„Krótka historia mafii sycylijskiej” – T. Bielecki – recenzja

Sztuka filmowa wykreowała niemal romantyczną wizję mafiosa – eleganckiego do szpiku kości dżentelmena w fedorze, dla którego cnotą najwyższą jest honor. Ten wyidealizowany obraz sprawił, że podczas seansu Ojca chrzestnego w reżyserii Francisa Forda Coppoli podsłuchiwani przez FBI członkowie mafii zrywali boki ze śmiechu…

Tomasz Bielecki w swojej książce Krótka historia mafii sycylijskiej prezentuje czytelnikom prawdziwe oblicze włoskich mafiosów. Jak wskazuje sam tytuł, najwięcej miejsca poświęcono mafii sycylijskiej, powszechnie zwanej cosa nostrą (La Cosa Nostra). To właśnie dzięki niej zdefiniowano i nazwano zorganizowane grupy przestępcze. Mimo krążących wśród włoskich przestępców legend o pochodzeniu organizacji sięgającym XIII w. należy pamiętać, iż mafia jest wytworem współczesności. Organizacje tego typu charakteryzują się wysokim stopniem zorganizowania, powiązaniem z wpływowymi ludźmi na różnych szczeblach władzy i finansowaniem działalności gospodarczej funduszami pochodzącymi z przestępstw, np. porwań dla okupu czy handlem narkotykami.

Autor podzielił swoją książkę na 9 części. We wstępie przedstawia w skondensowanej formie pochodzenie i podział mafii we Włoszech oraz najważniejsze związane z nią pojęcia, takie jak zasada omertà (zmowa milczenia) czy „skruszony mafioso”. W rozdziałach skupia się na konkretnych mafijnych szefach (wśród nich Vito Cascio Ferro czy Salvatore Riina) oraz wewnątrzmafijnej wojnie.

Bielecki prezentuje współzależność mafii sycylijskiej i polityki oraz przeszkody, jakim stawiać musiał czoła włoski wymiar sprawiedliwości w walce ze zorganizowaną przestępczością. Robi to w sposób bardzo rzeczowy i obiektywny. W rozdziałach poświęconych konkretnym mafijnym graczom nie zabraknie wzmianek o innych uczestnikach opisywanych wydarzeń. Autor w bogaty sposób prezentuje także tło historyczne. Ze szczegółami opisuje metody działania mafii – porwania dla okupu, podkładanie bomb-pułapek, likwidowanie niewygodnych polityków. Wielokrotnie przywołuje wypowiedzi „skruszonych mafiosów”, czyli tych, którzy złamali zasadę omertà i rozpoczęli współpracę z wymiarem sprawiedliwości. To właśnie dzięki nim świat dowiedział się prawdy o zorganizowanych wewnętrznych strukturach mafii. Na kartach Krótkiej historii… nie zabraknie krwawych i szokujących szczegółów. W ostatnim rozdziale czytelnik dowie się o powiązaniach mafii z Watykanem, przybliżona mu również zostanie w kilku akapitach współczesna działalność kamorry (mafia neapolska) oraz ’ndranghety (mafia kalabryjska). Wszystko to składa się na niezmiernie ciekawą lekturę.

Szkoda, że autor nie pokusił się o opatrzenie cytowanych wypowiedzi przypisami. Z chęcią sięgnęłabym do źródła, ale nie sposób dociec, która pozycja z bibliografii zawiera interesujący mnie fragment. Ponadto czytelnik nie uświadczy w książce ani jednej fotografii. Na kartach znajduje się jednolity tekst, rozdziały nie zostały podzielone na mniejsze części, co niejako wymusza na czytelniku spędzenie określonego czasu nad książką (potrzebnego na przeczytanie całego rozdziału). Biorąc pod uwagę rzeczowość wywodu autora i mnogość przeplatanych ze sobą wątków i postaci, lektura recenzowanej pozycji czasami męczy i chciałoby się móc ją dawkować. Plusem w tej kwestii staje się zamieszczony na końcu skorowidz, który ułatwia poruszanie się po książce i odnajdywanie konkretnych informacji.

Podczas czytania irytuje także rażąca niekonsekwencja w wyróżnianiu cytatów i nazw własnych. Przez niemal połowę książki stosowana jest kursywa, która niejednokrotnie urywa się w połowie wyrazu (sic!). W kolejnych rozdziałach cytaty są już ujęte w cudzysłów. Prócz tej „wpadki” w Krótkiej historii mafii sycylijskiej nie uświadczy się literówek czy błędów językowych.

Książkę polecam przede wszystkim tym, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z historią włoskiej mafii. Autor przywołał większość z najistotniejszych aspektów jej działalności oraz przedstawił najważniejszych mafijnych graczy. Mimo iż Krótka historia… w zasadzie poświęcona została cosa nostrze, nie zabrakło miejsca na parę słów o amerykańskim odłamie mafii sycylijskiej, kamorze czy ’ndranghecie. Dzięki temu pozycja może stać się punktem wyjścia do dalszych, bardziej szczegółowych badań.

Plus minus:

Na plus:

+ kompendium wiedzy na temat mafii sycylijskiej

+ wątek Watykanu i jego kontaktów z mafią

+ mnogość ciekawostek, szokujących faktów oraz wypowiedzi mafijnych graczy

+ zagraniczna baza źródłowa

+ skorowidz ułatwiający nawigację po książce

Na minus:

- niekonsekwencja w wyróżnianiu cytatów

- brak przypisów przy przywoływanych wypowiedziach

- brak zdjęć

Tytuł: Krótka historia mafii sycylijskiej

Autor: Tomasz Bielecki

Wydawca: HELION

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-283-3664-3

Liczba stron: 230

Okładka: miękka

Cena: 37,00 zł

Ocena recenzenta: 6,5/10

Redakcja merytoryczna: Marcin Petrynko