10 mniej znanych bitew, które miały największy wpływ na dzieje świata

Wśród tysięcy stoczonych bitew były takie, które decydowały o dziejach świata. Niektóre z nich, mimo swojego znaczenia, nie są powszechnie znane. Stąd warto przypomnieć mniej znane bitwy, których wynik miał największy wpływ na losy historii.

Bitwa pod Sentinum

Wojownicy Samnitów

Data: 295 p.n.e.
Strony konfliktu: Republika rzymska | Samnici, Galowie
Dowódcy: Decjusz Musa, Fabiusz Maksimus Rulianu | Egnacjusz
Wynik: zwycięstwo Rzymian

Wpływ na dzieje świata: początek budowy rzymskiego imperium

Wojny samnickie toczone były między Rzymem, a plemionami Samnitów, które zorganizowały się w Związek Samnicki (Samnici, Etruskowie, Umbrowie i Senowie). Wojny zakończyły się zwycięstwem Rzymu, a bitwa pod Santinum była dla nich rozstrzygającym starciem. Pod Santinum wojskami Rzymu dowodzili konsulowie: Decjusz Musa i Fabiusz Maksimus Rulianus.

Zwycięstwo dało Rzymowi kontrolę nad znaczną częścią środkowych i południowych Włoch. Podłożyło to podwaliny pod Imperium Rzymskie, które po pokonaniu Kartagińczyków stało się wielką potęgą na Morzu Śródziemnym.

Oblężenie Konstantynopola

Atak Arabów na Konstantynopol

Data: 15 sierpnia 717 – 15 sierpnia 718
Strony konfliktu: Bizancjum, Bułgarzy | Arabowie (Umajjadzi)
Dowódcy: Leon III Izauryjczyk, Terweł | Maslama ibn Abd al-Malik
Wynik: zwycięstwo Bizancjum

Wpływ na dzieje świata: wstrzymanie arabskiej ekspansji

Początek VIII wieku był okresem silnej ekspansji arabskiej w Europie. W 711 roku Arabowie zaatakowali Królestwo Wizygotów i w przeciągu kilku lat opanowali cały Półwysep Iberyjski. Dopiero w bitwie pod Poitiers w 732 roku, Karol Młot powstrzymał Arabów przed opanowaniem państwa Franków i zachodniej Europy.

Nie mniej ważne wydarzenia działy się po drugiej stronie Europy. Tam Arabowie postanowili zagrozić Cesarstwu Bizantyjskiemu. Od 15 sierpnia 717 roku oblegali Konstantynopol. Jednakże cesarz Leon III Izauryjczyk dobrze przygotował miasto do spodziewanego ataku. Zgromadził odpowiednie zapasy i siły. Za pomocą ognia greckiego (łatwopalna mieszanina) spalili wiele arabskich okrętów. Natomiast mury miejskie były zbyt potężne dla szturmujących Konstantynopol Arabów. Zima, która przerwała walki okazała się bardzo sroga. Oblegający miasto cierpieli z chłodu i głodu.

Latem 718 roku pod Konstantynopol dotarła armia bułgarska pod wodzą chana Terweła. Zadali znaczne straty Arabom, którzy po równo roku zwinęli oblężenie i wycofali się.

Niektórzy historycy uważają, że obrona Konstantynopola była ważniejsza niż zwycięstwo pod Poitiers. Bowiem tam właśnie odparto główne siły arabskie, co pozwoliło Europie nadal rozwijać się w ramach kultury chrześcijańskiej. Zarysował się podział na chrześcijański zachód i muzułmański wschód. Turkom udało się zdobyć Konstantynopol dopiero w 1453 roku.

Bitwa pod Ajn Dżalut

Mongolska lekka kawaleria

Data: 3 września 1260
Strony konfliktu: Mamelucy | Mongołowie, Królestwo Małej Armenii
Dowódcy: Kutuz, Bajbars | Kitboga
Wynik: zwycięstwo Mameluków

Wpływ na dzieje świata: zachowanie wpływów muzułmańskich na Bliskim Wschodzie

Imperium mongolskie w XIII wieku zajmowało gigantyczne obszary od wschodnich wybrzeży Azji po Europę Środkową. Po zdobyciu w 1258 roku Bagdadu, Mongołowie zagrozili także interesom arabskim. Następnego roku Mongołowie splądrowali Aleppo oraz zdobyli Damaszek. Ich zagony dotarły także do Hebronu i Gazy. Na wieść o śmierci wielkiego chana Mongke, wódz mogolski Hulagu-chan wycofał większość sił do Azerbejdżanu. W Syrii pozostał jednak wódz mogolski Kitboga.

