„Jak czytać zamki. Krótki kurs wiedzy o fortyfikacjach” – M. Hislop – recenzja

Podczas zbliżających się wakacyjnych wojaży po Europie warto mieć w zanadrzu tę małą a pełną wiedzy książeczkę. Część turystów z pewnością odwiedzi różnorodne fortalicje. Dzięki tej pozycji będą mogli szturmem zdobyć uznanie i podziw towarzyszy wycieczek.

Celem autora było kompleksowe przybliżenie czytelnikowi pojęcia zamku. Ten rodzaj budowli obronnej ukazał w szerokim spektrum architektoniczno-użytkowym na tle szerokiego przedziału czasowego: od lokowania, przez funkcjonowanie poszczególnych części, po jego obronę i zdobywanie. Skupiono uwagę, co wydaje się oczywiste, na średniowieczu. W końcu kiedy mówi się o zamku jako takim, ma się zwykle na myśli wieki średnie. W większości przytoczono przykłady budowli z Anglii i Francji, w mniejszej części z Włoch, Niemiec i Syrii, a nawet Japonii czy dawnej Rusi. Jest również kilka pojedynczych egzemplarzy z Polski. Każdy z licznych przykładów został opisany krótko i zwięźle.

Książkę podzielono na dwie części. Pierwsza zawiera takie informacje jak historie, typy zamków, sposoby ataku i obrony warowni oraz najważniejsze elementy konstrukcyjne. W drugiej znajduje się charakterystyka elementów takich jak okna, schody, rodzaje wież czy murów. Omówiony został sposób komunikacji i system sanitarny. Dowiedzieć się można gdzie umieszczano kaplice, jaka jest różnica pomiędzy donżonem a barbakanem i z czego wynikały różne kształty blanek. Co istotne, bardziej zrozumiała stanie się symbolika nieodłącznie towarzysząca dawnej fortyfikacji. Cały zestaw znaczeń, jaki niesie ze sobą zamek, począwszy od siedziby rodu, ośrodka władzy, a kończąc na schronieniu, został wyjaśniony w sposób rzeczowy, odwołujący się do danych uwarunkowań. Kolorytu dodają ilustracje w postaci XIX-wiecznych sztychów ukazujące przekroje, plany, widoki poglądowe i detale. Pochodzą z historycznych opracowań autorstwa m.in. Eugene Viollet le Duc’a i są bardzo precyzyjne. Uzupełnieniem książki jest słownik terminów i indeks zamków, które zostały w niej opisane.

Nieduży rozmiar książki (ok. 14x16 cm) ma swoje wady i zalety. Format zachęca, by zabrać ją na wakacyjnie zwiedzanie, a okładka ze skrzydełkami umożliwia zaznaczenie czytanej strony. Jednocześnie jest bogato ilustrowana, co dla osób mających problemy ze wzrokiem może być nieco kłopotliwe.

Po lekturze każdy czytelnik powinien zrozumieć jak funkcjonował zamek i łatwiej rozpoznać poszczególne jego części. Dla pasjonatów militariów zastanawiający może być brak chociażby wzmianki o założeniach obronnych z czasu baroku czy II wojny światowej, które były przecież naturalnymi kontynuacjami średniowiecznych fortalicji. Dobór jednak ma swe uzasadnienie: autor, Malcom Hislop, jest cenionym mediewistą w zakresie fortyfikacji.

Pozycja jest godna polecenia dla wszelkiej maści miłośników historii, militariów (zwłaszcza średniowiecznych) i historii sztuki, a także przewodników i samych turystów mających ambicję poznać coś więcej niż tylko sam zabytek.

Plus minus:

Na plus:

+ skondensowana wiedza w małym formacie

+ kompleksowy i szeroki sposób opracowania treści

+ czytelny układ treści

+ liczne ilustracje

+ indeks i słowniczek na końcu

Na minus:

- mały format może być kłopotliwy dla niektórych czytelników

- brak wzmianek o fortyfikacjach z baroku i II wojny światowej

Tytuł: Jak czytać zamki. Krótki kurs wiedzy o fortyfikacjach

Tytuł oryginalny: How to read castles. A crash course in understanding fortifications

Autor: Malcom Hislop

Tłumaczenie(z jęz. angielskiego):Ewa Romkowska

Wydawca: Arkady

Rok wydania: 2018

ISBN: 9788321350387

Liczba stron: 254

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Cena: 39 zł

Ocena recenzenta: 8/10

^{Redakcja merytoryczna: Malwina Lange}

^{Korekta językowa: Aleksandra Czyż}