„Żebraczka spod kościoła Świętego Sulpicjusza” – K. de Montepin – recenzja

Kres II Cesarstwa Francuskiego jest ściśle związany z wojną francusko-pruską, której ostateczny wynik przypieczętował Zjednoczenie Niemiec, a we Francji rozpoczął okres III Republiki. Wraz z wybuchem wojny zaczyna się akcja powieści Ksawerego de Montepina – Żebraczka spod kościoła Świętego Sulpicjusza.

Zanim przystąpię do recenzji, w ramach wyjaśnienia zaznaczę, że nie zdradzę w niej wiele z treści samej książki, aby nie odbierać potencjalnym czytelnikom przyjemności z lektury. Poza tym chciałbym również, aby mimo imponującej objętości powieści, dotrwali do jej końca.

Akcja powieści rozpoczyna się, kiedy hrabia Emmanuel d’Areynes dostaje ataku apopleksji. Stając w obliczu śmierci, uświadamia sobie, że nie spisał testamentu. Chcąc sporządzić dokument, sprowadza z Paryża bratanka – księdza Raula d’Areynesa.

Na kartach powieści pojawiają się też postacie pozostałych członków rodziny – bratanicy hrabiego Marii Henryki, jej męża Gilberta Rollina oraz małżeństwa Rivatów. Znając zdolność Rollina do trwonienia pieniędzy, hrabia d’Areynes nie chce uwzględnić w testamencie swojej bratanicy. Ostatecznie całość majątku zapisuje nienarodzonemu potomkowi Gilberta i Marii Henryki. W obu małżeństwach w zbliżonym czasie przychodzą na świat dzieci. Kiedy jednak nie wszystko idzie zgodnie z planem chciwego męża bratanicy, ten, z obawy przed zmianą testamentu, wpada na wręcz szatański pomysł. W tym miejscu rozpoczyna się właściwa akcja książki, obfitująca w intrygi i spiski. Jedynym prawym człowiekiem wydaje się stający dwukrotnie w obliczu śmierci ksiądz Raul. Jest też czarny charakter – Serwacy Duplat. Dalsza fabuła przebiega w okresie Komuny Paryskiej oraz III Republiki.

Na tym zakończę, jeśli idzie o treść samej książki, jednak już powyższy skrót fabuły wskazuje na jej wielowątkowość. Przez karty powieści przewija się też wiele postaci z różnych klas społecznych. Przedstawione są one jednak schematycznie – jednoznacznie pozytywne lub negatywne – pozbawione głębszego portretu psychologicznego, nie zmieniają się też w toku akcji.

Również przy konstrukcji fabuły (opartej na starej prawdzie, że podłość ludzka nie zna granic, jeżeli w grę wchodzi możliwość wzbogacenia się) autor w wyraźny sposób akcentuje kontrasty: dobro – zło, ubóstwo – bogactwo, zachłanność – ofiarność.

Recenzowane pierwsze wydanie Żebraczki w naszym kraju ukazało się nakładem wydawnictwa Dreams. Powieść podzielona jest na cztery tomy, a te z kolei na rozdziały. W polskim wydaniu wszystkie części umieszczono w jednej księdze, która liczy sobie ponad 1000 stron.

Nie wszyscy czytelnicy będą pewnie zorientowani, że autor Ksawery de Montepin pisał o czasach sobie współczesnych. Był on bowiem popularnym w XIX w. pisarzem francuskim, autorem kilkudziesięciu poczytnych powieści.

Recenzowana pozycja wydana jest bardzo starannie, w twardej oprawie. Zawiera czarno-białe ilustracje wybranych scen w postaci grafik autorstwa Raymonda de la Neziere’a – francuskiego malarza, ilustratora i karykaturzysty.

Książkę czyta się raczej dobrze, lecz dla mnie nie była to lektura na tyle wciągająca, aby pochłonąć ją z zapartym tchem od początku do końcu za jednym razem. Mnogość i zawiłość wątków, w połączeniu ze specyficznym językiem i sporą objętością powieści, momentami bywały nieco nużąca. Cała historia opisana jest bowiem stylem charakterystycznym dla XIX w., co zostało zachowane w tłumaczeniu, zawierającym wiele zwrotów niebędących dziś w powszechnym użyciu.

Zapewne książka ta znajdzie swoich zwolenników, mnie jednak nie przypadła do gustu.

Mogę ją jednak z czystym sumieniem polecić miłośnikom wielowątkowych powieści historycznych, zaznaczając przy tym, że należy włożyć nieco wysiłku w lekturę, która nie należy do łatwych i przyjemnych.

Plus minus:

Na plus:

+ solidna szata graficzna

+ ilustracje

+ postacie historyczne na kartach książki

+ duża objętość

Na minus:

- trudny język

- słowa niebędące dziś w powszechnym użyciu

- momentami nużąca

Tytuł: Żebraczka spod kościoła Świętego Sulpicjusza

Autor: Ksawery De Montepin

Wydawca: Wydawnictwo Dreams

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-65843-14-2

Liczba stron: 1040

Okładka: twarda

Cena: 69,90 zł

Ocena recenzenta: 8/10

^{Redakcja merytoryczna: Zuzanna Świrzyńska}

^{Korekta językowa: Aleksandra Czyż}