Sukcesy mongolskie zaniepokoiły sułtana mameluków, Kutuza. W obliczu wspólnego wroga Kutuz porozumiał się z innym wodzem mameluków w Palestynie, Bajbarsem, z którym dotychczas prowadził wojny. Do starcia obu armii doszło 3 września 1260 roku pod Ajn Dżalut. Mamelucy przygotowali na wojska Kitbogi pułapkę. Część armii pod wodzą Bajbarsa zaczęła pozorować odwrót. Gdy Mongołowie ruszyli w pościg, wówczas uderzyły na nich wojska Kutuza schowane za wzgórzami. Mimo to bitwa była bardzo zacięta. Ostatecznie jednak wygrali mamelucy.

Porażka Mongołów zdecydowała o zatrzymaniu ich ekspansji na Bliskim Wschodzie. Co prawda, jeszcze tego samego roku Mongołowie ponownie próbowali podporządkować sobie Syrię, ale pod Himsmem również przegrali. Tym samym rozwój muzułmanizmu nie został zatrzymany (Mongołowie wyznawali szamanizm, buddyzm lub nestorianizm). Dodatkowo odparcie Mongołów pozwoliło mamelukom na budowę sułtanatu, który do początków XVI wieku był najpotężniejszym państwem arabskim.

Bitwa na Kulikowym Polu

Bitwa na Kulikowym Polu

Data: 8 września 1380
Strony konfliktu: Wielkie Księstwo Moskiewskie | Złota Orda
Dowódcy: Dymitr Doński | Mamaj
Wynik: zwycięstwo Moskwy

Wpływ na dzieje świata: uniezależnienie się Moskwy od Złotej Ordy, początek budowy państwa rosyjskiego

W okolicach rzeki Don, nad jedną z równin zwaną Kulikowym Polem, doszło do ogromnej bitwy pomiędzy siłami ruskimi, a wojskami Złotej Ordy. Obie strony dysponowały 30-tysięcznymi armiami.

Powodem interwencji Złotej Ordy była chęć uniezależnienia się księcia moskiewskiego, Dymitra Dońskiego, od państwa mongolskiego. W antymoskiewskiej koalicji zmontowanej przez Złotą Ordę znajdowało się także Wielkie Księstwo Litewskie, gdzie wielkim księciem był Jagiełło oraz wojska księcia riazańskiego Olega. Do połączenia wszystkich sił miało dojść pod Oką. Dymitr nie chciał do tego dopuścić, toteż ruszył na armię mongolską. Udało mu się wydać bitwę w miejscu, które uniemożliwiało Tatarom wykorzystanie taktyki oskrzydlającej. Bitwa zakończyła się totalnym zwycięstwem Dymitra. Na wieść o porażce Złotej Ordy, Jagiełło i Oleg wycofali swoje siły.

Tym samym Moskwa uniezależniła się od wpływów Złotej Ordy. Rozpoczął się proces budowy państwa rosyjskiego, w którym przewodnią rolę pełniło Wielkie Księstwo Moskiewskie. Porażka Dymitra najpewniej spowodowałaby likwidację księstwa Dymitra. Wykorzystałaby ją zapewne nie tylko Złota Orda, ale i Litwa, która mogłaby przejąć nowe ruskie terytoria.

Bitwa pod Cajamarca

Bitwa pod Cajamarca

Data: 16 listopada 1532
Strony konfliktu: Hiszpania | Inkowie
Dowódcy: Francisco Pizarro | Atahualpa
Wynik: zwycięstwo Hiszpanów

Wpływ na dzieje świata: podbicie państwa Inków przez Hiszpanów

Odkrycie przez Kolumba w 1492 roku Ameryki otworzyło nową sytuację geopolityczną. Pozwoliło Hiszpanii na eksplorację nowego kontynentu. Wykorzystując Indian i surowce naturalne Ameryki Południowej, Hiszpania stała się w XVI wieku największym imperium świata. Bogaceniu Hiszpanii towarzyszyło podbijanie ludów zamieszkujących Nowy Świat.

Jednym z takich ludów byli Inkowie, zamieszkujący zachodnie wybrzeże Ameryki Południowej. Tam wojnę z nimi prowadził Francisco Pizarro. Decydującą dla losów jego kampanii okazała się bitwa pod Cajamarca, stoczona 16 listopada 1532 roku. Bitwa trwała ledwie pół godziny i zakończyła się całkowitym zwycięstwem Hiszpanów. Starcie było pułapką zastawioną przez Pizzara. Zaprosił bowiem do miasta Inków, którzy uwierzyli w pokojowe zamiary Hiszpanów. Obie strony uzgodniły, że w mieście spotkają się bez broni. Hiszpanie jednak schowali ją i w odpowiednim momencie wykorzystali do ataku na Inków. Pojmany został także ich wódz, a inkaskie armie po prostu rozpierzchły się. To pozwoliło Pizzarowi zaledwie w ciągu kilku lat opanować całe imperium Inków.

