacjami obecnymi w omawianej części świata, tj. Wspólnotą Niepodległych Państwa, Euroazjatycką Unią Gospodarczą, Związkiem Białorusi i Rosji, Organizacją Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, Szanghajską Organizacją Współpracy. Natomiast w załączniku umieszczono kalendarium integracji w obszarze postsowieckim.

Praca oparta została na solidnej bibliografii, umieszczonej na trzynastu stronach. M. Kaszuba korzystała z kilkunastu monografii oraz z jeszcze większej liczby artykułów w formie papierowej i elektronicznej. W większości obcojęzycznej – głównie po rosyjsku i angielsku. Choć co prawda wśród różnych publikacji są także te w języku polskim. Użyto tekstów z mediów najbardziej opiniotwórczych, m.in. „The Economist„, BBC, „The Times„, „Financial Times”, ale także specjalistycznych jak ”New Eastern Europe” czy nawet będących tubą propagandową gospodarzy Kremla: Sputnik, Russia Today. Na szczególną uwagę zasługuje też użycie przez autorkę analiz Ośrodka Studiów Wschodnich.

Warto wspomnieć o oprawie graficznej książki. Na okładce znajduje się niezwykle przyciągająca oko grafika. Mianowicie mapa Euroazji, gdzie inne państwa zaznaczono na szaro, a Rosję na czerwono, z kolei kraje postsowieckie – na pomarańczowo. Na całą mapkę swój cień rzuca carski orzeł. Szczegółem wartym zaznaczenia jest też twarda oprawa, pomimo niecałych 200 stron.

Publikacja na pewno przykuje uwagę każdego zainteresowanego dziejami współczesnej Rosji oraz byłych republik radzieckich. Co prawda książka nie wyczerpuje tematu i niektóre kwestie są przedstawione ogólnikowo, chociażby sytuacja społeczno-polityczno-gospodarcza w państwach postsowieckich, można byłoby je rozwinąć, to jednak W uścisku Moskwy… jest świetną syntezą przedstawiającą próby odbudowy mocarstwowości Rosji na gruzach ZSRR.

Plus minus:

Na plus:

+ przyciągająca wzrok okładka

+ obszerna bibliografia

+ syntetyczne ujęcie tematu

+ temat dotyczący czasów współczesnych czytelnikowi

+ wzięcie przez autorkę pod uwagę nie tylko „zachodnich” serwisów medialnych, ale także tych prokremlowskich

Na minus:

- ogólnikowe przedstawienie sytuacji społeczno-polityczno-gospodarczej państw posowieckich

Tytuł: W uścisku Moskwy. Obszar poradziecki

Autor: Malina Kaszuba

Wydawca: Rytm

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-7399-748-6

Liczba stron: 167

Okładka: twarda

Cena: 27,30 zł

Ocena recenzenta: 10/10

^{Redakcja merytoryczna: Zuzanna Świrzyńska}

^{Korekta językowa: Aleksandra Czyż}

1. http://www.insib.uph.edu.pl/images/Bibliogramy/Kaszuba.pdf (dostęp 03.01.2018). [↩]