„Przed Arką Noego. Opowieść o potopie na nowo odczytana” – I. Finkel – recenzja

Historia Noego, opisująca człowieka, który dostąpił łaski Bożej, stanowi jeden z motywów przewodnich chrześcijaństwa, judaizmu oraz islamu. Jednak motyw samego potopu ma znacznie starszy rodowód. Wywodzi się z opowieści starożytnych Sumerów, na którą nowe spojrzenie próbuje przedstawić Irving Finkel w swojej najnowszej książce.

Nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka ukazała się właśnie pozycja Przed Arką Noego. Opowieść o potopie na nowo odczytana. Jej autorem jest brytyjski filolog i asyriolog Irving Finkel. Książka opiera się przede wszystkim na nowym odczycie tabliczek spisanych pismem klinowym przed kilkoma tysiącami lat.

Babiloński opis potopu znajduje się w słynnym Eposie o Gilgameszu powstałym w III tysiącleciu p.n.e. Jak pisze Finkel, po porównaniu tego tekstu z jego biblijnym odpowiednikiem związek między tymi dwoma historiami staje się oczywisty. Pełna analiza przeprowadzonego porównania znajduje się w recenzowanej pozycji, dlatego właśnie do niej odsyłam czytelników.

Książka Finkla to jednak coś znacznie więcej niż tylko synteza porównawcza dwóch opowieści o potopie. Opiera się ona na analizie nowo odkrytych wersów na Tabliczce o arce, zwanej też artefaktem Simmondsa. Nowo odkryte zapisy są szczegółową instrukcją budowy arki, dzięki której „gilgameszowy” Noe ratuje się przed potopem.

Finkel bardzo szczegółowo analizuje wspomniane zapisy, dlatego można śmiało powiedzieć, że jego książka wnosi nowe informacje do dotychczasowego stanu wiedzy o sumeryjsko-babilońsko-biblijnej powieści o potopie. Szkoda tylko, że polski czytelnik, w porównaniu z brytyjskim, musiał czekać aż 4 lata, aby mieć możliwość zapoznania się z nimi. Zaznaczę, że mimo upływu tak sporego czasu publikacja nie straciła na swej aktualności.

Nowo odczytana opowieść o potopie składa się 14 rozdziałów wzbogaconych aneksami. Niewątpliwym plusem jest zamieszczenie krótkiej instrukcji dotyczącej technik odczytywania tabliczek klinowych, co pozwoli czytelnikowi w pewnym stopniu uzmysłowić sobie, że to naprawdę trudne zadanie. Dużą zaletą są także zdjęcia umieszczone w treści książki i na osobnych wkładkach oraz mapa starożytnego Bliskiego Wschodu.

Autor, jak sam napisał we wstępie, czerpał ze zdobyczy wielu różnych i dalekich od siebie nauk. Po lekturze książki mogę potwierdzić, że tak rzeczywiście było. Ponadto Finkel wykazuje się dużą znajomością materiałów źródłowych, co znajduje odzwierciedlenie w licznych cytatach, aneksach, bibliografii oraz przypisach. Szkoda, że te ostatnie umieszczono na końcu książki, co nieco utrudnia korzystanie z nich.

Recenzowana pozycja ma charakter naukowy, o czym świadczy przede wszystkim przebogaty aparat naukowy. Nie jest jednak napisana trudnym akademickim językiem, lecz takim, który sprawia, że czyta się ją jak niezwykłą powieść, a czytelnik niezauważalnie staje się uczestnikiem opisywanych w niej wydarzeń. Książka nie jest adresowana do konkretnego odbiorcy, dlatego z czystym sumieniem mogę polecić ją każdej osobie zainteresowanej tematyką biblijnego potopu.

Plus minus:

Na plus:

+ wnosi nowe informacje

+ lekkie pióro i sposób narracji

+ bogaty aparat naukowy

+ bogata szata graficzna

+ aneksy

+ interdyscyplinarność

Na minus:

- przypisy na końcu książki

Tytuł: Przed Arką Nowego. Opowieść o potopie na nowo odczytana

Autor: Irving Finkel

Wydawca: Zysk i S-ka

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-8116-242-5

Liczba stron: 474

Okładka: twarda z obwolutą

Cena: 69 zł

Ocena recenzenta: 9,5/10

^{Redakcja merytoryczna: Malwina Lange}

^{Korekta: Jagoda Marek}