Zapewne gdyby Inkowie rozbili Hiszpanów, ich podbój przeciągnąłby się w czasie i miałby także wpływ na sytuację Hiszpanii w Europie, która musiałaby zaangażować większe siły do walki w Ameryce Południowej. To z kolei w oczywisty sposób wpływałoby na ich pozycję w Europie.

Bitwa pod Tenochtitlan

Bitwa pod Tenochtitlan

Data: 26 maja – 13 sierpnia 1521
Strony konfliktu: Hiszpania, Tlaxcala | Aztekowie
Dowódcy: Hernan Cortes, Pedro de Alvarado | Cuitláhuac, Cuauhtémoc
Wynik: zwycięstwo Hiszpanii

Wpływ na dzieje świata: podbicie państwa Azteków przez Hiszpanów

Innym regionem, gdzie Hiszpania prowadziła podbój Ameryki, był Meksyk. Tam istniało państwo Azteków ze stolicą w Tenochtitlan. Miasto stało się miejscem bitwy, która zdecydowała o wyniku całej wojny. Do walki stanęli Hiszpanie i wspierający ich Tlaxcallanie oraz około 300 tysięcy mieszkańców Tenochtitlan. Bitwa była walką uliczną, którą każda ze stron okupiła olbrzymią ilością strat. Aztekowie byli nawet blisko zabicia Cortesa. Po kilku tygodniach walk, 13 sierpnia, Hiszpanie wdarli się do dzielnicy Tlatelolco, będącej końcowym punktem oporu. Po pokonaniu ostatnich wojowników, Hiszpanie przez kilka dni plądrowali całe miasto.

Podobnie jak w przypadku Inków, także cywilizacja Azteków, po porażce w wojnie z Hiszpanią, upadła. Dodatkowo Cortes nakazał zrównanie z ziemią Tenochtitlan, by na jego miejscu stworzyć nowe miasto - Meksyk. Zaczął się okres hiszpańskiej dominacji w Ameryce Południowej.

Bitwa morska przy wyspach Hansan

Koreański okręt-żółw

Data: 15 sierpnia 1592
Strony konfliktu: flota koreańska dynastii Joseon | flota japońska Toyotomi Hideyoshiego
Dowódcy: admirał Yi Sun-sin | Wakizaka Yasukaru
Wynik: zwycięstwo Korei

Wpływ na dzieje świata: zatrzymanie japońskiej ekspansji we wschodniej Azji na 300 lat

Bitwa morska przy wyspach Hansan była kluczowym starciem wojny japońsko-koreańskiej. Była ona elementem japońskiego planu podboju Chin. Rządzący Japonią, Hideyoshi Toyotomi, chciał podbić Koreę, by uczynić z niej wrota do ataku na Chiny.

W pierwszej fazie wojny Japonia odniosła duży sukces zdobywając Seul. Miała także silniejszą armię, ale mniej liczną od wojsk Korei, która w późniejszej fazie konfliktu była wspierana przez Chiny. Wojna na kontynencie wymagała od armii japońskiej stałego kontaktu morskiego z macierzystymi wyspami. Dlatego bitwa przy wyspach Hansan okazała się tak istotna. Doszło do niej 15 sierpnia 1592 roku po wpłynięciu potężnej floty japońskiej do portu w koreańskim Pusan. Na okrętach była ogromna, licząca nawet 200 tysięcy wojowników armia.

Koreańczycy na wieść o takiej koncentracji sił postanowili zaskoczyć przeciwnika. Flota koreańska pod dowództwem admirała Yi Sun-sina postanowiła zmusić Japończyków do wypłynięcia z portu. W tym celu wysłali część sił wprost na armię wroga. Japończycy ruszyli w pościg, który został zaatakowany przez ukrytą za wyspami Hansan flotę koreańską. Admirowałowi Yi Sun-sinowi udało się zaskoczyć przeciwnika i zniszczyć prawie 60 jego okrętów. Koreańczycy podczas walk używali okrętów-żółwi. Były one powolne i mało zwrotne, ale dzięki szczelnemu pancerzowi doskonale chronił załogę.

Bitwa, jak i wojna, zakończyła się zwycięstwem Korei i na 300 lat zażegnało widmo japońskiej inwazji we wschodniej Azji.

Bitwa pod Valmy

Bitwa pod Valmy

Data: 20 września 1792
Strony konfliktu: Francja | Prusy Austria
Dowódcy: Charles François Dumouriez, François Christophe Kellermann | Karol Wilhelm
Wynik: zwycięstwo Francji

Wpływ na dzieje świata: nieudana próba zwalczenia rozwoju rewolucji francuskiej przez obce państwa

Rewolucja francuska wybuchła 14 lipca 1789 roku, rozpoczynając gruntowne zmiany ustrojowe i społeczne we Francji. Dodatkowo inne dwory w rewolucyjnych nastrojach Paryża widziały zagrożenie dla ładu społecznego wewnątrz własnych państw.

