„Przewodnik archeologiczny po Polsce” - A. Malinowska-Sypek, R. Sypek, D. Sukniewicz - recenzja

W 2010 roku na polskim rynku wydawniczym pojawił się Przewodnik Archeologiczny po Polsce, wydany przez Wydawnictwo ARKADY. Praca ta traktuje o wielu stanowiskach archeologicznych odkrytych do tej pory na terenie ziem polskich, a także przybliża czytelnikowi dzieje polskiej archeologii. W prosty i logiczny sposób można odnaleźć wPrzewodniku… wiele cennych informacji na tematy zarówno archeologiczne jak i historyczne.

Licząca nieco ponad 700 stron publikacja porusza wiele tematów dotyczących stanowisk archeologicznych na terenie Polski. Autorami przewodnika są archeolodzy: Agnieszka Malinowska-Sypek, Daniel Sukniewicz, Wojciech Brzeziński oraz historyk i publicysta Robert Sypek. Główną specjalizacją autorów są czasy wczesnego i późnego średniowiecza na terenie ziem polskich. Wojciech Brzeziński jest dyrektorem Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, jak i też jednym z organizatorów festiwalu archeologicznego w Biskupinie.

W przewodniku stanowiska archeologiczne zostały podzielone ze względu na ich poleżenie na terenie poszczególnych województw.

Na samym początku publikacji znajduje się wprowadzenie dotyczące archeologii. Podano tu kilka informacji dotyczących celów archeologii i przedmiotów jej zainteresowań. Kolejno w tekście umieszczono krótką charakterystykę chronologii jak i też historii pradziejów ziem polskich. Informacje te dodatkowo opatrzono przejrzystą i logiczną tabelą chronologiczną.

Następnie Autorzy, rozpoczynając od województwa dolnośląskiego opisują wybrane przez siebie stanowiska archeologiczne znajdujące się na terenie ww. województwa.

W przewodniku zawarto wybór wielu stanowisk archeologicznych, poczynając od epoki kamienia, włączając w to znaleziska narzędzi homo neandertalsis i homo erectus przez epokę brązu wraz z bogatymi pochówkami elit, żelaza z ujęciem cmentarzysk gockich, wandalskich, bałtyskich i innych, a kończąc na wczesnym i pełnym średniowieczu wraz z klasztorami i warowniami.

Publikacja obfituje w wiele pięknie wykonanych zdjęć o wysokiej jakości, na których ukazano pozostałości stanowisk archeologicznych wraz z ich opisami. Opisom niektórych z nich towarzyszą rekonstrukcje grodów plemiennych, zabudowań klasztornych czy też grobów i osad pradziejowych. Przy każdym stanowisku znajduje się dodatkowo zdjęcie zabytków archeologicznych odnalezionych na jego terenie, co bardzo uatrakcyjnia tekst i pozwala na lepsze zrozumienie poruszanego problemu.

Warto nadmienić, iż przed opisem i analizą stanowisk kolejnego województwa znajduje się duża mapa, na której zaznaczono większe ośrodki miejskie, jak i też stanowiska archeologiczne, o których będzie mowa na następnych stronach.

Przy każdym stanowisku opisywanym w Przewodniku znajduje się niewielka mapka, na której oznaczono ww. stanowisko jak i też okoliczne większe miasta, co znacznie pomaga czytelnikowi zlokalizować daną miejscowość. Do opisu stanowisk dołączono krótką charakterystykę jego odkrycia oraz historię badań wykopaliskowych wraz z podaniem osoby, która kierowała ich przebiegiem. W tekście, przy analizie niektórych stanowisk przytoczono teksty antycznych kronikarzy, np. Tacyta, co bardzo uatrakcyjnia tekst i podnosi jego wartość naukową.

Zdecydowanie najwięcej miejsca poświęcono stanowiskom z czasów średniowiecza, wczesnego jak i też pełnego i schyłkowego, gdyż taka właśnie jest w przeważającej części specjalizacja Autorów. Autorzy musieli dokonać wyboru spośród wielu polskich stanowisk archeologicznych, dlatego też nie należy się dziwić, że brakuje tu opisu sporej ich części, zarówno tych mniej jak i też bardziej istotnych w polskiej archeologii.

Reasumując, publikację należy ocenić bardzo pozytywnie. Praca ta znacznie przybliża czytelnikowi geografię polskiej archeologii, miejsca, które odegrały istotną rolę w pradziejach ziem polskich, jak i tych, które były świadkami tworzenia się historia państwa polskiego. Myślę, że osoby spoza „świata archeologii” przewodnik może zainteresować, a nawet zafascynować polską archeologią i jej odkryciami. Dla archeologa praca ta nie porusza jednak wszystkich problemów dotyczących konkretnych stanowisk, gdyż opis ich jest dość pobieżny i ogólnikowy. Jednakże praca ta nie jest publikacją sensu stricto naukową, a przede wszystkim przewodnikiem, który jak ufam ma na celu rozpropagowanie niedostatecznie wciąż poznanej polskiej archeologii oraz zabytków odkrytych na terenie naszego kraju.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ bardzo interesujące opisy stanowisk
+ wysoka jakość fotografii
+ rekonstrukcje zabytków ruchomych i stałych
+ mapki województw oraz stanowisk
+ twarda oprawa
+ wysokiej jakości papier
Na minus:
- pobieżny, ogólnikowy opis stanowisk (minus jedynie dla archeologów)

Tytuł: Przewodnik archeologiczny po Polsce
Autor: Agnieszka Malinowska-Sypek, Robert Sypek, Daniel Sukniewicz
Wydanie: 2010
Wydawca: Wydawnictwo ARKADY
ISBN: 978-83-213-4624-3
Stron: 703
Oprawa: twarda
Cena: 115 zł
Ocena recenzenta: 9/10