Harald Sigurdsson zwany Srogim. Wiking, który po powrocie z Rusi zostałem królem Norwegii |
Harald Sigurdsson, znany również jako Harald Srogi był wikingiem, który wywalczył tron w Norwegii, wcześniej wojując u boku Jarosława Mądrego oraz na służbie cesarzy bizantyjskich. Zginął próbując zdobyć władzę w Anglii. Wraz z jego śmiercią zakończył się trwający trzy stulecia okres zbrojnej ekspansji wikingów.
Harald Sigurdsson
Harald III Srogi
Harald Sigurdsson (Srogi) był synem Sigurda Syra, króla Ringerike we wschodniej Norwegii oraz Asty Gudbrandsdatter, wdowy po Haraldzie Grenske, królu Vestfoldu w południowej Norwegii. Jego przyrodnim bratem był Olaf II Haraldsson, król Norwegii w latach 1016-1028. Kiedy w 1028 r. Kanut Wielki powrócił do Norwegii już jako król Anglii dzięki swoim wpływom, prestiżowi i pieniądzom pozyskał nawet zaufanych Olafa, który wobec tego musiał uciekać z kraju. Schronienie wraz z niedobitkami swojej armii znalazł w Nowogrodzie u Jarosława Mądrego, władcy Rusi Kijowskiej. W tym czasie Kanut Wielki został ogłoszony królem Norwegii, a jego namiestnikiem podczas nieobecności został Hakon Eiriksson.
Czytaj także → Kanut Wielki i podbój Anglii przez wikingów
Harald Srogi u Jarosława Mądrego
Jarosław I Mądry
W 1030 r. Olaf powrócił do Norwegii, by zawalczyć o odebraną przez Kanuta koronę. Jednakże zginął w bitwie pod Stiklestad. W bitwie brał udział 15-letni Harald, który ranny zdołał jednak uciec. Najpierw ukrywał się w Norwegii, ale był poszukiwany przez siepaczy Kanuta. Dlatego śladem swojego brata udał się na Ruś do Jarosława Mądrego. W 1031 r. wraz ze swoim oddziałem przybył do Kijowa, gdzie wstąpił na służbę władcy Rusi.
Czytaj także → Jarosław Mądry. Książę Rusi Kijowskiej, który bratał się z wikingami
W 1031 r. brał udział w wyprawie Jarosława Mądrego przeciwko Polakom, której to efektem było przejęcie w Polsce władzy przez Bezpryma oraz zagarnięcie Grodów Czerwieńskich przez Ruś. Następnie od 1034 r. wraz ze swoją drużyną kilkuset wikingów służył u cesarza bizantyjskiego. Tam m.in. brał udział w wyprawach na Sycylię, czy tłumieniu powstania Piotra Deliana w Bułgarii. W samym Konstantynopolu zaangażował się w cesarskie spory dynastyczne. W 1042 r. przyczynił się do obalenia cesarza Michała V Kalafatesa, ale wkrótce sam musiał uciekać z Bizancjum. Ponownie wrócił do Kijowa do Jarosława Mądrego. W czasie swojego pobytu w Bizancjum zgromadził wielkie bogactwa.
Powrót do Norwegii i współrządy z Magnusem Dobrym
Elżbieta Jarosławówna na malowidle z XI w.
W 1044 r. Harald ożenił się z córką Jarosława Elżbietą, a rok później powrócił do Norwegii, by zawalczyć o władzę. Tam panował jego krewniak Magnus I Dobry. Był synem przyrodniego brata Haralda, Olafa II. Jako, że w chwili przybycia do Norwegii Kanut Wielki już nie żył, to Harald Srogi był wówczas najbardziej znanym wikingiem. Wraz ze sławą do Norwegii z Haraldem przybyła doświadczona drużyna wikingów oraz pokaźny skarb. Toteż Magnus chcąc uniknąć konfrontacji, dopuścił Haralda do współrządów.
Oboje planowali wyprawę do Anglii, by śladem Kanuta odbudować wielkie imperium północne z Danią, Norwegią i Anglią w składzie. Ich plany musiały ulec zmianie na skutek akcji Swena Estrydsena, który przejął rządy w Danii. Wówczas Harald z Magnusem przygotowali karną wyprawę, która złamała panowanie Swena. Jednakże w trakcie powrotu z Danii Magnus zachorował. Zmarł w Jutlandii 25 października 1047 r.
Magnus I Dobry
Harald po śmierci Magnusa przejął samodzielne rządy w Norwegii. Jedną z jego pierwszych inicjatyw było założenie w 1048 r. miasta Oslo. Harald zmiażdżył całą opozycję, podporządkował sobie lokalnych możnowładców i zwalczał pogaństwo. Do 1064 r. prowadził wojnę ze Swenem II Estrydsenem, który po śmierci Magnusa pozostał władcą Danii. Mimo wielokrotnych najazdów Swenowi nie udało się podbić Danii.
Wyprawa do Anglii i śmierć pod Stamford Bridge
W 1066 r. po śmierci angielskiego króla Edwarda Wyznawcy Harald zgłosił pretensje do tronu. Powoływał się przy tym na umowę jaką poprzednik Edwarda, król Hardekanut zawarł z Magnusem Dobrym. Zgodnie z nią jeśli któryś z nich zmarłby bezpotomnie to drugi z nich odziedziczy po nim tron. Jednakże po bezpotomnej śmierci Hardekanuta rada królewska wybrała na władcę właśnie Edwarda. Po jego śmierci Harald Srogi postanowił upomnieć się o tron, jako sukcesor Magnusa. Tym samym zorganizował potężną wyprawę na Wyspy Brytyjskie.
Bitwa pod Stamford Bridge
Harald wylądował w północnej Anglii w 1066 r. z siłą ok. 15 000 wikingów na 300 statkach. Pierwsze angielskie wojska, które napotkał pokonał 20 września bitwie pod Fulford, dwie mile na południe od Yorku. Ale pięć dni później jego armia została całkowicie pokonana w bitwie pod Stamford Bridge przez wojska dowodzone przez Harolda II Godwinsona, następcę Edwarda Wyznawcy. Harald Srogi zginął podczas bitwy trafiony strzałą w gardło. Do Norwegii powróciło ledwie 25 z 300 statków.
Po jego śmierci władzę w Norwegii objęli jego synowie Magnus II Dobry oraz Olaf III Pokojowy.
Bibliografia:
- L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, Wrocław 2009.
- M. Hertmanowicz-Brzoza, K. Stepan, Słownik władców świata, Kraków 2005.
- A. Forte, R. Oram, F. Pedersen, Państwa wikingów, Warszawa 2022.
- T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2019.
- B. Rybakow, Pierwsze wieki historii Rusi, Warszawa 1983.
- S. Szczur, Historia Polski średniowiecze, Kraków 2002.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