Dlatego Karol Wilhelm, dowodzący armią prusko-austriacką w dniu 23 sierpnia 1792 roku, wkroczył w granice Francji. Udało mu się najpierw zdobyć Longwy, a następnie Verdun. Do bitwy obu armii doszło pod Valmy. Jako pierwsze zaatakowały oddziały prusko-austriackie, które mimo wsparcia artylerii nie przełamały francuskich szyków. Armia rewolucyjna trzymała się mocno. Ponownych natarć piechoty nie było, a bitwa skończyła się wzajemnym ostrzałem artyleryjskim. Za wycofującą się armią sojuszniczą ruszyli Francuzi, którzy wyparli wroga poza granicę kraju.

Bitwa obroniła Francję przed zewnętrzną interwencją innych mocarstw. Zatem rewolucja francuska pozostała wewnętrzną sprawą Francji. O fakcie wycofania się Karola Wilhelma zdecydowała także wojna polsko-rosyjska w obronie Konstytucji 3 maja. Prusacy chcieli wzmocnić swoje granice.

Zwycięstwo ośmieliło nowo utworzony Konwent Narodowy do formalnego ogłoszenia końca monarchii we Francji i ustanowienia Pierwszej Republiki Francuskiej. Wycofanie, uchodzącej za najlepszą, armii Pruskiej ugruntowało w Europie przekonanie o sile francuskiego rządu. Dało to możliwość utrwalenia  rewolucyjnego ładu, z którego wyłonił się Napoleon Bonaparte i okres 16 lat dominacji Francji w Europie.

Bitwa nad Antietam

Bitwa nad Antietam

Data: 17 września 1862
Strony konfliktu: Unia | Konfederacja
Dowódcy: George B. McClellan | Robert E. Lee
Wynik: zwycięstwo Unii

Wpływ na dzieje świata: strategiczne zwycięstwo Unii, które przejęło inicjatywę w wojnie secesyjnej

Wojna secesyjna zdecydowała o kształcie Stanów Zjednoczonych oraz ich jedności terytorialnej. Toczyła się pomiędzy północnymi stanami zwanymi Unią oraz południowymi stanami zwanymi Konfederacją. Południowe stany postanowiły odłączyć się od pozostałych. W ten sposób rozpoczęła się amerykańska wojna domowa. Jej powodem był spór o niewolnictwo, które dla mniej uprzemysłowionego południa zapewniało tanią siłę roboczą na wielu plantacjach. Wojna toczyła się w latach 1861-1865.

Bitwę stoczoną 17 września 1862 pod Antietam uznaje się za przełomową dla całej wojny. Bitwa nie została rozstrzygnięta, ale zmusiła armię Konfederacji do odwrotu. Tym samym jej atak na Maryland został powstrzymany. Zatem pod względem strategicznym był to sukces Unii. Starcie było jednocześnie najkrwawszym dniem w historii Ameryki, bowiem na polu bitwy zginęło 22 717 żołnierzy. Bitwa ośmieliła prezydenta USA, Abrahama Lincolna, do ogłoszenia 22 września 1862 Proklamacji Emancypacji, która znosiła niewolnictwo na obszarze Skonfederowanych Stanów Ameryki. Ostatecznie wojna zakończyła się zwycięstwem Unii.

Bitwa pod Shuangduiji

Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza podczas walk

Data: 5 grudnia 1948 - 10 stycznia 1949
Strony konfliktu: Kuomintang | Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza
Dowódcy: Du Yuming | Liu Bocheng
Wynik: zwycięstwo ChALW

Wpływ na dzieje świata: zwycięstwo komunistów w Chinach, koniec Republiki Chińskiej w kontynentalnych Chinach

Chińska wojna domowa toczyła się w latach 1927-1949 pomiędzy chińskimi komunistami, a nacjonalistyczną armią Kuomintangu. W obliczu japońskiego ataku w 1931 roku wojna uległa zawieszeniu, ale po zakończeniu II wojny światowej wkroczyła w decydującą fazę.

Bitwa pod Shuangduiji toczona w dniach 5 grudnia 1948 - 10 stycznia 1949 okazało się dla wojny rozstrzygająca. Komuniści po kilkutygodniowych szturmach ostatecznie zajęli ostatnie punkty oporu zajmowane przez wojska Kuomintangu. Tym samym Republika Chińska wskutek zwycięstwa komunistów przeniosła się na Tajwan. Chiny nie uznają niezależności Tajwanu, uznając go za swoją zbuntowaną prowincję.